Hawaii Holomua, Volume II, Number 5, 30 January 1892 — HE MOOLELO KAAO NO KENETE! [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO KENETE!

KOA nwPīh WIWOOLK MOKUN'A XXXIV. I k'* hora eiwa o ke kakahi&k*. mahope iho o ka po o ko ke kuene hoi ana mai, a me na mea i hai ia ma kela mau mokuna i hala aku nei, iho mai la ka Marquis mai kona rumi moe mai i ka rumi aina. Aole i maikai kona hiamoe ana ia uo iho, aohe no hoi oia i moe po* no iki, mai kona wa i hoi mai ai i ka pakaua. aka, i ka po mamua iho, aole i hookuu iho ka hiamoe iaia iho e kau maluna o kona mau kuemaka. Aole no hoi ona wahi manao ai iki, a i kona hiki ana mai i ka papakaukau aina, lalau aku la ia i ke kiaha waina a inu ae la. laia e holoholo ana me ka noonoo nui no kekahi mea, komo mai la ke kilo, oia wale no ka mea i koe i ka pakaua. aka hoi, no ka hooponopouo ana i na mea e h ia ai o Kenete, a olelo mai la ia: Ua paa j*ono ka amana i ke kukulu ia, a ua manao iho nei au e holo i ka pakaua Moneka o St. Cuthbert, a e lawe mai au mailaila mai i na Moneka nana o ukali aku ia Kenele i ka amana, a i mihi aku ai'hoi t>ia la lakou i kona mau hewa. He makomake au e holo uu me oe, wahi a ka Marquif>. aka. aolo au i oluolu loa. la wa. komo mai la kahi kauwa opiopio o Geoffrey a hawanawana mai la i ka pepeiao o ka Marquis, wahi a ka Marquit<, ua mai ia kuu kuene ahonui, a ke makemake nei oia e ike koke i&’u i keia wa. E hoi oe e ke keiki a hai aku ia ia. aole e liuliu a hiki aku au ilaila. A hoi aku la kahi keiki e like m» ke kauoha a ka haku iaia. Maanei paha e kak&li iho ai kakou i ke kumu i lilo ai o Geoffrey ka nea nana e lawe aku ka olelo a ke kuene i ka Marquis, o ke knmu oia, no ka pili loo o ka rumi o ua wahi keiki nei me ka rumi o ke kuene. Aohe uae he m&kemake o ua wahi keiki nei ia Aneup Winctona. no ka hoohiki wahahee ana ia Kenete, aka. aohe ia e kaniuhu i ka hana lokomaikai ana aku i ke kuene, ma k& lawe ana ako i kana mau olelo i ka Marquis, oiai. ua malahiluki a ua hoopilikia ia hoi ke kueue. I ke komo aus aku o ua wahi ke- ‘ iki nei i ka rumi o ke kuene, hai aku la kela. e hiki koke mai ana ka Marqui? iloko o kona rumi. I ke komo ana aku o ka Marquis 1 e kalawai toe kana kuene, ua kn ia mai oia e ke kahaha nui, no ko- 1 na ike aua aku ua ano e ka kelehelena o ke kuone, a ninau aka la ka ' Marqui»; 1 Ma ka inoa o ka laui, heaha ka * mea iano e ai kou heleheien» ? Pa- * ne mai la ke kuene, ine ka leo haa- I lu!u, a pane mai la: K naua aku oe i ka puka, ina ua a Sele aku la ka Marquie c nana il $ ptnoi ina ua paa pono loa io ka pu- k

