Hawaii Holomua, Volume I, Number 1, 6 January 1894 Edition 02 — Ka Pane a Kuhina Wilisi. [ARTICLE]

Ka Pane a Kuhina Wilisi.

[ I Ke Kauoha Hoihoi i ka . _" : 3. ; n--; .. : Moiwahine. E Poohu ana na Lae o ke Aupuui P. Q. I ka Sa 19 t» £>eketuaba i hala. i waiho aku ai o Kuhina WiSisi i kanu kumuhana i kauoha ia mai ai e kooa aupuoi , nana e haua a hooko ma ka aoao «»»\m»-rika. e like hoi rue ka }«apa hoike i waiho ia aku i ka hookahuii Aupuoi hilahila ole a kekahi inau pue mikanele kakaikahi i kokua ia Kiviui. Kuhina Xoho o Auienka i alakai huhewa ia koua noonoo e apono ia mau hana poholaio o ka hanohano ole ma ka inoa o kona Aupuni, a oia ke kumuhana e apouo ole ia ai e ka iahui Aiuenka ina e waiho ia imna o kekahi koho Haloia akea. maumli o ko iakou manaoio, ke kuleaua ole ka hoohuikau ana i ka laahia o na halepuie i mau kahua hana keaka le paani al na }K»e ha&kei ia lakou iho ika hemolele a me ku pala. aka nae. u ko iakoU 1 mau lima me na wawae, aia iloko o ka huikau o na hapuku }M>no pilikino oka alnnu, ka 1 aihue a nu ka ]x>\va i ka noho i maluhia ana «> kekahi lahuii hoomalamalama ia me ka naauao n<> ka ha{>aha keneturia 0 na makahiki i haia ae nei. O ka j>ane a Kuhina Wilisi j 1ke Aupuni P. (i. no ka hoilioi hou ana i k«* Aupuni kumu 0 Hawaii. ua like ia me ka j pokapahu nana i hoopuohoaku 1 ke Aupuni P. G. a hoopuka ; koke ia inai nei na kumuhana j j Fr. Dole e pane lauwili j ana i o a ia nei, me ka kuhi j lalau ana ina Kuhina mua o Araerika i ke apono i ka lakou hana o ka hookahuli Aupuni e hoohui aku me Amenka. Eia kekahi mau ulelo oolea loa a Kuhina Wiliai i pane aku i ke Aupuni P. G. “O ka Peresi«leua o Aiuerika Huipuia, nn hookaumaha ; nui iu oia maiuuli o ka houlo- 1 lohi ioa iao ka uinau o Hawaii | 0 na hana a ka Peresidena maluna o kein ninau, ua alakai ia oia malalo o ka hooko pololei | aku i ka oiaio o ka noonoo hana a nie ka haiiohano. I keia manawa ano, a mai kahiko loa mai 110, ua hookaawale loa ia

i aku na mauao lili a me ka hapuku wale i ko hai kuleana, e like pu hoi me ko Hawaii Paeaina, mamulioka noho hoaloha loihi ana a me ka hoopaa kuikahi, ua mukii paa ia ua Aupuni «‘iua e noho me ka launa k«»koke o ka hoaloha no ka manawa l«>ihi i hala ae. • Ua maopopo ia Pei-esidena j Kaliwilana na hana pili lahui o kona keena oihaoa, a oia .kana i unuhi mai ai i kela | kuikahi hoohui aina o Hawaii ia Amenka, me ka nana ole i < ke kakau inua ana o kela Aha i I. Kuhina mua a me ko oukou ■ 1 Agona ma Wasinetona, oiai, 1 ua like mua wale 110 ko oukou I « -

mau manao a pau e moeuhane iloko o ka hoohui Aina, a i mea e loaa pono ai i ka Peresidena ka malainalama piha o ka ninau o Hawaii nei. ua hoouna mai oia ia Komiaina Balaunu, he Elele huii i ua mea a pau e! pili ana i ka onuo o ka hookahnli Aupupi a me ke kulaua hookele e maluhia ai keia paeaina. “He hoike keia i makemake nui la e ka Peresidena e loaa, i hiki ai iaia ke hoohoio kona manao hana a hooko aku me ka pohihihi ole mahma o ka

