Hawaii Holomua, Volume II, Number 7, 13 February 1892 — HE MOOLELO NO KA NAITA LEONE DE BIMA. O NOREMANDI. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO KA NAITA LEONE DE BIMA. O NOREMANDI.

MOK.ONA 11L N k I*asai axa—Ka Enemi — Ka Lili Pi nalua —Ka Hakoko Pahikaoa —Lanakila ka Naita Leone de > Hiha. "Aole i koia wa” i pane mai ai ka naila opio, me ka piha ana o kona hou]x> i ua manao mahiehie inaikai no na olelo a ka luaui o ka pua nani o (\xlova, “K kala mai oe ia’u, he mea ]*ono ia’u ke huli hoi aku no ko'u hale, a malia i kahi wa okoa aku, e loaa no ia’u ka manawa e hookoaku ai i ka leo poloai. Inawa a pau o ko’u ola ana, e hiipoi no au i kau mau hoomaikai ana me ka poina ole, a he iei hanohano hoi ia na’u e hoomanao mau ai.” “Aia no ia i kou manao” i pane mai oi o Baala Taraarn,” aka. e hoomanau oe na hamama mau na ipuka o ko’u hale nou.” Mahope iho o keia mau huaolelo a ua Kaala Tamara nei i pan« mai ai, ia wa i knuoha aku ai oia i kekahi o kona poe kanaka s hoomakaukau i lio no ka lede opio Evalina, u o ka lio hoi a Evalina e kau ana ua haawi ia ne la ia no Gaberiela, oiai, ua hoea mai la oia iawn. Mauuia hoi o ko Evalina huli hoi pu nna aku me kona luaui makuakane ua hanwi mai la oia ina kii’na hope a kona mau hoohihi ana maluua o ka Naiia Opio, a ua panai aku no hoi ka Naila opio i na hoike ana o kana aloha e like me ka hiki iaia. Aia hookahi raeu mawaena o na ukali o ke Kuhina Nui i komohia iho na manao wela o ka inuina iloko o kona uinanma no na hoolele telep»rapn ana mawaena o Kvalina a me ka NaiU Opio, a o ua mea la i loloku ia ao kona hou]*o ma ia ano o Ahu Zamara no ia ke Kiaaina opio o Kazala. Ua huila ae la ka inaina ma kona mau onohi maka, n ialau koke iho )a kona lima i ke kumu o kana pahikaua. Puai ae ia ka ula ma kona mau papalina, a « hoakaka raai ana ia mau ouli— Ua ir.o ka luna o na pali. Ke luli mai la ke pooo ke Amao; A me keia mau ouli kamahao, ua haalele iho la ka huakai aka Ui Kva)ina u huli boi aku la lakou no ke kuianaliauhale o Codova, oiai hoi ka Naiia O]»io a me kana wahi kauwa no ia wahi hookahi ne. Oiai iaua ma ke aiahele, ua hoike mai U o (iahehela imua o kona haku opio i koua rnau manao hoohuoi no ko kiaaina * pio o Kazala. oia hoi, aole ona «ahi kanalua iki, ua lilo ua Kiaaina ‘la i enemi nooa (Leone) oiai ua hmke mai kona mau lu '.eheiena ia mea. No keia mau olelo a Gal»cheia ua paae aka la o Leone ma ke ano hoopohala waie, oiai aole oia i ike i ke kumu e loaa »i be inaina iiokoo ke kiaaioa opio

nona. Aka. ua hoopaakiki mai la no hoi o Gaberiela, me ka olelo ana mai ua komo ka iili iloko o ka umauma o ke Kiaaina opio o Kaza1a, a oiai hoi oia e kuupau mai ana i kana mku olelo houpuupu. ua paoe aku ia ka Naita Opio imua , ona: •*He lalau kau olelo, e Gaberiela. Ua lele e w&lo no kou hauli me ke i kumu kupono ole. No’u iho, aole o’u maka'u ia Abu Zama. ina n» ua komo ka inaina iloko oiui no’n nei, aohe no o’n maka'u iaia.” •‘Hi* maikai no ia olelo