ka, a hoi mai la ia, a ninaa aku la ia i ke kumn o ke ano e o kona helehelena. a me kona lrfi hopuhopualolu ana’ku iaia e hele mai Ala ae la ke kuene a paepae iho la iala ibo me ka uluna. a olelo J mai la; ! He poino e uluhia m«i ana ma-! maluna o kaua, a ua manaolana 1 au, he hiki no ia kaua ke hoopake-1 le ia mailoko mai o ua piiikia lae [ hekau mai nei. 5 He pilikia anei, wahi a ka Mar- J quie, ua pupule anei oe? Aole. wahi a ke kuene. aole au i J pupule, aha. be mea e pili ana ia Kenete. No Kenele wale no hoi ha. w&hi a ka Marqub a heaha ke kunm i ano e ai o kou helehelena, ina he mau mea e pili wale no ia KeneUpakaha. Ue mau mea ino loa ia ke hai ia aku, wahi a ke kuene. He kanaka au i alakai hele ia e na moeuhane ino o ka po, e auwana ana iloko o ka ululaau i ko’u wa e hiamoe ana. He mau makahiki i hala ae nei ko’u loaa ana ia mea, a l kekahi \ manawa, ua ala ae au mai ka hia-1 moe ana. & e ku ana au imua o ke } kia hoomanao o kou kaikuaana, a | me ka olua wahine. ! Ua oki, ua oki, wahi a ka Marqnie. * I kekahi wa, wahi a ke kuene, | ua alakaiia au iloko o ko’u hiamoe i imua o ke kuahu iloko o ka rumi I pule e kukuli hoomaikai ai. J Olelo aku la ka Marquls, ua hi- j lahila loa au ia oe e Angus Wine- J tona. 0 oe ka mea i noho iloko nei o keia pakaua no na m&kahiki he iwakaluakumamakolu i hala ae, mawaena hoi o na hiohiona uhane a me na pukui lapu o ka po, o oe ka mea nana i hai mai ia’u i kou hiki ana ae i Edineboro, oohe au i manaoio ia mau mea a pau loa, ma na wahi a pau loa au e noho ai. Pane mai 1& ke kuene: He oiaio no ia mau mea a pau loa, e kuu haku, aka, i keia mau la iho nei. ua pinepine loa ko’u hele ana i ka po, a ua ike au e uhai mau ana ia’u kekahi uhane i kela manawa keia manawa. 1 ka wa i lohe ai ka Marqnis i keia mau mea, hoomanao ae la ia i ke komo ana mai a na uhane ilnko o ka rumi aina i ka po Karistimaka. Ninau aku la ka Marquis: Owai io uhane? Aole au i ike i koua helehelena, aka, i na wa a pau a’u e halawai ai no ia mea, me he mea la ua uhi ia kona kino i ke kapa eleele holoku 0 ka poe Moneka, wahi a ke kuene 1 pane aku ai. Olelo aku la ka Marquis; E hooki kaua i ka olelo ana ma keia mea, a e hai mai oe, a heaha hoi ia pilikia e kan nei malnna o kaua? E kuu haku, wahi a ke kuene, e hoolohe mai oe, a e lohe au&nei oe i na mea a pau. I ka po nei, ua kono hou ia mai au e ua mana ino la e kena man nei ia’u e auwana e auwana iloko o ka rumi, a i ka ululaau, eala aea komo i ko’u kapa, a e lalau i na huihui ki o ka pakaua nei, a hele aku i ka ulolaau. Aohe nae hoi elike me ka mea mau i ke kia hoomanao mua, aka, { 1 hele mua aku la au i kahi i kukuloia ai ka amana make no Keneie. ua hiki aku au ilaila me kuu manao he koii wale no na ka moenha- 1 ne. Ae, a ilaila imoa o na amaaa la, aia ilaila kekahi mau kanaka, na laoa i kauoha mai ia’u ia laua, i ko u pohaia ana ae e knana laua — a i ko’a ike aua akn, haule a mau- ] ieiholaan, ai ko’u pohaia hou i ana ae, e noho ana au iloko o ka 1 pakaua o Makalapina. ’ I ka pakaua o Makalapina. wahi i a ka Marqnia. A heaha kou kumu i laweia a| j ilaila, heaha kamakemake oia mau | kanakn ino powa?

