Hawaii Holomua, Volume I, Number 10, 25 November 1893 Edition 02 — Lanakila Hawaii Maluna o ka Enemi. [ARTICLE]

Lanakila Hawaii Maluna o ka Enemi.

<) ka nuhou anu nui i loaa mai ia kakou i ka la inehioei, oia no ka lonu liauoli a kkauaka lnx>kalii a me ka laiiui holookoa mui ka la-hiki a ka la-kau, e hoouna jK>lolei aku i ka lakou mau hoomaikai o ka j>iha hau- . oli o ke ohohia nui i ka Makua Lani, ua hookoia ka lakou mau leo noi iloko o na minute o ka {lilikia a me ke kauniaha, a ua wehe hamuma ia uiai ka Ipuka malamalama o ke Ola mau loa mai ka puuwai kaulike mai o kela aujiuni makamaka a hoaloha j)ili kokoko loa o Hawaii , nei ma kela kaj>a mai o ka moana l’akipika. K like no me ka mukou i hoike pinepine aku ai maloko o na kolamu o ; ko kakou pepa no kekahi mau mahina loihi i Iiala ue nei, aole loa o Amenka e lawe aku ia Hawaii malalo o ka lima ikaika o ka waiwai aihue, ke ole ka lahui Hawaii e ae ia mea me ka lokahi o ko lakou mau puuwai ma ke koho balota, ' pela no kt‘ koikoi a me ke kaumaha o ia muuao i kauj>aona ia , mai ai e Amenka, a loaa he ; kii moakaka no keia Aupuni Kuikawa e hoohewahewa ole ia ai, aia he hana kajiulu j>oholalo o ke kulana hanohano ole i hanaia kt» Amenka Kt>misina Kanikela, he aihuo maojh»jk> hoi i ka noho'na aupuni kuokoa ana o keia aupuni o ka maluhia, nona hoi kela la ptv j ina ole o Ianuari 17. aole loa he haunaele i ike ia a hana ia ma ia la, ktH’ wale no ka hoo- | kahuli auj»uni kij>i a ka ]K»ai Misiouari hookauiani o Bosotona e wahahee nei i keia lahui no ka iwakalua u na makahiki i liala ae nei, a ua hiki mai hoi j kt» lakou hoj>ena e j»au ana iloko o keia la ma ke kauoha mana nui a ke auj>uni kuokoa mau o Amenka Huij>uia. Wahi a Kuhina Nui Geresehauia i kukala ae ai. “Aole loa o hoouna hou ia kekahi kuikahi upuka o keia ano no ka ninau hoohui aina o Hawaii iloko o ka Ahaolelo Senate. Xo ka mea, walii a ke Kuhina Xui i j>ane ae ai, “O na pualikoa Ameiika o ka mokukaua Bosetona a me kona Komisina Kivini iloko o kela la hookahuli aupuni. ua iele oi wale aku no lakou mawaho o ka palena o ka lakou hana e aj>ono ia ai e ke Aupuu; Amerika, a nolaila, he mau kauoha kela i hooko ia me ka manao o ke kuhihewa he kailiku wale i ka noho maluhia

ana u kek&hi aupuni !iiki ke h«>«nuaif) ihu nn la lakou iho, ke ole ke koim* kauiak<* wale ana aku a kekaiii mana a mau mana aupuni e ae o ke kuleana ole iloko o ia aupuni. O ka ninau nui ma keia hoj»e aku a Hawaii e lawe ai i kekahi keehina j*aa o ka hoo* kele aupuni, a e kali aku ai hoi o ka aoao aioha Alii a me aloha Aina, heaha la na uiea e hana ia aku ana no na poe kipi nana i haj»ai a hoouluku mau keia hana hoeueu mah*ko o na halawai malu, a hoolaiia ia hoi maloko o na nuj*t*pa e iike me ka 1unahoojv*noj*ono o ke ‘'Kuok< a me ka Paeaina" i l.uiiaf Ke pane mai nei ka leo o ka hanehane, c hooko j»iiia aku ka inana kanawai i kana hana ma ka hoj»u ana i keia jx*e, i ole ai e liio ke kanawai i mea paani wale ia no e ka j>oai ohumu inalu o ke kij»i, a i haawina lioi e ao ia ai iakou e aiolia i ko iakuu iiume a me ka aina a ke Akua i haawi mai ai. aole no lakou wale ka honua holookua, aka. no na inea a j»au i loaa ke kuleana o ka lianau ana malalo 0 ka liae o kona aina hanau, a j.»ela na aina a j)au e kakoo nei 1 keia haawina o ka noho ohana ana o kekahi auj»uni me kekahi aupuni. O keia koi ke hooko ia e ke Aupuni Moi ke ku hou ae kona hooponojx»no auj»uni ana, e lawe i ke keehina niua lua ma ka iiopu ana i keia poe ailiue o ka pakaha a hoike ae ia lakou imua o ke kanawai me ka nana ole i ko lakou kulana, no ka mea, ua hooholo o Aincrika c like me ka rula maa mau, o ke koikoi o ka lioilioi ana i ka Moiwahine, aia no ia , maluna o kona liokua, aka, i ka wa a ke Auj*uni Hawaii e ku ai inaluna o kona papahele 0 ka hookele ana iaia iho, ua j*au ko Amcrika kuleana ma ke ano lunakanawai, a o ko Hawaii wahi ia o ka hana, o ka hoike aku i kona mana kaua i ke ao holookoa, lie aupuni makaukau mau oia i ka hookele ponoi ana iaia iho, a i he hiki loa ke hoomalu a hoopuehu liilii loa ia ka inauao kolohe o ka enemi kij»i, a he hiki ke hoopakele ia ke ola a me ka waiwai o na lahui a pau e noho hoa’loha j»u nei me Hawaii nei, a o ka oihana kaua, oia ka iwiI kuamoo jxmoi o kekahi aina iloko o ke kukala kaua no ka aina hanau e hoopakele ai i | kona hae aupuni e weio haaheo maluna o kona mau kaupoku hale jKinoi. • • E ka lahui Hawaii aloha, mai j*uni lu*u kakou i na olelo wahahee a ka j>oai misionari i kualehelehe ai ia kakou no ka hapaha keneturia makahiki i hala ae, he waiwai ole ke koa a rae ke poho ma ka aoao o ke aupuni. Aole loa e hiki i keia poe mikanele hoopunipuni ke olelo mai ia kakon, aole he manaoio o na lahui naauao o I ka houua nei i ke kulana makaukau o ka ikaika no ka hooholomua i kona au o ka hookele aupuni lahui ana. He mau olelo kela na ke kanaka makajH> o ka hupo haalele loa 1 hoonaauao ole ia, a pela kekahi kumu a Amenka i ike mai nei i ka hoopuuijmni makaj»aa loa o ka poai mikanele o Hawaii i ka olelo hoino i kc kulana makaukau'o ke ku ana o kekahi jmalikoa kiai no ka malama maluhia no Hawaii. E hauoli kakv>u e Hawaii aina, ua hiki mai ka la e hooko piha ai kakou i ke kulana ku mau o ka makaukau no ka wawahi liilii i na ano euemi a j«au e ala mai ana iloko o Hawaii, ma ke kukulu i mau pualikoa ku kiai

do ko kakou aupuni ma ka huina o na hanen i ]aio a hookele ponoi ia e kekahi o ko kakou mau Hawaii oiaio o ka aina lianau ine ka puuwai haokila o ke koa a me ka wiwo ole.