au. e kuu I haku; aka, alia oe e awiwi loa ma ' ka olelo ana. Aole anei he kumu ko kela kanaka opiopio e hoopunana ai i ka inaina iloko o kona houpo iloko ona nou ? Ke ninau aku nei au ia oe, a e pane mai hoi oe ia’u ine ka oiaio, Aole anei i komohia ia kou puuwai e ke alohano kela lede opio 7” •‘Ae” wahi a ka Naita Opio i pane aku ai. ‘*Ina pela, alaila. manao anei oe, aole e hiki ana i kela kiaaina opio ke ike mai ia mea mawaena ou a me Evalina ? E hai aku au ia oe, ua hiki ia’u ke heluhelu i na mea a pau i kakauia ma ka puuwai o kela kaikamahine opio nou nei, maluna o kona mau helehelena, & pela no hoi ma kou mau helehelena, a pela no hoi ma kou mau helehelena, nolaila, ina e hiki ia’u ke ike ia mau mea tne ka moakaka loa maluna o kela a me keia o olua, no keaha hoi e hiki oie ai i kela kiauina opio ke ike ia mau ouli kumakaia maluna o olua V’ Alaila, pane aku lao Leone: “Ma lia paha pela io; aka, aole hiki iaia ke hoopoino a hoopilikia mai ia’u.” “Ua kuhihewa hou oe, e kuu haku, ma kou manao ana pela. E hana ana o Abu Zamra i na hana a pau e hoomaalili ia ai kona inaina. E hoomanao oe. he kiaaina ia no ka lahui Mura, a o oe hoi, he malihini oe e noho ana mawaena o keia lahui ano e. Ke hai aku nei no au ia oe, aole oia e ae ana e ike ia oe. e hehi aua kou mau kapuai wawae ma ka puka o ka hale o Baala Tamara. 0 ka mea oiaio loa a’u e hoike aku nei imua ou, e imi ana oia i wahi nou e kaawale ai mai keia wahi aku.” “He mau olelo kau. e Gaberiela i kupono ke noonooia i keia wa; nka, ma ko’u manao nae ua kuhihewa.” I keia wa ua hoea aku la laua iloko o ke kulanakauhale a hooki iho la laua i ka laua kamailio ana. Kamoe loa aku la ko laua mau lio a hoea i ko laua hale e ku ana ma kahi kokoke i kekahi muliwai. Aia ma ke kua iho o ua wahi hale la, he Hinla pua nani i hoomalu ia e kekahi pa pohaku i palaina puna ia, a ma ka aoao o ua pa pohaku la e pili ana i ka muliwai ua hana ia he puka. Mahope iho o ka pau ana o ka laua mau hoopouopooo ana ia iaua iho ma ka hoea anaaku no ko laua home, ua noho iho la ka Naiia Opio maloko o kona rumi e heluhe* lu buke ana. a o Gaberiela hoi ua hele aku la ia iloko o ka mala pua. I ua Naita Opio nei e noho aiuu iohe aku ia oia i kekahi kikeke ma ka puka. Ku ae la la iluna. hele aku la a wehe mai la i ka puka, aia hoi ike aku 1» oia ia Abu Zama e ku mai ana me elna mau koa ikaika, a ua hoolako pono ia lakou a pau me na pahikaua. “E Sir Naila” wahi a ua Kiaaixa la i pane mai ai, “makemake au

' e haawi mai oe i kekahi mau sekona o kou manawa ia’u. no ka mea. na makemake loa au e kamalio pu me oe.’’ “Me ka oluolu loa,” wahi a Leone i paue mai ai me ka hoomau ana mai i ke kamailio, “e ae anei oe e I komo mai iloko nei 7” la wa huli ae la ua Abu Zama i nei a olelo aku la i kona mau nka- { li e ku iaua inawaho a e kali nona, i a ma ia manawa i komo aku ai oia , iloko no ka rumi o ka Naita Opio, Haawi mai la hoi ka Naita opio i noho, aka, ua oane aku la o Abu Zama: I “Aole, e ku no au i luna. Ua ; hele inai nei au imua ou no kekahi hana a’u i manao ai e hooponoponoia ana ia hana e kaua me ka hikiwawe, a eia ua hana nei a’u i ma kemake ai e hooponopono koke kaua; ua makemake anei oe e lohe?” Ua pane ia aku la keia mau olelo e ua Abn Zama nei me ke ano eena a kakan-a o kona leo. Ma ia wa hoi ua pane mai ka Naita Leone; “Ua makemake loa au e hoike mai oe i kau hana i manaoai ehoo}x>noponoia mawaena ou a me a’u, a ina he mea hiki ia’u ke hana aku ma ko’u aoao i mea e hookoia ai kou makemake, alaila, e hana aku no au ia mea.” Me ka puai ana ae o ka ula ma kona mau maka, pane aku la oia (Abu Zama). *‘E hoolohe mai oe. Ua loaa ia oe ka laki ma ka po nei ma kou halawai ana me ka Lede Evalina, a me kou haawi ana i na lima kokua iaia. I keia kakahiaka, ua loaa hen ia oe ka laki o kou hoi pu ana mai me ia, a nolaila, he mea makehewa ia’u ke ninau aku ia oe i ka olua mau mea o ka ohumuhumu ana mai ka po mai nei a hoea i keia kakahiaka, oiai ua ahuwale ia mau mea imua o’u, a na ko olua mnu helehelena hoi i hoike mai ia mea. A eia ko’u manao ia oe, ua nouoi aku nei ke Kuhina Nui ia oe i e hele oe i kona hale, nolaiia, ke ninau nei au ia oe, e ae ana no anei oe e hele ilaila ?” “E kuu haku, he ninau kamahao kau i ninau mai la ia’u,” wahi » ka Naita Opio i pane mai ai me ke kuoo. “A he ninau keia a’u i makemake ai ia oe e pane mai i kona haina,” wahi a ke Kiaaina opio i pane ako ai nie ke auo haakei, a na ia mea i kakiwi aku i ka enaena o ka ukiuki iloko o ka Naita opio, a pane mai la oia: ‘O ka hana e pili ana i ko’u hele ana aku e ike i kekahi hoaloha o’u, he hana ia l kuleana ole ai kekahi mea e ae, e like me oe a o kekahi mea e ae paha, ke ninau mai ia’u. a nolaila aohe o’u makemake e ninau ia mai au ma ia mea.” “E makaala ioa oe, e ke kanaka Kamiiano no ke ano o kau olelo e kamailio mai nei, no ka mea, no kou pono ka’u e hoomaopopo akn ’ nei imua ou. Aole anei oe e pane mai ana i ka’u ninau ?” ‘ Aole,’’ wahi a ka Naiia Opio. la manawa i hele aku ai ua Kiaaiua nei i hope me na helehelena ahiu o ka inaina e hekan ana maInna ona; a pane bou aku la oia: “Ca lawa ko kaua kamailio ana ma ia mahek. Oiai hoi. aole hiki ia oe ke pane nai i haina no ka’u ninau ia oe, nolaila, e hooiohe koi oe i ka’n kanoha. Aole oe e hele . ma ka hak o ke Kuhina Nui.” i “E kuu haku o Kazela" i pana

mai ai ka Naita Opio Leone, “ke ike lea nei an i kon manao, aole hoi e hiki ia’u ke hoohewahewa ia i oe, ke hoike mai nei kou mau helehelena a ke hoike pu mai nei no hoi kau mau olelo; aka, ke hoike maopopo aku nei nae au imua ou, aohe hiki ia oe a i kahi mea eae paha ke akeakea mai i ko’u hele ana aku ilaila. £ malama ana au u.e ka hooko pono ana i na kanawai o ka aina. a e malama pono ana no hoi au ia’u iho; a mawaho ae o keia mau mea, aohe a’u mea e hooko ai.” “Ma ka umiumi o Mahomeda. i ke Kaula,” wahi a ua kanaka Mura nei i hooho ae ai me ka lalau ana iho o kona lima i ke kumu o kana pahikaua, “ke