Hawaii Holomua, Volume III, Number 10, 4 March 1893 — Nuhou Ano Noi! [ARTICLE]

Nuhou Ano Noi!

Kapakahi io no Manoia. | * I HE KUIKAHI HOU NO HAWAH. • i Mahae ka Noonoo o na Loea o Amenka. HE Ul HE NINAU NA KA LIONA. Hele U e Heie Heie Ua Aana Hei ala i Hamohamo. Holapa ke Abi Koe iho ka Leho,— Idq Mokaki Iho la ka Lau Laau he lakaoi Ka KAIULANI I KE EEHIA ALOHA. o — Ua hoouna aku nei ke Kamalii i ViUjria Kaiuiam Kawekiulani Ka- | laninuiahilapalapa. he pane ma ke- j kahi lcta imua o ka lahui Amerika, a penei ke ano nui o na olelo a ua puuwai Alii Opio la i awili ia j me ke kukonukonuokealoha aina; | Lauana. Feb. 18. 1892. He 4 makahiki i hala ae nei. raa I ke noi a Mr. Kakina, a rae ka Aha | K'ihma Ilawaii, ua hoounaia au no j Enelani no ke a’o ana i kupo- I no no ke kulana Hooilina Kalan- j nu elike me ke Kumukan&wai o j Hawaii. Iloko o keia mau makahiki a pau ua hoao ui me ka hiki ma na ano a pau i kupono no ko’u hoi ana aku i keia makahiki i kuu one oiwi. Ua hoike ia mai nei ia’u, aia o Mr. Kakina ma Wa- I sinetona no ke noi ana aku ia oukou e lawe aku i ka hae aloha o kuu aina ame ke Kalaunu. Aole i hoi- 1 keia mal nei ia'u kekuhi mea, ma ke ano pili Aupuni no keia hana. Ua hana anei au i kekuhi mea hewa i hanaia mai ai keia hana maluna O'u a me Ko’u mau makaainana? E holo aku ana au no Waaineaona no ka uwalo ana no ke Kalaunu, ka lahui a me ka hae Hawaii. Aole anei ka lahui Amerika e naau menemene mai ana i Ka’u koi? ICELA 2CE Ua ku mai la ka moku kiapa R. 1’ Kilbet i ke kakahiaka o ka I’oakolu nei iloko o. na la holo he 12 mai Kapalakiko mai, a ua loaa mai la la kakou e na kupa a me na ewe o ka aina he mau louo hou e pili ana i na mea e han» ia mai la ma ka aina mamao e piii ana i ko kakou Aliiaimoku, i& kakou Kona mau makaainana a me ko kakou aiua kulaiwi i aloha nui ia; a penei ke ano nui o ua mau lono nei: Ke Kuikahi Hou. Ma ke ahiahi o ka la 15 o Feberuari, ua olelo ia ae, ua hoouna aku la ka Pereside:ia o Amerika Huipuia i ke Kuikahi hou mawaena o ia Aupuni a me Hawaii uei imua o ka Ahaolelo Senate. O Ke ano nui o ua Kuikahi nei, oia no ka hoohui koke ana aku i keia Paemoku i ka manawa e apono a e hooholo ia ai ua Kuikahi uei, a na ka Ahaolelo Senate e hoomakaukau i kuiana Aupuni Panaluau, a ma ke kowa o ia manawa. e mau no ka malama ia ana o ka mana Aupuni Kuikawa e ku noi. Nele la e Kele—Nele ka limahawahawa no ka Hewa. Maloko o ua Kuikahi uei i hoouna ia aku ai iloko o ka Ahaolelo Senate, ua hoakaka moakaka loa i«, aole e haawi iu kela uku panai no na paona kopaa, ka mea hoi u ka poe hoohui aina i akenui iho nei & i moeuhane ai e loaa ana ia lakou mamuli o keia hana hoohai aina a lakou. O ka puana a ka moe no keia mea, oia no ka uekau ana mai o kekahi ulia poino nui e pau ai ua mahiko o kakou i ke puho. He mea kaumaha no keia, a he mea hoi na kakou, ua k naka liaaaii i makem&keole ai; aka, oiai ua ulu mai keia mau hopeoa roamuli o ka lakou mau hana ponoi iho no, noiaila, ua like lakou me na kamalii iiilii; aia a ike i kaeha, < uwe aua, a o ka hana pooo wale