E hoolohe mai e kuu haku, me ke ahonoi, wah! a ke kuene, no ka raea, aohe e hiki ia’a ke hai aku i keia moolelo iloko o ka minnte hookahi. [ la’u imna o ke elo o oa mau alii ! o Makalwpina, kahai mai la laua i na mea a pau a laoa i makemake I ai ia’u e haoa. I Na mea a paa e piii ana i ka [ hookolokolo, oa ike laoa i ka waha- [ hee o ka kana mau otek> hoike no I ka mihi ana mai o Kenete I ua ike laua he mau olelo hakuI epa wale no ka kaoa i oleloai i ma1 ke ko mau punahele ia Kenete. no ka mea, na hai mai lana na ka poe no o Makalapina i pepehi ia laoa. a ua hai ia mai no hoi au e ka mea nana au i hoihoi mai i ka pakaoa nei, na kona msn iima ponoi maoli no ka i pepehi ia laoa, a ua kuhikuhi mai no hoi oia i ko laua wahi i kiolaia ai, a he oiaio. kahi no ia i loaa ai ko lana mau kino kupapau. I ka pau ana o ka olelo ana a ua kuene nei, olelo aku la ota i kona w haku e neenee aku, a hawauawana mai la ia i kona pepeiao i na mea a pau ana i ike ai- ma ka pakaua o ’ Makalapina. | la wa, ua ano naauaua na manao | a pau o ka haku o Alanadela, a leI lele ae la oia ma o a maanei o ka » rumi o kona kueue. I ka lohe ans o kahi keiki e pee ana malalo o ka moe. haawi loa ae I la ia a pau i kona hoolohe ana, i ! hiki aku ai i kona mau pepeiao ke j hopu aku i na olelo a pau o ka la- | ua kamailio malu ana. | Aka. manao iho la ia e wehe ae i [ ka pale paku o kahi ana e pee ana, no ka mea, ua makemake oia e ike aku i ka helehelena maoli o ka ka Marquis, i ke ano o kona kii ia wa i uluhia ia mai ai kona lunaikehala e na inanao e hoahewa ana i kana mau hana lokoino; manao iho la nae ua wahi keiki nei, he mea ino ia, oiai, ua nalo loa kona pee ana. Pane m&i la ka Marquis: Aole anei ou manao ua uluhiaia mai e ka moeuhane i kou wa i ike ai i keia mau mea? A mea paha, aole anei he manao wale no ua kou lunaikehala. Aole, e kun haku, he oiaio loa keia mau mea mai ka mua ka pau ana, wahi a ke kuene. A owai kela wahine au i ike ai, wahi a ke kuene. Aka, i kekahi po oia no kela po. i pa pukiki ai ka makani. I ko’u ala ana ae e kukuli ana au imua o ke kia hoomanao iloko o ka ululaau. I ka wa a ka uila e o ana, a na ka malamalama u ka uila i hoomaamaa mai, a ike aku la au i ka helehelena ano kilokilo o ua wahi wahine la, a na kona helehelena i hoaluhee ia’u me ka makau nui, me he aoao MAKE I ALOHA NUI IA. Ma ka hora 5 o ke ahiahi Poaloa o ka pule i hala. Ianoari 19, ma Kauluwela ae nei, ua kikoo palanehe mai la na lima menemene ole o ka make a kaili akn la i ka hanu ola o D. Kamakan Jr., i ke 30 hoi 0 kona mau makahiki. Ua hanania oia ma Knalakai, Hononlinli, Kwa, na Mr. S. Oiii a me Mia. Naai. O ka mnli keia o Rev. 8. K. Oili e noho kahu mai la no ka Ekakeia o Anehola, mokn* puni o Kanaa. Ua lawe ia mai keia keiki e ka mali o kona maknahine, eia o J. Kamakao, a ma HonoInln nei oia i haaai ia ai Mahope iho holo no ka mokupoai o Molokai, a malaila hoomaka ae la kona kino e pli i ka nui a hele ao hoi i ke kula. 1 kahuli hoihon anamai ma Honoloin nei, na komo oia i ke kulao Kamnakapili, malalooka noho knmn aoaa Mr. KahaMohi, ma ka n. ■. 1874. A ma ka i. h. 1877, na komo oia i ke Knla Alu o Kahehnna. I ka piha ana o na ekohi okoiaa hele ana ma ta knla, na haaleie aknlama. A ma ia hope mai na lUoeaa llaln no ke Kaawal Heln 5, * malaiiaoia 1 noho ai a hiki wale i ke k ii aaa mai laokaMea Mana Loa i kana okanhanei TTa main ■ un hni ni» ilmwahine.heetoaaoimakahiki

oele ia i ke k*ne oleameb okana e p*a km laalaa ame ke kmammhm enohoimneL Ke i mai nei hot ka olek» a ke Akom, peoei: 0 ke kaaaka i hmneaim e b wahine, he hepe kooe mea le e be pihe hoi me ne popilikie be nni. He mehu ke oie o ke kenake i pae ae e naio eko. Ua like keie ole ane me ke pua i moheha ee i ke wa kekehieke. e i ke hoee ene mei o ke le me kone meu kokuna wde, mee ibo le oie. E houneni ie ke inoa o Iebova Nana nn i haawi mai, a nana no i! j lewe akn. W. Kamealoha.