Hawaii Holomua, Volume III, Number 2, 7 January 1892 — KE ALAHELE POHIHIHI I KA Ka Welau Hema [ARTICLE]

KE ALAHELE POHIHIHI I KA Ka Welau Hema

MOKUNA XXII. KA MAHUKA ANA. O ka mea i hooholo ia mawaena o'u a me ua kaikamahine 'la o ka wai luu opae, oia ko maua hooko koke ana i ua huakai ’la I me ka hoopanee hou ole aku i kela a me keia manawa a maua e ike ai he pono. No Laila, aole o'u manao ua moeuhane oia no ka'u mea i hana ai, a pela hoi me na noonoo anoe e holopuni ana iloko o'u e pili ana nona, no ka mea he oia mau no kona hoihoi a me ka piha hauoli ia'u e like me na manawa e ae i hala mamua, ua hoomau ia ia kulana ohohia ona pela a hiki wale i ka manawa a ke Kohena Gadola i kii mai ai iaia no ka hele ana e hooluolu a e kokua aku ia Alaina e like me ka hiki iaia, a me ka manao e lana malie ana ma ke ana iliwai like, hookuu aku la au iaia me ka maikai, no ka mea o ka hooko ia ana oia manao, ua like ia me he mea 'la ia'u ua Lauau hou ia. No Alama hoi, aole au i manao he mea kupono a ku i ka maikai no'u ka hoike hou ana aku iaia no na mea e pili ana i ko Laila hele hou ana mai e hoopaa imua o'u no ko maua mahuka ana, o lilo auauei ia i mea nona e hoehaeha ia ai ke hookui hou aku me na lono mua a'u i hahai aku ai iaia. No ia mea, aole au i halihali aku i lono no ia mea imua ona, a mamuli oia hana ana he oia mau no ka lana maikai o ka manao o ua Oliana 'la, me ka hilinai pu ana hoi aia no he manawa mahope aku no maua elua e lanakila ai a palekana mai keia noho pio ana ae. Mahope iho o ko ua Alama 'la hoi ana e hooluolu i kona mau maka, haalele aku la o Laila iaia a hele hou mai la imua o'u, a hoohala iho la he mau hora loihi elua me o'u ma ke koi ana ia'u e ae koke aku no ka mahuka pu ana me ia ma kekahi la ae, me ka nana ole i na mea e ae—hookahi mea nui —o ko'u pakele mai keia make mana'ona'o ae. Aka, oia ka mea pilikia, ina hoi au e ae aku ana i kana—a pakele au mai ka make ae i hoomakaukau ia no maua me Alama — pehea hoi ka eha a loko, ka mea hoi a'u i noopaa ai, owau ke make e mamua a mahope ia? He mea oiaio, aole he manawa e ae mai mua mai i oi aku ai ka pipili loa o Laila ia'u e like me keia, me ka olelo ana mai i na huaolelo momona waipahe a kuu i ka [illegible]

