Hawaii Holomua, Volume II, Number 13, 26 March 1892 — MA KE KAUOHA HOOLOLI I MANAO IA O KE KUMUKANAWAI. [ARTICLE]

MA KE KAUOHA HOOLOLI I MANAO IA O KE KUMUKANAWAI.

He Kanawai o hoololi a: i ka P&uku 48. 56. 59. 62. a mc 63 o ke Kumukanawai a e pakui mai i pauku hou i ke Kumukanawai. e k&paia Pau* ku 83. E Hooholwn e Li Mot a me tn AhnoUlo o ke Aupuni Hnvaii: P&uku 48. O na Bila Kauawai a pau i hooholoia e ka Ahaolelo noonoo ana oia mea. Ina mahope 0 ia noonou huu ana ua hoapouoia ua Bila Kauawai nei e k& elua-ha-pakolu o n& hoa a pau i kohoia o ka Ahaolelo. ehoihoi houia aku i ka Moi no kc kakauiuoa ana. alaila. c lilo no ia i kanawai. Ma ia mau hana ana a pau. e hoomaopopo a ke koho ana ma kc kahea ana i na ae a me na hoole, a e kak&uia raa ka huke moolelo o ka Ahaolelo na inoa ona poe a pau i koho ma k& aea mc ka hoole i k& Bil& Kanawai. Ina e hoihoi oleia mai kekahi Bila Kanawai e ka Moi iloko o n& la he 10 [koe ka la Sabati] m&hope o ka waiho ia ana aku imua ona. alaila. e lilo uo ia i kanawai, me he la he kanawai i k&kauinoaia • i&. ke ole nae e hiki ole ka hoihoi ana mai mamuli o ka hookuu eia ana oka Ahaolelo, a iua pela aole ia e lilo i kanawai.” Pauku 2. Ma keia ke hoololiia lei ka Pauku 56 oke Kumukanawai a penei o heluhelu ia ai ua Pauku nei: •‘Pauku 56. O ke Alii o ka Ahaolelo ne kane kupaoia no ke Aupuni i hiki aku oia ina makahiki he iwakalua-kumamalima. a i noho ma ke Aupuni no na makahiki ekolu. a ho waiwai kona iloko o keia Aupuni i kupono ika auhau i hiki aku 1 ka ekolu tausani dala mawaho ae ona hihia a pau, a i ole ia, he loaa makahiki kona aole i emi malalo o eono haneri dala. Pauku 3. Ma keia ke hoololha nei ka Pauku 59 o ke Kumukanawai a penei e heluhelu ia ni ua Pauku la; ‘*Fauku 59. O kela a me keia kane kupa o ko Hawail Paeamu ina he Hawaii .4merika. ahe Europa paha ma ka hanau ana, a ina ua hiki aku kona mau makahiki i ka iwakalua. a ua kookaa oia i koua mau auhau. a ma ua hookomo oia i kona inoa ma ka papa inoa o na poe koho o kona apana uo ke koho an» ina ’Lii oka Ahaolelo, alaila, ua ku|xmo oia i kekoho i na ’Lii, a ua loaa iaia ke kuleana e koho i na ’Lii oka Ahaolelo i kela a me keia koho ana, ina nao." A e hoololiia no hoi ka mahele elua o ua pauku la a penei e heluhelu ia ai. “Alua —Hc waiwai ponoi kona ma keia Paeaina i kupono i ka auhau ia i emi ole iho ka waiwai io malalo o hookahi lauaani dala mawaho ae ona hihia a pau, a i ole pela, ua loaa maoli iaia kekahi loaa makahiki i emi ole malalo o eono haueri daia i ka makahiki mamua ponoi iho o kona hookomo ana i kon» inoa iloko o na ino» o ka poe kupono ike koho. Pauku. 4. Ma keia ke hoololiia nei ka Pauku 68 oke Kumukanawai a peuei e heluhelu ia ai ua Pauku la: “Pauku 63. Aole e noho kekahi j 1 Alii a i Lunamak&ainana ma ka Ahaolelo, ina aole i koho ia malalo ; a kulike hoi me na hoak&ka ana a keia Kumukanaw&i." Pauku 5. Ma keia ke hoololiia ! nei ka Pauku 62 ok« Kumukana- i wai, a penei e heluhelu in ai ua | Pauku la. “Pauku 62. O kela ame keia kane kupa oko /fawaii Paeaiua j iua he ifawaii, Amerika, a he I Europ& paha ma ka hanau ana ina ! ua hoohiki oia e kokua mamuli o ke Kumukauawai a me n& kanawai | e like me ka mea i hoakaka ia no | na poe nana e koho ina ’Lii. aua hookaa i kona mau auhau, a ua hiki aku eia i na makahiki he iwa1 kalua, a i noho ma keia Aupuui no ka makahiki hookahi mamua pono iho o ke koho ana, a i ike i ka heluhelu ame ke k*h»nliTnn ma Jta I

olelo Hawaii, a Enelani. a Europ* paha. [ina i hanauia mahope mai o ka makahiki 1840. a ina ua hookomo i kona inoa ma ka papa inoa 0 na poe koho o kona apana e like me ka mea ; hoakaka ia ma ke kanawai. alaila. ua loaa iaia ke kule&na e hookomo i hookahi halola no ka Lunamak&ainana a mau Lunamakaainana paha oia apaua; aka nae. o na olelo no ka m&kahiki hook&hi mamua ponoi iho oke koho ana a me ka ike heluheiu a kakanlima ma ka olelo Hawaii. Enelani a Europa paha. aole ia e pih i □& poe e noho ana ma keia Aupuni i ka manawa i kukalaia ai keia Kumukanawai, ina e hoopaa lakou 1 ko lakou inoa a koho halola l&kou ma ke koho mua ana mal&lo o keia Kumukanawai." P&uku 6. Ma keia ke pakuiia nei ike Kumukanawai he Pauku hou ma ke ano he ho.»loh i ua Kumukanawai la e kapaia Pauku 83, a penei e heluheiu ia ai ua Pauku : la“Pauku 83. Ua hiki i ka Ahaolelo i kela ame keia manawa e hana i na Kanawai ana i manao ai | ua kupono no ka hooponopono ana | a me ka hoomalu ana me ka hoomaopopo ana i na kanaka a pau, a i ole ia, o kekahi napa hookahi a lahui paha i iawe ia mai iloko o ke • Aupuni no ka hana ana i na hana oihana mahiai, a ua hiki no hoi ma ia kanawai e hoohaiki a kaupalena i ka manawa e noho ai maloko o ke Aupuni oia poe limahana oihana mahiai ame na oihana a haua paha a lakou e lawelawe ai.” Kc hooia nei au ua hooholoia ka ’ Bila mamua ae ma ka Heluhelu Ekolu ia ana iloko o ka Ahaolelo o ke Aupuni Hawaii ma ka la 10 o Novemaba, M. H. 1890. CHARLES WILCOX. Kakauolelo. 211—tfd 44—tfw