holo paukiki aku nei oe e nei kanaka Karistiano hupo iloko o ka poino.” “Ina he mea ia no’u e poino ai, alaila, ke ae nei no au e ku aku he alo a he alo imua o ia poino,” wa- • hi a ka Naiia Opio. “Almla, o kou manao iho laanei ia ?” “Ae,” wahi a ka Naita Opio. “Ua pono; aka, e hiki mai ana ka hora e mihi ai oe no kau hana hupo!” me keia mau huaolelo i huli ino ae ai ke kanaka Mura a puka aku la iwaho me ka hookuu ino ana iho i kana pahikaua, aka, mamua o kona oili loa ana aku iwaho ua huli hou mai la oia i hope a olelo mai la; ;! Ina o kou manao hope loa iho la ia, alaila, o ko’u manao no hoi ia; eia nae e makaala nae oe nou iho.” 1 ka hala ana aku o Abu Zama, ua huli hoi mai la o Gaberiela a kamailio iho la lana, oiai no laua e kamailio ana, hoea mai la kekahi koa Mura me kekahi palapala a haawi mai la ia Leone. Wehe ae la ua Naita Opio nei iua palapala ’la a nana iho la, ike iho la ia i na olelo maloko, e koi mai ana ua palapala ’la iaia e ae aku oia e paio pahikaua oia me Abu Zama, a o ko laua wahi e hooko ai ia hana, aia no ia ma kekahi alulaau he hookahi mile ka mamao mai ke kulanakauhale aku, a ma ka hora 5 hoi oia ahiahi e hooko ia ai ia hana. 1 keia wa i kakau iho ai ka Naita Opio t kekahi palapala a hoouna aku la ma ka liiua oke koa Mura, maloko o ua palapala la e ae aku ana oia ike noi a Abu Zama. Ika hoea ana mai 1ka hora 5 u ia ahiahi ikeia aku la kekahi pnulu kanaka e muimuiia ana maloko o kekahi ululaau he aneane hookahi mile ka mamao mai ke kulanakauhale mai o Codova, a ma ia wa hoi i ike ia aku ai he eloa mau kanaka opio e ku ana imua o kekahi a me kekahi, aia ko laoa mau kulana ia wa ke ku la ma ke ano he mau moho laoa e paio ana me na maka-kila. Ua pale ia iho ko laua mau w>aka e na nki maka. Mawaho ae o laua eku ana he hookahi wale no kanaka ma ka aoao o kekahi oaa kanaka e paio ana a be eloa hoi kaoaka ma kekahi ao. Mamna ae hoi oka ulele ana o na maka-kila ana mau kanaka nei, ua hoea mai U ia wa kek*bi kahuna Mahomeda pahaahaa a haawi mai la oia Ina kiiohi aoa maluna o na moho • pak» ana ia wa, aole koi i li*oJ?n nahiwale hou aku laoia. Ma keia wahi i nlele iho si na ■ -»

i kanaka o ke kahua hakoko i ka laua nau kakiwi paikaua »na. Mah ! k& hoomaopopo aua i ka l&ua mau | hoouee ana i ka l&ua mau pahika- ; ua. ua ku maoli no i ke akamai. | Ua hiki ke ikeia aku e hoao aaa ' kela a me keia o laua e loaa ka la1 nakila. Oiai lana c kuupau ana i ko laua mau makaukau, na pane ' mai la kekahi o laua: “E ka ilio Karistiano. e hoomanao oe, aole hiki ia oe ke lanakila | maluna o ka mea i kapaiaoka Lio1 na Opiopio o Korodova, a o kou manawa keia e kokolo aku ai ma ka opu o ka honua me be moo nahesa la!” “E ka Liona heu ole o Codova. he mau sekona helo wale no kou i kakali ia ai e ka pahikaua a ka Naita Karistiano o Noremana —Eia mai!” 0 ka manawa ia i olali aku aika pahikaua a ua Naita Karistiano a • ku aku la kona hoa paio ma kona umauma, a hina aku la oia. 1 keia wa i kahea mai ai