Hawaii Holomua, Volume I, Number 1, 6 January 1894 Edition 02 — Ke Kumukanawai o Hawaii. [ARTICLE]

Ke Kumukanawai o Hawaii.

O ke knienna pa« o ka Moiwahi ne maluna o kona Aupuni. a nom ponoi no ke aupuni malaio o k Kumukanawai i kukalaia ai, a hoo lilo ia ai i p.mihakaluka no kon: muli pokii Leleiohoau i make, oii hoi ke Kumukanawai i kukalaia a e 1/Ola Kamehameha V. ma ka li 20 o Augate. 1864. M.i ka pauki 13 o ua Kumukanawai la, e olek ana: “Ke hoomalu nei ka Moi i kona aupuni.” a i*e!a aku. Oia ka lakou uei ae i kii mai ai a kaili m< ka ikaika o na mea kaua. l’enei ka lakou nei kaili ana ma ua pauku la: “L’a hooponoponoia ke aupuni,” a pela aku. Na ka pohai pakah i keia la i hoot>cnopouo i ke aupuni, a hoonele ia ka Moi i ke aupuni ole, hui pn aku hoi o Samuela Paka ma i mau lala no ua hui la, a pau lakou i ka hoohiki i:i e ua poe nei. pau pele a pau mano; aole e hiki ke hooie mai. Oka Pauku e olelo ana, ina e hooholo ka Ahaolelo i kekahi kanawai a hojuna la i ka Moi, a iloko o na la he 10 e hoihoi hou ia ai ua bila la i ka Ahaolelo ina ua hoole ia ka vito ana eka Moi, alaila, e hoouna pu oia me na kumu o kona honleana, a e hoopaa ia iloko o ka huke moolelo oka Hale ia mea. A ina e hooliolo hou ia ua hila la eka elua h ipakolu oka Hale, e hlo ua bi)a la i kanawai nokaaina. 0 ka Pereai<lena ka mana e kakau inoa ma kahi o ka Moi. U keia pauku ka mahiki eolepe ia ai ka Moi mai ka nuho )mx> ana no ke Aupuni, penei e maopopo ai: Ina e lawe ia ne ana kekahi hila kanawai iloko oka Hale Ahaolelo e like me ktia kona ano maoli: K loaa no is Liliuokalani ka mea i kapaia ka Moiuahine o ko Hawaii Paeama, i $10,000 uku makahiki no kona m.mawa oJa, a ma keia kanawai. ua houpau ia kona noho Moi ana no keia aupnni. I ka mauawa e Iiooholoia ,ri keia hila kanawai a iioounaaku iaia n« kona kakau in»a iho, he mea maopopi I<>a e hoole ;.na oia. Aka. ika hoihoi ia am aku iloko o ka Ahaolelo, a liooh->i« ia e ka elua hapakolu o na hoa, o k<> ka Peres:dena kakau inoa iho la no ia a liln i kanawai no ka aina, oka une iu ia aku la uo ia a lele aoo, no ka mea. aole aupuni. O ka pauku e palaina puna no ka nohoalii a peia wale aku, e ku ana iluna o ke ako'ako’» ka nohnalii. a iUiia ka Moi e noho ai. Ma kei i wahi lakou nei ma ae 1 hauoii loa ai i kela mau la i hala nku nei, i kn poe e hool&ha aua ma na nupepa me keia mau huaul-lo: He aupuni keia no ka lehuiehu. a no ka iehulehu ke aupuni. Ina hoi e Jioi ho i mai nna ke aupuniia kakou. a ko:uo hou kela pmku 13 o ke Kumukanawai o na Kameh. - meha. alaila. e h:>ulaha ia ma keia | hope aku, no ka M«i keia Auponi a he Aupuni M«i keia. I ka loaa ara in» Kuhina eha ka Mana Honko ka mana hana kiim'*kanawat, aole hoi pela mai kinohi maL Ma k« Kumukanawai o oa Kamehameha, o ka Moi wale no ka Maoa Hooko. Ma keia mea, oa ia ka nnoaoo o oa poe a pao. oa ho«bo ae Ukoo, o keia kahi oanl loa oke Komukaoawai elao po. Ua hoemi la ko ka Moi w»n>, he moa oiain |<« la. Ika manawa • pia »oa ka Aka Kohioa o Kakioa ma i ka bo« kele aoa i k« Aopui. 4