Hawaii Holomua, Volume II, Number 15, 9 April 1892 — HOOLOLI I MANAO IA O KE KUMUKANAWAI. [ARTICLE]

HOOLOLI I MANAO IA O KE KUMUKANAWAI.

:0: _ j 4e Kana*rai e hoololi ai i ka Pauku 48. 56, 59, 62. a me 11 68 o ke Kumukanawai » «[: pakui mai i pauku hou ike Kumukanawal.e kaf>aia Pau- j, eu 83. , E Hoehoioia ( ka Mm a m< ka AhaeUUo ke Anpnni Ha*aii: Pauku 48. O tm Bila Kanawai a |«u i hooholoia e ka Ahaolelo ' noonoo ana oia mea. Ina mahope oia noonoo hou ana ua hoaponoia i ua Bila Kanawai nei e ka elua-ba-pakolu o na hoa a pau i kohoia o ka Ahaolelo. e hoihoi houia aku i ka Moi no ke kakauinoa ana. alaila. e lilo no ia i kanawai. Ma ia mau hana ana a pau. e hoomaopopo a ke koho ana ma ke kahea ana i na ao a me na hooie, a e kakauia ma ka buke moolclo‘o ka Ahaolelo na inoa ona j>oe a pau i koho ma ka aea me ka hooleika Bila Kanawai. Ina e hoihoi oleia mai kekahi Bila Kauawai e ka Moi iloko o na la he 10 [koe ka la Sabati] mahope o ka waiho ia ana aku imua on», alaila. e lilo no ia i kanawai, j me he la he kanawai i kakauinoaia e ia, ke ole nae e hiki ole ka hoihoi ana n.ai mamuli o ka hookuu j eia ana oka Ahaolelo, a ina j»ela aole ia e lilo i kanawai.” Pauku 2. Ma keia ke hoololiia tei ka Pauku 56 oke Kumukanawai a jienei e heluhelu ia ai ua Pauku nei: •‘Pauku 56. O ke Alii o ka Ahaolelo no kane kupa oia no ke Aupuni i hiki aku oia ina inakahiki he i wakalua-kumamalima. ai noho ma ke Aupuni no na makahiki ekolu. a he waiwai kona iloko o keia Au- 1 I puni i kupono ika auhau i hiki aku i ka ekolu launani ilala mawaho ae ona hihia a pau. a i ole ia. he loaa makahiki kona aole i emi m&lalo o eono haueri ilala.' Pauku 3. Ma keia ke hoololiia 1 nei ka Pauku 59 o ke Kumukauawai a penei e heluhelu ia ai ua Pa- 1 uku la. ‘•Pauku 59. O kela a uie keia kane kupa o ko Hawail Paeuiua ina ho //awaii Amerika. ahe Euroj)a j>aha ma ka hanau ana. a ina ua hiki aku kona mau makahiki i ka iwakalua. a ua kookaa oia i ko- i na mau auhau, a ina ua hookomo j oi» i kona inoa ma ka paj)a inoa o , na poe koho o kona apana no ke koho ana ina 'Lii oka Ahaolelo, alaila. ua kupono oia i ke koho i na 'Lii, a ua loaa iaia ke kuleana e koho i na 'Lii oka Ahaolelo i kela a me keia koho ana. ina nae.” A e hoololiia no hoi ka mahele j elua o ua pauku la a penei e helu- { heiu ia ai. “Alua —He waiwai ponoi kona it»a keia Paeaiua i kupono i ka auhau ia i emi ole iho ka waiwai io i malalo o hookahi tausani ilala ma- i waho ne ona hihia a pau, a i ole pela. ua loaa maoli iaia kekahi loaa maknhiki i emi ole malalo o eono hanen dala i ka makahiki mamun jK>noi iho o kona hookomo ana i kona inoa iloko o na inoa o ka poe j kupouo ike koho. Pauku. 4. Ma keia ke hoololiia nei ka Pauku 63 oke Kumukanawai a penei e heluhelu ia ai ua Pauku la' “Pauku 63. Aole e aoho kekahi i Alii a i Lunamakaainana ma ka j Ahaoielo. ina aole i koho ia malalo a kulike hoi me ua hoakaku ana a j keia Kumukanawai." Pauku 5. Ma keia ke hoololiia nei ka Pauku 62 ok« Kumukana- 1 wai. a j>enei e heluhelu ia ai ua Pauku la, “Pauku 62. O kela ame keia j kane kujva oko Hawaii Paeaina ina he //awaii Amenka. a he i Europa paha ma ka hauau ana ina | ua hoohiki oia e kokua mamuli o ke Kumukanawai a me na kanawai e like me ka mea i hoakaka ia no na poe nana e koho ina 'Lii, aua ! hookaa i kona mau auhau, a ua | 1 hiki aku oia i na makahiki he iwa- . kalua. a i noho ma keia Aupuni uo l ka makahiki hookahi mamua pono iho o ke koho ana, a i ike i ka heluhelu ame ke kakaulima ma ka

olelo Hawaii, a Enelani. a Euiopa j>aba. [ina i hanauia mahope mai o ka makahiki 1840. a ina ua hoo- ‘ ] komo i kona inoa ma ka |»apa inoa e na poe koho o kona apana e like , me ka mea i hoakaka ia ma ke kanawai. alaila. ua looa iaia ke kuleana e hookomo i hookahi balota no ka Lunamakaainana a mau Lunamakaainana paha oia aj>ana; aka nae, o na olelo no ka makahiki hookahi mamua j»onoi iho oke koho 1 ana a me ka ike heluhelu a kakau- j lima ma ka olelo Hawaii. Enelani a Europa j>aha. aole ia e pih ina jxx- e noho ana ma keia Anpuni i ka manawa i kukalaia ai keia Kumukanawai, ina e hooj>aa lakou i ko lakou inoa a koho balota lakou ma ke koho mua ana malalo o keia Kumukanawai.’’ Pauku 6. Ma keia ke jakuiia nei ike Kumukanawai he Pauku hou ma ke ano he hoololi i ua Ku- | mukanawai la e kapaia Pauku 83. a j)enei e heluhelu ia ai ua Pauku la: "Pauku 83. Ua hiki i ka Ahaolelo i kela ame keia manawa e hana i na Kanawai aua i manao ai ua kuj»ono no ka hooj)onoi)ono ana a me ka hoomalu ana me ka hoomaoj»opo ana i na kanaka u pau, a i ole ia. o kekahi napa hookahi a lahui j»ha i lawe ia mai iloko o ke Aupuni no ka hana ana i na haua oihaua mahiai, a ua hiki no hoi ma ia kanawai e hoohaiki a kauj>alena i ka manawa e noho ai maloko o ke Aupuni oia j)oc limahana oihana mahiai ame na oihaua a haua j)aha a lakou e lawelawe ai.” Kc hooia nei au ua hooholoia ka Bila mamua ae ma ka Heluhelu Ekolu ia ana iloko o ka Ahaolelo o ke Aupuui Hawaii ma ka la 10 o Novemaba, M. H. 1890. CHARLES WILCOX. Kakauolelo. 211—tfd 44—ttw