Hawaii Holomua, Volume II, Number 188, 26 January 1892 — MA KE KAUOHA HOOLOI I MANAO IA O KE KUMUKANAWAI. O [ARTICLE]

MA KE KAUOHA HOOLOI I MANAO IA O KE KUMUKANAWAI. O

Ih* Kanawai e hoololi ai i ua Pauku 48, Ū6, 51*. 02 u me 03 t> ke Kuinukanawai a e pakui mai i pauku hou i ke Kumukanawai.e kapaia Pauku 83. K Hooholoia e ka Moi n me l:a Ahaolelo o ke Anpvni Hawaii: Pauku 1. Ma keia ke hoololiia nei ka Pauku 48 o ke Kumukanawai a penei e helulieluia ai ua Pauku la: “Pauku 48. O na Bila Kanawai a pau i hooholoio e ka Ahaolelo mamua o ka lilo ana i kanawai e waihoia imua o ka Moi. Ina e apouo oia. e kakauinoa oia, a ma ia mea e lilo ai ia i kanawai; aka, ina aole oia i kakauinoa, e hoihoi hou ac oia me na kumu pu o kona hoole ana i ka Ahaolelo, a na ka Ahaolelo e kakau i na kumu u kona hoole ana maloko o ko lakou huke e hapai hou lakou i ka noonoo ana o ia mea. Ina mahope o ia noonoo hou ana ua hoaponoia ua Bila Kanawai.nei e ka elua-ha-nukolu o na hoa a pau i koheia o ka Ahoolelo, e hoihoi hou ia aku i ka Moi uo ke kakauinoa ana, a ina e hoole hou ia mai ke kakauinoa ana, alaila, e lilo no ia i kanawai. Ma ia mau hana ana a pau. e hoomaopopoia ke koho ana ma ke kanea ana i na ae a me na hoole, a e kakuuia ma ka huke moolelo o ka Ahaolelo na inoa o na poe a pau i koho ma ka ae a me ka hoole i ka Bila Kanawai. Ina e hoihoi ole ia mai kekahi Bila Kanawai e ka Moi iloko o na la he 10 (soe ka la Sal«ti) mahope o ka waiho ia ana aku imua ona. alaih. e ulo no ia i kanawai, me he la he kanaw&i i Imkauinoaia e la. ke oie nae e hiki ole ka hoihoi ana mai mamuli o ka hookuu e ia ana o ka Ahaolelo, a ina pela aole ia e lilo i kanawai.” Panku 2. Ma keia ke hoolollia nei ka Pauku 56 o ke KmmAeaAawai a peneie hclaheiaiaaiaa£aw^ ka:

" Pauku ”>d. O ke Alii o ka Ahaolel he kane kupa oia no ke Aupuni i hiki aku oia i na makahiki he iwakalua-kumamlima. a i n>>ho n>a ke Aupuni uo ua makahiki ekoiu. ahe waiwai kona iloko o keia Aupuni i knpono i ka auhau i hik: aku i ka ekolu tau-ani dnl;\ niawaho ae »ra hihin n pau. n i ole ia. he loaa niaKahiki kona aole i emi malalo o eono haneri dalr Pauk 3. Mn keia ke hoololiia nei ka Paukn o ke Kumukanawai a peuei o heluhelu ia aī ua Pauku la: " Pauku ōO. O kela a uu* keia kane kupa o ko Hawaii Paeaina ina he Hawaii Amerika. a he Eun>i>a paha ma ka lianau ana. a ina ua hiki aku kona mau makahiki i ka iwakalua. n ua hookaa oia i kona mau auhau. a iua ua hookonio oia i kona inoa ina ka pupa kioa o na j>oe koho <> kona apana no ke koho ana 5 na ’l.ii o ka Ahaolelo. alaila. ua kuinino oia i kekoho i na Lii. a ua loau iaia kekuleana e koho i na 'Lii o ka Ahaolelo i kela a me keia koho ana. ina nae." A e hoololiia no hoi ka mahel elua o ua pauku la a i>enei e heluhelu ; a ai; : ‘Alua —He wainai iK>Hoi kona ma keia Paeaina i kupono i ka uuhau ia i emi ole iho ka waiwai io malalu o hookahi lauaani dala mawaho ae o na liihia a pau, a i ole l>ela. ua loaa maoli iaia kekahi loaa makahiki i emi ole malalo o ei>no hancri dala i ka makahiki mainūa ponoi ’ifioX 5na v i kona inoa iloko o na poe Kiipono i ke koho.’’ Pauku 4. Ma keia ko hoololiia nei ka Pauku »>;i o ke Kumukanawai a penei-e helnhelu ia ai ua Pauku la: "Pauku t33. Aole e noho kekahi i Alii a i Lunaiuakaainana ma ka Ahaolelo, ina aole i koho ia malalo a kulike hoi me na hoakaka ana a keia Kmnukanawai. ’ Pauku ō. Ma keia ke hoololiiu nei ka Pauku t>2 o ke Kumukanawai. a penei e heluhelu ia ai ua Pauku la: ‘*Pauku 62. O kela a me keia kane kupa o ko Hawaii Paeaiua, ina he Hawaii, Amerika. a he Kuropa paha ma ka haimu ana iua ua hoohiki oia e kokua mamuli o ke Kumukanawai a me na kanawai e like me ka mea i hoakaka ia no na poe nana e koho i na ’Lii, a ua hookaa i kona mau auhau, a ua hiki aku oia i ua makahiki he iwakalua, a i noho ma keia Aupuni no ka makahiki hookahimamua pono iho o ke koho ana, % i ike i ka heluhelu a me ke kakaulima ma ka olelo Hawaii. a Enelani. a Europa paha. (ina i hanauia mahoi>e mai o ka makahiki 1840.) a ina ua hookomo i kona inoa ma ka papa inoa 0 na poe koho o kona apana e like me ka mea i hoakaka ia raa ke kanawai. alaila, ua loaa iaia ke kuleana e hookomo i hookahi balota uo ka Luuamakaainana a mau Lunawakaainana paha oia apana; aka nae, o na olelo no ka makahiki hookahi mamua ponoi iho o ke koho ana a me ka ike heluhelu a kakaulima ma ka olelo Hawaii, Enelani a Europa paha, aole ia e pili i na poe e noho ana ma keia Aupuni i ka manawa i kukalaia ai keia Kumukauawai, ina e kuopaa lakou 1 ko lakou inoa a koho balota lakou ma ke koho mua ana m&lalo o keia Kumukanawai.” * Paoku 6. Ma keia ke pakuiia nei i ke Kumnkanawai he Pauku hoa ma ke ano he hoololi i ua Kumukanawai la e kapaia Pauku 83. apeneie heluhelu ia ai ua Pauku U: . “Paukn 83. i- ka Ahnhnua \ na Kanawai aoa i manao ai

aa kapono no ka hooponopono ar.,. a me ka hoomaln ana me kn hoomaopopo ana i na kanaka a pau, ? i ole ia. o kekahi papa hookahi laliui )iaha i lawo ia mai iloko o kAupuni no ka hana ana i na han oihana mahiai. a ua hiki no ho* ma ia kananai e Inmhaiki a kaupaiena ika mauawa t noho ai maloko o ke Aupuni oia jH»e limahan oihana mahiai a me na oihana hana paha a lakou e lawelawi ai Ke hooia nei au ua h.x»hol«'ia k Bila mamua ae ma ka Heiuh. h Ekolu ia ana iloko o ka Ahaole > ke Aupuni Hawaii ma ka I.i Novemaha. M. H. l>'>' \MU v»\. Kakauolelo, 154—1 t«i 32—3tsw