ua kanaka nei: “E ka Naita Karistiano, ua lanakila oe maluna o kekahi o na kanaka akamai loa o Codova nei i ka lawelawe ana i nei mea he pahikaua. Aole au o Abu Zama, ka mea i aa e paio me oe, aka, owau kana kumuao kakapahi. o Zelima ko’u inoa. E hoomaikai o Alahe ia oe.” la manawa i hele aku ai ka Naita Karistiano a ma kahi e waiho ana ke kanaka Mura, lalau iho la oia i konalima me kaoleloana iho: “Kc noi aku nei au i kou kala ana mai, eiai aole au i moeuhane mua he kanaka okoa ka’u e paio pu ai, ua kuhi au o oe no la ke kanaka opio nana au i aa ae e paio.” I kela wa i haawi mai ai ke kanaka Mura i kona mau kala ana, a me kona huki ana aku i ka Naita Opio a kokoke iaia, a hawanawana mai la oia me ka olelo ana mai, “E kuu makamaka, e kiai oe me ka makaala, no kela Kiaaina opio. Aole o keia poino ou i hoohaluaia ai, ua hala ae la ia, aka, e i aku no a hoea mai, nolaila, e kiai 1” la manawa i lalau iho ai kona mau hoa iaia, kaikai ae la iaia a maluna o kekahi moe i hoomakaukau mua ia. A o ka Naita Opio hoi keia, ua huli hoi aku la oia a me Gaberiela noke kulanakauhale. Oiai laua e hoi ana me ka nanea, ua hoopuiwaia ae la laua ma ka oili ana mai he poo kanaka lehulehu wale a lale mai la maluna o laua a hopu iho la ia laua a paa. He ka pane leo ole ana mawaena o lakou, ua lawe ia aku la laua nei a hoea i ka halealii, oia hoi kahi o ka Moi Abederahama III., a ma ia wahi i haawi ia aku ai laua nei raa ka lima o kekahi Aliikoa kiekie, a nana i lawe aku ia laua a ma kekahi keena, noho iho la. Komo aku la ua Aliikoa nei iloko o kekahi romi a hala he mau minutc kii ia mai la ka Naiia Opio a pela hoi me Gaberiela, alakai ia aku la laua iloko o kekahi keena e noho ia ana e na poe maka hanohano he nui. ; Ike aku ia laua oei e nuho mai aoa ka Moi Abederahama 111 maluna o kekahi nohoalii nani, alakai la aku la laua nei a ku ana imna ona. Ma keia wa i kamailio mai ai ka , Moi Abederahama: “E ka Naita Opio Karistiano. ua hoea mai nei imna o’n kekahi peiapala mai ke Kiaaina mmi o Koaala, no kou haawi ana he hakaka pahii kaoa ma ke aao rqk oit me keka-

• j hi o na kanaka akamai loa o ko’u i \ aupuni uei i ke kakapahi ana ? A he mau hoike kekahi e kakoo mai ! ana i keia kumu hoohalahala a ke Kiaaina i waiho mai nei imuao’u.” ! | la wa hnli ae la ua Moi nei a ' kahea aku la i kekahi mau kanaj ka elua, a ia laoa i hele mai ai ike aku la ka Naita Opio i ua mau ka-; i naka la o laua no na kanaka ma | ke kahua hakaka iloko o ka ululaau ma ia ahiahi, a kauoha aku la ka Moi ia lana e hoike mai laua i , ! na naea ano nui e pili ana no ka eha ana o ke Kumuap kaka-pahi a ! ke Kiaaina opio. Ua hoike mai la ; no hoi laua i ka hoomaka ana o ka ' hakaka a me ka haua rola ole ana i a ke kanaka Karietiano ma kona | wa i paio pu ai me Zelima, a mamuli o ia ano i hoehaia ai o Zeiima. Mamuli o keia mau olelo a ua mau kanaka nei, ua hoopuipui loa ia mai I& ke oolea a me ka ikaika o ka olelo hoahewa i ka Naila Opio. Ua hoaiii iho la