no ma ka aoao o ka makoa o ka hoopai aku. i hoonaauao ai lakou j aole pono ke Uiama ma kahi e loaa j | ai ia iakou ka puu o na lae, a ike j i ka eha la e uwe. , Na Paahana Maialo o na Aelike. Maloko o aa Kuikahi nei e kaena ; ia mai nei ua hana ia, oa oleio la ae. e hoopau loa ia ana ka maoa o ka paa ana i kela a me keia malaio o na palapala aelike, mamuli o i ka lilo ana o na kanawai kue ae- j I like o Amerika.i mau kanawai no | ka aina nei. Alaila, ma keia, e | hoomaopopo iho &i kakou, e pau | ana a e hoonoa ia ana. a e lilo ana ; i mea mana ol* a i mea ole loa na aelike o na paahana Pake, lapana, Pukiki, Hawaii a me na mea e ae a pau loa e noho nei malalo o na mahiko. A e ulu mai no auanei ka uinau—no wai 1& ka hewa? Na- , wai i kaikai mai keia mau pilikia a kau maluna o lakou? Naw&i e hoonele ana ia lakou me na limahana? Nawai e haihai ana ka mana o na aelike houkauwakuapaa a lakou i hoomana ai iloko o na makahiki lehulehu i hala ae malaio o ko lakou mau manao imi pomaikai pilikino iho? A ua ili aku keia poino maluna o lakou mamuli o ka wai mau hana pakaha a limanui? Aole anei mamuli o ka lakou mau hana ponoi ihe no? Na Pake. Ua olelo ia, aia maloko o keia 11 Kaikahi kekahi hoakaka e pili ana i na Pake, oia hoi. e mana aku na kanawai o Amerika no ke kue Pake maluna o keia Paemoku; a o ke ano o ia mea, oia ka papa loa i ia a hookapu loa ia o ke komo hou t>na mai o na Pake iloko nei o Ha waii; no ka mea, oia no ke ano o i ua kanawai o Amerika, uapapaloa , { ia ke komo ana aku o na'Pake mai ioko o kona mau aekai. Nolaila, e hoomaopopo ana kakou, me ka ; pau o na aelike paahaoa, a me ka papa loa ia o ke komo hou ana ' mai o na Pake, he mea maopopo, ua palua a pakolu ia ka pilikia o | na mahiko. Aka, ma keia wahi, e j ulu hou mai ana no ka ninau—pehea i ulu mai ai keia pilikia malu- j na o keia oihana ano nui o ka aina? He oiaio anei ua hana ke kanaka i Hawaii e hoopiUkia ai i na pakeke i 0 ko lakou mau makamaka ilipua- | kea? Na lakou anei i kono aku a 1 poloai aku i keia poino e uhi iho a e hekau iho maluna o na laueani dala aie o na mahiko? Ke pane mai nei ka leo pahaohao o ka hanehane—ewi.walo ana maloko o ka ululaau o ka lunaikehala o ka oiaio—aole! aka. na ua poe pono nei no i onou ia lakou iho ilokoo ka luamilo o ke kaniuhu. Ke Kulana o ke Aupuni Hawaii. O kekahi mea hou i oleloia ua komo iloko o ua Kuikahi nei, oia no keia: Ua ae mai la ke Aupuni o Amerika Huipuia e lawe maluna o kona hokua i na kaumaha a pau 0 na aie o ke Aununi Hawaii, nona ka huina i koho ia ua hiki akuma kahi o ekolu miliona d ila; aka, me ka haawi ia aku nae ia Amerika Huipuia na loaa a pau o ke Aupuni Hawaii nei, a u& koho ia, aia ma kahi o umi miliona dala i kela a me keia makahiki. Ma keia, e na makamaka, ke ike ae la kakou i ka huina waiwai io o na loaa o ko kakou aupuni i kela a me keia makahiki, a aole ho paha e nele ka ulu aeo ke kaniuhu—maiia io no ka i makaleho ia ai o Hawaii! He ekolu miliona a lakou la e uku ai, a i umi miliona a kakou e hanai mau aku ai i keia a me keia makahiki. Ka Haawina no ke Aliiaimoku. Maloko o keia Kuikahi, ua olelo ia, ua hookomo pu ia kekahi mau oielo e hoakaka ana, i kumu e noho kuikawa ai ke Aliiaimoku, e haawi mai ana ke aupuni o Amerika Hnipnia i uku kumau he iwakalua taosani dala no ka mak&hiki, a e loaa pu ana no hoi i ka Hooilina o ka Noho Aiiiaimoku he haawma i lawa pono no kona kuUna. £ na Hawaii, ke olelo mai nei keia manao o kela nopepa Amerik&, eia ka iloko o keia Kuikahi na mea a ua poai nei i makemake mu& ai a i haku mna ai. Alaila; ua hiki mai ka manawa au e ke kannka Hawaii e ninau iho ai! Aole e ninau wale no ia oe iho. aka, e ninau oe i kou pilikoko, e ninao oe 1 kau wahiue, e ninau oe i kau mau mamo, e ninau oe i kou mau hoalauna a e ninau oe i kou mau hoamakaainana—o ka nele o ke AUiaimoku a o ka pooo o ke Aliiaimoku mahea kakou? Ke puapuai mai nei na kumu waimapuna mai ka piko mai o na kuahiwi, a ae puana mai nei i kela mau huaolelo kaulana— ‘ aole e kahe mai ka wai awaawa meiioko mai o ka wai momone.” !

