Hawaii Holomua, Volume II, Number 12, 19 March 1892 — MA KE KAUOHA. HOOLOLI I MANAO IA O KE KUMUKANAWAI. [ARTICLE]

MA KE KAUOHA.

HOOLOLI I MANAO IA O KE KUMUKANAWAI.

* 4« Kaeawai e hoololi fti i kft ’ Paaku 4«, 56. 5P, 62, » me 65 o ke Kumukan»w«i ft e pftkui m«.i i p«uku hou i ke Knmnkanawai.e k*pftia Pauku 63. E HooMeia e ka Moi a mt ka AhoeUlao u Aup**i Havaii: Paokn 4§. O na Biia Kanawai a pao i hooholoia c ka Ahaolelo noonoo ana o ia mea. Ina noahope 0 ia noooou boa ana ua hoaponoia ua BU» Kanawai nfti e ka elua-ha* pakolu o na hoa a pau i kohoia o . ka Ahaoleio. ehoihoi houia aku i ka Mni no ke kakauinoa ana. aiaila. e lilo no ia i kanawai. Ma ia mau hana ana a pan. e hoomaopopo akekohoanama ke kahea ana i na ae a me na hoole, a c kakauia j ma ka huke moolelo o ka Ahaolelo j na inoa o na poe a pau i koho ma ka ae a me ka hoole i ka Bila Kanawai. Ina r hoihoi oleia mai kekahi Bila Kauawai e ka Moi iloko o na la he 10 [koe ka la Sabati] mabope o ka waiho ia ana aku imua ona. alaila. e lilo no ia i kanawai, me be la hc kanawai i kakauinoaia • ia, ke ole nae e hiki ole ka hoihoi ana mai mamnli o ka hookuu e ia ana o ka Ahaolelo, a ina peia . aole ia e lilo i k&nawai." Panku 2. Ma keia ko hoololiia aei kn Pauku 56 o ko Kumukauawai a oenei e heluhelu ia ai ua « • Pauku nei: •‘Pauku 56. 0 ke Alii o ka Ahaolek» ne kane kupaoia no ke Aupuni i hiki aku oia i na makahiki he iwakalua-kumamalima, a i noho ma kc Aupuni uo na makahiki ekolu, a ht waiwai koua iloko o keia Aupuni i kupono i ka auhau i hiki aku i ka ekolu tausaui dala mawaho ac o na hihia a pau. a i ole ia. he loaa makahiki kona aole i emi malalo o eono haneri dala.” Pauku 3. Ma keia ke houlolha , nei ka Pauku 59 o ke Kumukanawai a penei c heluhelu ia ai ua Pauku la: ‘•Pauku 59. 0 kela a me keia , kaue kupa o ko H&wail Paeama ina he i/awaii Amerika, a he Eu- j ropa paha ma kahanau ana, a ina ua hiki aku koua mau makahiki i ka iwakalua, a ua kookaa oia i ko- ; ua mau auhau, a ma ua hookomo ' oia i kona inoa ma ka papa inoa o na poe koho o koua apana uo ke koho aua i ua 'Lii o ka Ahaulelo, alaila, ua kupono oia i ke koho i n& s Lii, a ua loaa iaia ke kuleana ekoho i na ’Lii o ka Ahaolelo i kela a tne koia koho ana, ina nae." A e hoololiia no hoi ka mahele elua o ua pauku ls a penei e helu- j heln ia al. “Aloa-— ffe waiwai ponoi kona J m* keia Paeaina i kupono i ka auhan i» i emi ole ibo ka waiwai io , maialo o hookahi taumni dala mawaho ae o na hihia a pau, a i ole peia, ua loaa maoli iaia kekahi loaa makahiki.i emi ole mal&Io o eono j hanen dala i ka makahiki mamua , ponoi iho o koua hookomo ana i , kona inoa Uoko o na inoa o ka poe ! kupooo i ke koho. Pauku. 4. Ma keia ke hoololiia I nei ka Pauku 63 o ke Kumukanawai a penei e heluhelu ia ai ua Pauku la: ‘Pauku 63. Aole e noho kekahi 1 Alii a i Lunamakaainaua ma ka 1 Ahaolelo, ina aole i knho ia malalo a kulike hoi me na ho&kaka an« a j kei» Kumukanawai.” P»uku 5. Ma keia ke hoololiia nei k» P»uku 62 o k« Kumakauaw»i. n peuei e heluhelu ia ai u« Pauku la. "Paoku 62. O kela a me kei kane knpa o ko rfawaii Paeaina ina he i/awaii, Amerika. & he Europa paha ma ka hanau ana ina ua hoohiki oia e kokua mamuli o ke Kumokanawai a rue na kanawai e like roe ka mea i hoekaka ia no na poe naua e koho i ua 'Lii. a ua 1, hookaa i kona m&u auhau, a ua j < hiki aku oia i na makahiki ke iwa- > j kaiua. a i noho ma keia Aopuni no { ka uiakaaiki hookahi pooo iho o ke koho aoa, a i ike i ka heluhelu a me ke kakaolima tna ka

j olelo Hawaii, a Enelani. a Eoropa !' paha. [ina i hanaoia mahope mai o ka makahiki 1640. a ina ua hoo- , komo i kona inoa ma ka papa inoa ( i o na poe koho o kona apana e like me ka mea i hoakaka ia roa ke ka- { ; nawai. akila. ua loaa i&ia ke kuj leana e hookomo i hookahi balota ; i no ka Lanamakaainana a maa Lu- ; namakaainana paha oia apana; aka ■ nae. o na olelo no ka makahiki hookahi mamua ponoi iho oke koho ana a me ka ike heluhelu a kakan- j lima m& ka olelo Hawaii. Enelani a £uropa paha. aole ia • pih i na ; poe e noho ana ma keia Aupuni i | ka m&nawa i kuk&laia ai keia Ku- ! mukan&w&i, ina e hoopaa lakou i ko lakou inoa a koho haloia lakou ma ke koho mua ana malalo o keia Kumukanawai.” Pauku 6. Ma keia ke pakuiia nei ik« Kumukanawai he Pauku hou ma ke ano he bo>doh i oa Kumukanawai la e kap&ia Pauku 83, | a penei e heluhelu ia ai u& Paoku j la' ‘’Pauku 83. Ua hiki i ka Aha- i olelo i kela ame keia manawa e ' hana i na Kanaw&i ana i manao ai oa kupono no ka hooponopono ana ' a me ka uoomalu ana me ka hoomaopopo ana i ua kanaka a pau, a . i ole ia, o kekahi papa hookahi a i lahui paha i Jawc ia mai iloko o ke ; Aupuni no ka hana ana i na hana oihann mahiai, a ua hiki no hoi ma ia kanawai e hoohaiki a kaupalena i ka mannwa e noho ai maj loko o ke Aupuni oia poe limahaua ■ oihana mahiai ame na oihana & hana paha a lakou e lawelawe ai,” Ke hooia nei an ua hooholoia ka j 6ila mamua ae ma ka Heluhelu Ekolu ia ana iloko o ka Ahaolelo o ke Aupuni H&waii ma ka la 10 o Novemaba, M. H. 1890. CHARLES \VILCOX. Kaknuolelo. 211—tfd 44—tfw