ka halana lai papuhea maluna o na mea a pau, aohe uehe aohe hoi he nakeke i lohe ia. Ma ia wa i ninau mai ka Moi Abederahama III, me ka hoike ana mai o kona mau onohi maka i ka inaina a me ka huhu e paila haulani ana iloko o kona umauma: “E ke kanaka Karistiano, heaha kau pane no keia ?” Aole hiki i ua Naita Opio nei ke pane akii, oiai ua ike iho la oia i kona komohia ana iloko o kekahi pilikia nui e hiki ole ai iaia ke pale koke ae, aka, oiai ia e noonoo ana i kana pane kupono e pano aku ai imua o ka Moi, ua komo mai la kekahi kahnna Mahomeda, a ia wa i hauie iho ai na kuli o na mea a pau ilalo, hele mai la oia a mamua ponoi o kahi a ka Moi e ku ana, □ana aku la oia maluna o ua Moi la, hapoi ae la hoi kona lima iluna, me ka o ana o kona manamana, m? he mea la e kuhikuhi ana oia i ka ( lani, a paae mai la; “E hoomaikai mau loa ia aku o Alahe ke Akua, a o Mabomeda no koua Kaula—I mea e hiki ai i kou ilihia e ka Moi ke mawehewehe pono ae i na maawe hoohihia o ke kaula li kanaka a ke Kiaaina opio 0 Kozata i hoolei mai ai maluna o keia kanaka opio Karistiano, alaila, eia me oe kekahi kanaka aka- j mai loa o Scpania nei i ka oniu ana , 1 ka pahikaua, he mea pono ke ho- j ao ia keia kanaka Karistian me ia, a nau ponoi e ka Moi lokomaikai e ike a hookolo nou iho. Me keia mau huaolelo, huli ae la oa kahuna Mabomeda nei a haalei ' le iho la ia loko o ke keena, mahope iho o E9h* kunou haahaa ana aku imua o ka Moi. Ua li!o hokana mau olelo i pane aku ai imua o ka Moi i mea e hoauhee ja ae ai na hiona mainoino mai iaia ae, a hekau mai la na helehelena o ka hauoli. Kaooha ae h» ia t kii ia ako kana kumuao kaka-pahi. 1 kona hiki ana mai, ua hoike aku la ka Moi i kona manao imua ona. 0 keia kanaka i hoea mai la, he ■ kanaka kino puipui ia, a he mau hiooa kona e hoike mai analke 1 koa a me ka wiwo ole. Aia no hoi ma kooa aoao hema kana pahika- • oa. Mannli o oa olelo a ka Moi i - hoikeako ai imna ona, ua holi oaai i laeia a haawi mai la i kouh Uma ■ akau o ke ak>ha I ka KaMa Opk> a , kaawi ako la no bof ka Naha Opio > i kona lima, a aloho iho la laua. I • kela wa hoi i hoila ae ai na roa-

naolana a pau o kela a m ' keiaano i iloko o ka umauma o ka Naila . Opio. a hoike mai la kona mau heIlehelena i ka moh&Ia maikai. Mahope iho o ko laoa aloha ana, i ua nonoi mai la ke kumnao a ka ( Moi Aheilemhama i ka Naiīa Opio e haawi aku oia i kana ju!. k.iu ■ . he makemake oia e ike. a ua uau- ! hi ae la no hoi ka Naita Opio i kana pahi a haawi aku I*. Nana iho ! la ua kanaka Mura nei i ua pahi la me ke pelu ana ae a poepoe a ole!>» , iho la oia* *'He kila Oama-'ko j keia, « he kakaikahi loa na pah - kaua e like me keia ke ano. Ke ! ole au e kuhihewa he ekolu wale no makou i loaa keia ano ]*ahi — owau, o ka Moi Oaekia o Mon*ko \ me kekahi kanaka Arabia, a*u i ioho ai aia oia nia Noremamli kahi i noho ai, nona ka inoa o Lufaro. K ke kanaka opio, ina ua likeka maikai okoulima me ka maikni o keia pahi, alaila, aole o’u kanahia 6 loaa ana ia kaua ho paio hahana ana; a e hoomanao oe, ina la;uikila ana oe maluna o’u, aole ia he mea no’u e haawi ulo aku ai i ko’u mahalo ia oe; aka, he mea ia o hnoi loa ia mai ai ko’u mahalo nou. o ke kanaka opio.’’ “Mai hoopau manawa wale oiua ma ka hoaikano ana ia olua iho, e ha moho o ke kahui hakoko o ka maka-kila,” wahi a ki Moi i pane mai ai me ka hoike ana mai o kona man helehelena i ka hauoli nui. I keia wa i kuene pono ae ai ua mau moho la. e ku aua laua imua o kekahi a me kekahi, a oloke’a ae la ka laua mau pahi imua o ko laua mau alo. I nei manawa hoi i ku ae ai na mea a pavt o ke anaina e muia ana iloko o ka rumi iluna a lehau mai la ka lakou inau nana ana maluna o na mnh * e paio ana. Emoole, huila ae la na pahi a ua mau kanaka nei—ke kanaka Karistiano kue i ke kanaka Mura. Ua niniu ae la na wini o ka laua mau pahi rae he poahi ana ala na ka ena-makani e hou mai ana kekahi a e pale ana hoi kekahi —e oki ana kekahi a e alo ae ana kekahi. He mau minute ia o ka piha pihoihoi o na mea a pau mai ka Moi a me na poe makaikai ae. Oiai ua kukupa’u ana a ua mau mobo nei e hele ana i ka loa a me ka laula o ka laua mau j*aahana ana, ia wa i hoike ae ai na onohi maka o ka naiia opio he man olino kamahao, ua ike raai la no hoi ke kanaka Mura ia mau mea aole nae hiki iaia ke hoomaopopo i ke kumu o ka hoea ana mai o ia ouli kamahao maiuna o ka Na - ta Opio. Ike aku la ua Naita Opio nei e kii māi ana kona paio iaia ma ka pahn pololei ana mai i pahi ma kona umauma, ia wa oia i ho-alo iho ai i ka maka o kana pahi ilalo. Ike mai la ke kanaka Mura ia kulana e wehe ia aku e ka Naita Opio, o kona manawa in i unu aku ai i kona lima i iio{«e a pau pono *‘na alo ehiku o Uwekahune’’ o kooa wa no ia i **bao mai ai i na ale a ke Kipuupuu—i ka ‘hole Waimea i ka ihe a ka makani,” mo kona ikaika a pao, a kehakeha iho la ka hoohiehie malona o ua kanaka Mura nei me ka haaheo no kona manao ana, ua hehi aku la oia i ka papa “e lawe ae ai uin i ka lanaklla a lilo, a e hiu ae ai hoi oi.i i ka haaheo u weia,” oiai wahi aua, he “pahuna hala ole ka ka Maluakele;” aka, iaia e lele pau ana rr alona o ia mau manaolana; ia wa i hoala «e ai ka Naita Opio i kana pahikaua me ka hikiwawe ’o* me he olapa ana 'la na ka n - wUi oku la oia i ua paiu b ana uia ka pahi a kona hoa paio me he wili lapuu aua b na ka nahe»a i ka enemi ana i po’i ai. a looa aku b ka paie o ke kumu o ka pahi a ke kanaka Mura, o koaa manawa ia : hapai mai ai i kaoa pahi uoe lea ikaika. nui. ua ike ifa‘> la ke kanaka Mura xa meu & hoao iho la ra e p.ia pono iho i kana pahi ue ke ka* hi aaa ibo e paa. eia nae mamu.i o ka hiki aoa iai» ke hooku pouo b tuakesnake ona, ua hemo aku la k«ua pahi mai kona lima aku—h ie ae b ua pahi nei apiia luua o ka hale. o ae \x kona kani ana a hoi hou iho )a a ppra ae la ia i ka «iui o ka pahi a ka Nai ta Lkokk ok Biwa o NoremanaJL A peb i eo ai ka lanakilo o keia hookuku kuka-j*ahi ana ika kakou hrwshfwa. Aole I pan.