ai ke komohia o ke aloha iloko o ka puuwai o ka mea nona na pepeiao e hoolohe ana e like me a'u, a oi loa aku hoi ma ke ano he wahine opio ka mea nana ua mau olelo 'la i kamailio mai, a me kona mau waimaka e kulu ana kekahi mahope o kekahi, he mea hiki ole ia oe ke alo ae mai ka manao ana ina oia kou hoa, aole he manawa e mawehe ia ai ka olua pili, a pela hoi me ko olua hauoli, o ka make wale no. No ka mea, he oiaio maopo- po oia ma na mea a pau, a o ka- na mau olelo mailoko maoli mai no ia o kona puuwai, e like me ka oiaio o kona hanau ia ana mai. No'u iho, iwaena o ke aluka o kana mau olelo kaukau, ina aole i make kuu puuwai i ke aloha no Alama, ka mea mua loa nana i a'o mai ia'u ia mea he aloha ana : kekahi mea ma ke ano maemae, he mea maopopo he mau iwi make keia malalo o ua Laila 'la, a e makaukau mau ana hoi e auamo ia hopena me ka hauoli no kona pono. No ka mea, he hana ku ole i ke aloha a he hana puuwai eleele no hoi na'u ka ae ana aku i na waimaka puanuanu o kekahi ui i'o waliwali e like me ia e hookahe wale ia no kekahi mea e pili kino ana ia'u, me keia mau noonoo e papale ana imua o'u ia manawa, ua hoolohe aku la au i kaua mau olelo a pau, aole i ae aku i kekahi a aole no hoi i hoole aku i kekahi, o ko'u wale no i olelo aku ai iaia, e kakali malie ka manao a hiki i ka manawa kupono. No ka Ui Laila, ma na mea a pau, aohe ona pilikia ina au e hoole aku ana i kana koi, no ka mea aole e lilo kona ola a aole no hoi o kekahi o kona waiwai, hookahi wale no ona pilikia o kuu aloha ole iaia, oia hoi kuu hoike ana i na mea ana i kuhikuhi mai ai ia'u e pili ana i ka mahuka ana. Ua ike a ua maopopo eo ia Laila ia mea e like me ka moakaka o ke aniani kilohi, nolaila iaia i kaalele mai ai ia'u ua haawi mai la oia ia'u he mau minoaka hoomahie e papahi ana maluna o kona mau papalina nohenohea, me ka luai pu ana mai hoi he mau huaolelo no ka huikala oluolu ana aku iaia no mau olelo hailiili a hoino i kapa mai ai maluna o'u, no ko'u paakiki a me ka maliu ole aku i kona makemake. Mahope iho o kona kakali ana mai ia'u, ua noho hookahi iho la ia manawa me ka noonoo kupilikii o ka mea i hoonele ia me kona mau manaolana a pau, e like hoi me ke kanaka e piholo ana i ka waena moana, a e makaukau ana hoi e hapu i ka pua mauu e maalo ae ana mamua o kona mau maka me ka manao malaila e pakele ai. O ka mea oiaio loa, o ke ano o ka noho'na o na kanaka ma Europa a i ao ia mai hoi ia'u i ko'u wa uuku, aole loa ia i kulike ma ke ano o ka noho ana o ua kanaka ma keia aina kamaha'o, a mawaena hoi o kekahi lahui kanaka eepa a kupanaha e like me keia. Ma Enelani, he maalahi loa maluhia o na kane no ka lakou mau wahine ponoi, ka poe hoi a lakou i aloha ai, no ka

mea he nui na kumu ke'ake'a e kaupale ana i kekahi poe e ae mai ke komohewa ana aku ia kai kapu, a ma ia hana ana ua punuku ia aku kekahi poe wahine ui e ae mai ke kii ana e kaili i ka laki o kekahi mea, aka ma keia aina a'u e ike nei a mawaena hoi o keia poe wahine Kosekina, he hoohuu lanakila loa ia na wahine e hana i na hana hooipoipo o kela a me keia ano maluna o na kanaka opiopio me ke ke'ake'a ole ia, no ka mea aole he kanawai o ka aina a i ole o ka noho'na ohana ana paha, e papa ana i na wahine opio koko uilani ma ka hana ana pela. Aia no i ka mea a na wahine e koho ai ke manao lakou he pono, me ka nana ole ina he pono a he hewa paha, no ka mea o lakou no ko lakou mau lunakanawai ponoi, a o ko lakou lunaikehala hoi ke alakai no ka hopu pio ana i ka mea a kona naau i aloha ai. Aka nae, ma na ano a pau, aole au i hiki i ka hopena o ka alo ana mai na keakea mai oia ano, no ka mea, ma keia aina he mea hoohana na kane na ka wahine. Ua haalele mai o Laila ia'u e like me ka'u i hoike mua aku nei me na olelo momona o ka huikala ana ia'u ma kona mau lehelehe, a koe hookahi iho la au e pupue malie ana i ke anu maeele o na noonoo pono ole, a oia mau sekona a me ia mau minute mahope iho, he manawa ia no'u e noho ana iloko o ka ehaeha, a e hoao ana hoi me ka ikaika e hoihoi hou mai ia'u iho iloko o ko'u mau noonoo maikai e like me mamua. [Aole i pau.]