Hawaii Holomua, Volume I, Number 7, 4 November 1893 Edition 02 — Hon. Alabaki S. Wilisi. KE Komisina a Kuhina Noho hou a Amerika. [ARTICLE]

Hon. Alabaki S. Wilisi. KE Komisina a Kuhina Noho hou a Amerika.

Ua Make Loa ka Ninau Pakaha Aina. Ma ka m<ikumahu Australia <■ k< ia kakahiaka. ua hehi inai la maluna o ka lepo aloha ou e Hawaii aina. he hookalii kanaka ano nui i kau aku ai na maka o keia lahui maluna o kona mau helehelena, a nona hoi na ouli i hoike mua e mai i ka h-hulehu kanaka i akoakoa aku me na manao pihoihoi, aia he ' kuluna koonimana o ka oluolu kana e hooko ai ma kana oihana. ma ka ninau i waiho ia aku i ka mana aupuni o Amerika ma ko Hawaii kulana lmojK>n<'jH»no j»iii lahui. a e lilo ai hoi oia i liimakanawai nana c waiho mai i ka olelo hooholo hoike mawaena o na aina elua. a ua j»aa mai oia i na kauoha a pau e j>ili ana i ka hoohui aina aihue a ka j*oai )>akaha, a oia ka ma- , kou c hoike aku nei i ka lahui. j ua lanakila Hawaii i keia la. a e ike ana kakou i kana mau j hooko kauoha no ka pono o 1 keiu lahui iloko o na la pokole. | He kanalua ole ko makou I uu j>aa j>u mai nei oia me ka hamre hili a me na j>alaka hu-. ki a Samcsona e lele liilii loa ' ai na poo hoohui aina a me ka j»akaha aina, a e kiolaia ai ke I aupuni 1*. G. iloko o ke puhi a Limaloa a ]>alaho ka j«lu hakihaki na alaala. , Ko haawi aku nei ka Holomi a i kona lima akau o ke aloha lahui ma ka aoao o ka lahui Hawaii. me ka makou leo noi i ka lokomaikai j>alena ole o na M ana Lani, e uhai ia kana 1 huakai o ka hana me na haawina o ka holomua, a o kana mau I rula ana, maluna no ia o ka j inoa hanohano oke kaulike i; loaa ai ia Amenka ke olelo kaena i jvilaj>ala ia ma kona moo-1 lelo o ka haaheo, — ‘Ka Aina oka Lanakila, a ' me ka Home o ka wiwo ole ” ' Aloha nuioe Komihina Wiuei. j

Ke hoopuka aku nei makou i » ua holehelena o ke kii hoolele- j aka o ke akua-ai-kauaka o Ka- ! laipahoa , no ka pomaikai o ka ' poai hoohui aiua i noke nui iho | nei i ke puhi, e ahewa wale ana uo i ka Moiwahine me ke kumu ole, no kona hoao e uhaki i kana hoohiki ma o ke Kumukanawai o 1887, a oia ka makou e poloai aku nei e alawa ae i kn hoike a ka Hui Kalaiaina, a e ike ia no ka moolelo piha o | ke kukuiu ia ana o ka maaao hoom&uliaia o ka Lahui Hawaii no kela Kumukanawai kipi a ka poai Miaion&ii i hana maiu ai o 1887, a uanui na hoaoaoa ma ka aoao lahui e hooponopono ike kapakahi-nukee o ka pono i na H&waiL a ma ia kahna no hoi i alakai ai kekahi mau Hawaho ke aioha aina i ko kaua kuloko a rlon. K. W. WuieoKi, a he} «. | | a. .2 ; ' -• ■ s • I J » 1|> • j

waii e loaa ke kaulike o na pono iloko o ko lakou aina hanau 1 ponoi. 1 Aole hoi o keia wale na hoike oiaio no keia kumuhana, aka. ua hoike pu ia aku ia mea imua o Komūūna Kuikawa J. H. Balaunu. a e ike ia no kana mau ninau e pili ana ia Hawaii neL Aole f»ia i hoahewa mai no na koi a ka iahui e !<>aa he Kumukanawai pr>no kaulike, oiai. ua hoomaikeike mai no oia i ko Amenka kulana hookele aupuni, ina oko kakou Kumukanawai e ku nei a ma Amenka. he m»a kanalua ole ke ala koke mai o kekahi hookahe koko weliweli loa maloko : o kona mau okana aina. e like hoi rae ko lakou manaoio, o ka jK>no kaulike, he kuleana jK>no pilij>aa ia no kekahi kanaka hanau oka aina jx)noi. Malalo o ia kahua kaulike, i hakoko ai o Amenka i ka ninau ho«v kauwa kuapaa no ka noholanakiia ana o ke kanaka. aole ma ke ano umiaj>uaa i ka jx>no kivila ]>ilipaa o ke kanaka malalo u ka hoojxikele o ke kanawai kumu o ka aina, e like me ke kumukanawai o ke kaj>akahi nui wale o ko Hawaii Paeaina ■ a ka jx>ai Misionari. Ke lana nei ko makou manao, e loaa ana ka ili kalahu maikai e hili ia ai ka j>oe j>akaha hoohui aina e koi kuleana ole aku nei ia Amenka, a makou e akenui nei ka manao, o ka hiki koke mai o ka hora e kiola ia ai lakou n j»au iloko o ke jmhi o ka halepaahao malalo oka mana o ke akua-ai-kanaka o Kalai]xihoa.