I kolana koikoi >ka ninuu 1 k* wa a Koffiisioa Bskona i waiho aku ai i kana hoike | ka pau o na kahunapole i ka haaiele i na halepulea kooH> iloko o na hoopaapaa kalai l pili Aupuni. ua hooholo iho oia i kona luanao a haawi uvai la «a’u no ka hooko. e hoike aku au ia oukou i ke kahua o I k»>na mau maiia*• i kukulu ia ► i {ai. a penei no ia: j “O ke Auj>uni P. G. eku nei i keia manawa uia kela iu*>a, laoie ia i kukulu ia e ka lahui Hawaii oiak> o ka Aina, aole | n«T hoi mauiuli o ko lakou ae ana a lue ke apono ana. a aoie ( r 1 loa aku hoi mamuli o k«« iak >u I hooko ana mai e ae a e In«*>ku 1 | nia ke apono ana. “0 ka Moiwahine Liliuokaiaoi, ua h« «ole mao}>opo mai oia ; i ka haawi pio ana i kona uiana a me u i kuleana o ka Nohoalli i ke Aupuni P. G.. aia wale no | a mahope aku o ka maopopo io maoli ana, oiai. ua huli akn ke Kuhina Amerika Kiviui luaho;pe o na poe hookahuli aupuni, a ua ike piii oihana aku oia ma ka inoa o Amenka e mana ke ku ana oke Aupuni P. G. ma ka ano—he Aupuni ia 110 Hawaii,—a e haawi no oia i kona | mana ma ke kokua ana iua aupuni h*»u ia me na lako kaua o Araerika Mamuii o keia huli ana •« ke Kuhina Amenka ma kana kuahaua. ua haawi pio aku ia ka Moiwahine ikona mana a uie ua kuleaua i ka ma |na oi kelakeia a uie ka ikaika oke Aupuni Amei ika ma o kona uiau puaiikoa i hooiele ia aku i uka o ke kulanakauiiaie, ma o ka hoopakele ia ana hoi 0 : ua ola he lehulehu wale, ina lie | hooulu kaua ke haiawai like umwaena o na koa kiai Moi a me ko ka mokukaua Boset««na I iluku o ia la. “O kekahi o na kumu o ka haawipio o ka Moiwahine. ma1 muii no ia o na ao ana a kona j Aha Kuiiiua a me ua poo alaI kai o ka }>oe hookahuii aupuui. ua olelo aku lakou iaia. ina oia e imawi pio mai ana i kona mana inalalo o ka palapala kakau inoa kue i ke Aupuni Aniei ika, he mea kanaiua ole no ka Peresidena ka haawi liou aua i kona maiia 1 piha a nie na kuieana u i«au o kona Nohoaiii nm 1 # 1 : keia ho}>e aku i ka wa e hoopo- i ; noponoia ai keia uinau «> Haj waii e Amenka. “Ua haawi pio aku ka Moi- i wahine i ka mana kaua oi kela- | kela o Amei ika i hoolele ia mai iuka neio Houoluiu, a ua haawi oia i kona mau mauao hili- ‘ nai a pau o ka hanohauo maiu- [ na o ka |>ono a ka Peresidena e ike ihoai, uaalakai kuhihewa ia ke Kuhina Amenka e na poe hookahuli aupuoi k.ikai- j kahi, u ke koi aku uei uia maluna o ka pono a me k* kauiike o hoihoi hou ia oia maluna o I ka Nohoalii o ko H-awaii Paeaiuq. oia ka Moi pololei malalo 0 ke Kuomkanawai o ke Aupuni Hawaii nei. “Ma ka huli pono ana o ka Pereaidena i ka papa hoike 1 piha a Komiaina Balaunu, ua maopopo a ua moakaka lea loa iaia, ua hoohoihoi a ua haawi maoli aku no o Kuhiua Kivini j 1ua kokua ma o na koa Amerika la i ka po*.- hookahuli au- . puni, a ua haawi pu aku uo hoi, oia i kona ae no ka hooko ia o!

