Hawaii Holomua, Volume III, Number 149, 30 January 1893 — KA IKE ANA I NA TAUSANI LAPU. NO HOOKAHI PO I LEILONO. [ARTICLE]

KA IKE ANA I NA TAUSANI LAPU. NO HOOKAHI PO I LEILONO.

la oe e hookokoke aku ai i keia wahi. e honi aku no oe i ke ala inai a ka laau lama. A e honi pu aku no oe i ke ala mai ona ano kapa Hawaii o na ano a uau. He ano a mehameha keia wahi. a e hiolo mai no ua pohaku i kekahi wa. Aole he wahi moah alanui elnki aku ai i ua Ana la, a ua oleloia he huina waiwai nui keia, kahi lua hoahuia'i na waiwai makamae o na alii o ia aoao o Maui. O ke kiekie o ke Ana mailalo ae, aneane 4 a .VK) kapuai paha, a aole no hoi he wahi ano nui, o ke kaalana hoi i Kaoleloia—Kapela kapu o Kakae. Ua like no paha ia me kela luahuna e waiho la i Olowaln, aia iloko o ia lua ka waiwai makamae o na alii o ke kalana o Lahaina. a ua oleloia hoi, mailoko aku o keia lua i haawi ia aku ai i kela ka|>ena o ka moku nana i kipoka iaOIowa lu, a kau ia'i ke kanawai he Mauumae. O ka huaolelo Pela, kahi hoahu o na iw i alii aimoku a mamo alii mai ka po mai. mahope o ka holehole ia ana o ka alualu. O ka waiwai makamae i haawiia aku e na'lii ma ke auo hoomalimali, he hookahi apaua pohaku makaihuwaa, (diimaua palia,) he mea keia i loaa mai kela puhi o Kaala ma Lanai. O kah» nae o na iwi o na'Li e kaulai ia ai. he hiki wale no ke hele ia a nano ia, ua hoonohoia me he alapii pohaku la.

A he mau anuu okoa aia mauka aku o keia wahi, oia kahi e kaulai ai o ka weiu wa-hi owaho ae o na auhau alii. E na heluhelu, ua kakahele loa aku la kakou imua ioa. Nolaila e noi aku ana au e aui hou ae kakou ihope e nana i keia puulu alii hoopahaohao. i hoea nui ae ai mai na kowa pohaku. No ko ianei kiei hou ole ana'ku ua lalau ae la o& maka o ua alii la. Ama kona ooao eku ana kekahi kaikamahine ui nani lua oie, a ua like no ko laua kiekie. O na helehena nae o keia wahine he oi aku o ka nani, he pau wale no ko kona kino. Aua kakau uhi ia ke a!o o kona mau uha me he la mailoko loa aku no o ke anu o Alika a hiki i na kapuai maluna mai poai ae la a puni na iwiku. A ua kiko pu ia no hoi me kona mau iima. a he mau neea kohu iho la ia o ia mau la poeleele. Ua a-mu ia kona lauoho uiiuli eleele piipii, a he ikaika ke aia : o kona ili, e like me ka ikaika e loaa ka ekoiu hapa o ka ili-puakea, aole keia he kekea, aka, he kino nani me keaiai maoli no ko keia wahine. Ua ninau koke iho la ke kiu iaia iho. Owai la keia wahine ui? A ma o ka mooleio la owai e loaa ai ka mookuauhau o keia aliiwahine? Mahope o na hoolalau ana a ua alii nei. ua ulu ae kona kiuo me he laau )a, a loihi launa ole ae la. a hio pio mai la kona kmo i ko ia nei wahi e noho ana. Me na maka aiai, ka waha hamama poaleale eleele ame ka leo vi-zo! vi-zo! vi-zo!, i hoao mai ai oia e hoopuiwa i ke kiu. Me he la o ke akea o kahi o na puuiu iapu e nouoho ana a hiki i kahi a ke kiu e noho like me ke kowa mawaena o Alauui Papu me N’nuanu. a oi iki aku no paha i ku keia. No ka mea. he akea okoa ka muliwai, hui rae ke akea o na kuemaka pali, aneane no e like iki ae ia me kela kowa ae la maluna. A mai keia kowa akea mai i pii ae ai ke kino o ke alii a hoea i ka hapalua oka pali, alaila, ka-pio mai la e kiei iaia nei. Ua manao oia e iho loa mai ana la ua lapu la a ku ma kona wahi, aka ua kuhihewa iki oia. Ua wala aoao ae la kona hiu, a ike aku la ia e ku ana ua kii nei i uka. mawaho o ka waha o ke ana iwaena o ka paii. He ula weo kohu ahi na maka o ua iapu ia i ke hookokoke ana iho, a o kona waha me na niho e hookeke iho ana, he mea weliweli ia no ka poe maa ole. Ua manao ia ke kiu e iho mai ana ua uoo la e nahu, no ka mea, nahu no ka lapu i kekahi wa. he uii ka iii oka poe i nahu ia e na lapu.