Wahi aka nupepa hapuku aina “Avalataisa” i ka halawai , anaina haipule a na Parisaio hookamani o Bosetona i keahi- i alii Poaha nei, ua hoike mai j oia i kekahi mau olelo o ka hai I J euanelio ole wale Mr. Haolann i walaau mai ai penei; “Ua papalua ia ka heluna i nui ona Karistiano mawaho o na halepule (maloko o na hale inu hia ka pololei) o kekulanakauhalo o Honolulu nei, mamua o ka huinao na Karistiano i e noho noi maloko o ka malumalu ona halepule.” Pololei! Eia hoi ka makou e olelo aku nei,—“E nana ka maka iluna o , ka lani, a hoomana pololei aku ia Iehova ke Akua, aole i na misiouareho hookamani maloko Jo na halepule. No ka mea, ua manaka ke Akua a hoowahawaha i ka hoolilo ia o na halepule i mau Papu ki-kanaka, a i wahi hoi e akoakoa ai o na Powa me na lako kaua o ka I pepehi kanaka.” Ke hookokoke loa mai nei ka ke Akua olelo noeau e hooko ia ' maluna o na Parisaio kipi o Bosetona ma Hawaii nei, a ua : ielepone ia mai makou e ka | Anela kiai o ka ipuka Lani, e ae ia ana na kanaka aloha aina a pau ke hiki mai o Komiaina Wiiisi e komo Uoko o ke Aupuni Ola mau loa me ke keakea ole ia, a o na poe hoohui aina me aihue aina—ke kiola ia ana iwaho o kela boe apiki o ka uha-hole i ka nuku o Mamaia. Olo-Iaika! 1

£ ukk me na aui o ka manawa, >mena k>U ana o ke ea, ameoa hoololi «na o ke kana* ka i kona noonoo i kahi wa, pela no ke kamahao i palapala ia ai ka moolelo o kekahi mau mea lao malnna <1 ka honua, aokamakoa e hoomakiii aka iui i na poe helohehi, oia no ka nu hon pnowai ok o na Mana īamie nai nei o kakoo. na kokoke oaika mahe ameka leMhmehe kaiao o kak> S8 o j aa Uk O i # _ ■ ' ','v w ** \ • ■ , ' _ _ V, _ . Jma jmfc “ w *T r ~

ia mai ai ko kakoa kuokoa mau loa (a ulopā ia iho nei e ke aupuni mi$ionari) e na aupuni hui 0 Enelani me Farani. a e piha ana ko kakon Kanalima Makahiki o ka noho auponi lahui ana malalo o ka mana hoomalu a ka Nohoalii Kumu i hookahua iaena Kamehamehailokookela Novemaba. He nu hou ano nuL he kamahao, he wehiwehi, a he hauoli nui ke ku mai nei mamua o kakou i keia la, a he pohihihi na haawina aloha a ka Mana Lani e hoomaikeike mai nei ia kakou. oiai, eia kakou iloko o na la hojx? no ke ola a me ka make ma ka Ameiika olelo hooholo e haawi mai ai. Ina no ko Hawaii ola, alaila e liloana kela lanalima makahit:l i “Kahamoe moakaka” no ua hanauna opio hou o Hawaii ma keia nma aku. a e makaala rnau hoi lakou nia ke kiai ana 1 na (x>no a me na kuleana, mai ke komo kamoko hou ana mai a na Uhane haukae oke daimonio, ka jmkaha a me ka hookamani o ka luaahi o Gehena. O ka makou e noi nei i ka Lokomaikai o na Mana Kahikolu—“E Ola o Hawaii i ke | Akua,” —a e mau ka welo haaheo ana o kona hae nani no ke kanalima hou o na makahiki e hiki mai ana.

Ma kekahi o ko makou mau kolamu o keia la e ike ai na j*oe heluhelu i kekahi kukulumanao o ko makou Luna Nui Abraham Eemandez, maluna o ke kumuhana hoeueu o ka Baneko Houluulu Waihona Lahui, ke kahua hoi e hoomau ia ai ka holomua o ke Aupuni, kona ikaika hana, a mc ka hooj>ilimeaai ole hoi i na koi a ka poe alunu oihana a hapuku aina. Ina he mau 1 mea ia e holopono ai kana mau I lawelawe ana, alaila, o ka mua i loa keia o na kanaka Hawaii j hanau oiaio o ka aina i aa e hapai i keia hana nui a koikoi no ka pono laula o ka aina holookoa, a me ke kakoo mau loa ia hoi o kona kuokoa. He kanalua ole ko makou ke loaa na hoomaopopo lea ana i ka lehulehu, he kumuhana ano nui keia e loaa ai ia kakou he holomua me ko kakou lako jx>noi, a o na hoomaikai piha hoi, maluna no ia oko makou Luna Nui Abraham Fernandez ma ka hapai ana i keia hana nui no kona aina hanau, : kona Moi, a me kona lahui- ; kanaka.