ia kumuhaoa ke hiki mai ka I hora no kona hopena, a ua hooiaio pono ia keia mea ma o ka lele kuleana ole ana mai a na koa Ainenka iuka o ka aina, < me ka uhaki ia ona hoopaa kuikahi mawaena uua iahui hoaloha elua. “Ua hooholo ka P ereaidena,! aoie oia e hoihoi hou aku i keia kuikahi hoohui aina ia Hawaii iioko o ka Ahaoieio Senate, ke kuikahi hoi ana i unuhi mai ai : mai loko mai oia Hale uo ko ; bkoa oooooo ana ma ka ia 9 o Maraki i hala.

i “Maluna o ktia mau hoolala i i o ke kuiouhana e olelo » nei, »1 ua kau«»ha ia wai au e ka . resi«Jena e hoike koke aku i ka >! Moiwahine i kona iuau uianao | no ke koikoi o ka hana » ili > aku maluna •> ke Aupum Aoaei rika. ina o kona komo kino aua .i a lawelawe me ke kokua ina >' uiea i hana ia, a e lilo ai hoi o i! Amenka i me-a e nana ia aku |ai e keia kulanakauhale. oia i ma«)Ii no ke kuiuuhana i hiki . jai ke hookalmli Aupuni ma i I Hawaii nei. I. a kauoha pu ia »| mai au e taF t?resjtiena e hoike ?iaku iJta Moiwahine, ina e hoi- » Ihm hoū ia oia maluna o ka 11 nohoalii. eae mai oia ma ka > I huikala ana » ua pt>e a pau i komo iloko o ka hookahuli ■ Aupuui kue iaia o ka P. (i., » a e haawi pu. no hoi ia lakou i i> ko lakou mau kuieana piha e i j like me mamua aku o ka ma- * | hina o lanuaei hookahuli Au- > puni. > j “Ma ka h*H>iohr ana e hooko aku i keia kauoha a ka Pmi sidena o Ameiika Huipuia.ua | luaa uiai ia’u ke apono ana ma kaaoao o ka Moiwahiue no keia kumuhana ma ke kakaulima. a | nolaila, o ka’u hana ke a'o aku ia oukou ka Mana Hooko o ke Aupuni P. G., no ka hoolohe ana mai a hooko aku i keia kauoha e hoihoi hou ia ka inana piha a me kuleana <» ka Moiwahine maluna •> ke Aupuni kumu i kinohi. u ke lana nei ka , manao no ka oukou pane nia ke ano kaulike o ka pono i ke Aupuni o Ainerika Huipuia. Ke wailio aku nei au i ka ninau na oukou e pane inai — b ae mai aiia auei i oukou e h<M>ko m* ka olelo I hooholo a ka Peresulena?’’ 0 keia ke ano nui •» ka manao a Komiaina VVilisi i waiho lakuai i ke Aupuni P. (i., a maluna o ia kahua i kukulu iho ai ka P. G. i ko lakou maunianao pale e h<K»le ana i ke kau ōha a ka Pereaulena. a ua hooi una ia aku ua nmnao eluu maluna o ka Moku Lnwe Kauoha “Kowina” i ka pule i hala n*> ; ke keena oiliana o Wasiiiētonu, a o ka pane hou a ka Pere.-<i-, , (leiia e loaa mai ana, oia ke kunmhana ho|>e loae ioaa mai ana ia kakou, heaha iu>u anala , ka Kalivilana pane. i ke Aupuni P. G. no ka hoihoi ia o ka i Moiwahine maialo o ka ikaika. i : a ma kekahi atu» e ue paha e : loaa ai he inoa hanohano a iue ke kaulike ike Aupuni«» Ame rika Huipuia.