Ke ano o ke Aupuni Hou. Ua hoike iaae.ua waiho ia aku ; na ka Ahaolelo Nui (Congres5) o i Amenka e hooholo ke ano o ke kaj hua o ke aupum hou o Hawaii nei. Ua manaoia e hooooho ia mai ana i Kiaaina. e like hoi na hoopooo* pono ana me ko ka panalaau o Alaska, a i ole, i mau Komisina e like la me ko ka apana o Kolumebia; aka, be mea maopopo ole nae j keia, oiai. aia a hooholo a apooo ia | ke Kuikahi e na aoao a i elua. ala- | ila. ko’uko’u ae ka waha no ia mau ano hana. Mahae na Loea. Ua hoikeia ae e ka lono i ioaa mai. ua nui a ua ikaika no na ma- I • ( hae a me oa hakoko mawaena o n& hoa o ka Ahaolelo Senate no keia kumuhana. Ua ikaika na paio ana a ka aoao kokua hoohui aina, a ua hahana na poka pahu a ka aoao kue. Nolaila. e hoomaopopo ana kakou ma keia, aole i pau poo pau hi’u na loea o Amenka i ka punihei i ka maunu a Kakina mai lawe aku nei e pakali. Iloko o Elua Mahina. O kekahi mahele i oleloia aia iloko o ua Kuikahi nei, oia no ke kauoha ana e hooholo a apono aku ke Aupuni Kuikawa o Hawaii nei i ke Kuikahi iloko o elua mahina. Ma aeia e ike iho ai kakou i ke j alanui o ka heleuluulu, ke ano hoi e opa pu ia ai ua poe nei, no ka mea, ua iike keia me ka olelo ana mai—e ae mai a i ole e hoole mai ano! KA NUHOU HOPE LOAI Mai ka mauu Nunu i loaamai la 1 i keia minute ia kakou e na makaainana o ke Aliiaimoku, ua hoike ia mai la ka lono e haaheo ai ka I Hawaii Holomea. a penei iho ke ano nui: Aohe panee aku imua ka hoohui aina, aka; eia ke kuemi hope la. Ua hoahewa ikaiiea loa ke Kuhina Nui o Amenika i na hana a ke Kuhina Noho o Amerika ma Hawaii nei i kona lawe ana i ka mana 0 ke Aupuui malalo o kana olelo kauoha. Ke kuka ala ka Ahaoleloo Amei rika e hoouna mai i Komisina, e i noi ana i na makaainana o ke Aliiaimoku e koho i ko lakou apono a apono ole paha i ka hoohui aina. Aia ke Kamaalii Aimoku i ke kulanakauhale o Wasinetona. i ukali ia e Theo. H. Davies (Dewiki) oke aloha lahui Hawaii. e uwalo ana no kona koko a me kona aina hanau. Maikai no ke ola o ke Keikialii Kawananakoa. a he punahele ia e hii ia m&i la. ma ke ano he Komisina Aiii na ke Aliiaimoku. Ke hoinoino ala o W. R. Kakela ia Theo. K. Davies, (Kewiki) no kona kupaa, no ke aloha oiaio ia Hawaii. Ano e, a hopohopo na Komisina a ke Aupuni Kuikawa i hoouna aku nei, o Waila wale no me Masadena ke huli hoi mai ana me ka hoka ma keia mokuahi iho. Aia o Paulo Numana ke hoopahu’a la i na enemi o Hawaii ma Wasinetona, aohe puu aohe kee o ke kanaka, a ke ike la kakou i ka • o hanaio a ka loea a me ka naauao o ko kakou Aliiaimoku. huliamahi na kanaka o kela a me keia ano e hoolohe ia Hon. J. E. Busb, (Ailuene Buki) no kana mau heakaka naauao e pili ana i kona aiua hanau. £ hoomau ia aku ana na nuhou a kakou i ka la apopo. Ua lawe ia aku no Kapalakiko e hookolokolo ai, na haole 5 i manao ia na lakou i pepehi ka huli-pahu 1 make ai. Linohau lua no hoi na keiki malina o ka Liona ke ike aku oe, a peia pu iho no hoi me ko lakou mau lalo iho; aole hoi pela iho na manuwa Amerika, he ku ole ka lakou m«u hana i ka hoihoi. M&lalo nui iho nei o makou i haupakaki nui ae ai me na omoie ma na lima, a e mele ana i kela mele me na leo nunni: Te la la bun ta Re, Te ra ra si rel A o na wahi Kepani hoi; guru hanahana ta re hnn ta lal Uaolelo aeka nupepa Milwaukee Jounal olanuan 31. penei: “Ina he oiaio ka mea e iono nei, e kue k» mai ana o Enelani I ka hoohoi ia Hawaii me Ameiika Huipuia, be kumu malkai no kooa. He mea pooo oo ia Amenka • hoomaopopo aku I na feana kaoiike a EueU-