Hawaii Holomua, Volume I, Number 6, 10 February 1894 Edition 02 — Kela Hookahuli Aupuni. [ARTICLE]

Kela Hookahuli Aupuni.

—rr . . ! O na hoike pili oihana i ka ; ninau liookahuli Aupuni o Hawaii a Kouūsina Ealauna i ! hele ai, oiai oia i Honolulu, ua hoike laula ia ae kana papahana ninau lahui iloko o ka | Ahaolelo me na uianao ohohia , ulo nmi ka lahui Hawaii mai, a ' mo na kakix> ana hoi c loaa na kokua no ia kumuhana o ka ! hoohui aina me Aiuenka, a nie kekahi inana aupuni e ae o ke ) ao nei. He uiau helehelena o ka hoohewahewa ole ka’u i hoomaopopo nui ai, aole he niea e hoololi ia ai o ko lakou manao i keia manawa a me ka wa no e hiki inai ana, iua paha e | iiaule iho ana kona mahuahua j o ka holu kanaka inalalo o ka | huina lahui o na aupuni liilii o ka noho’na Aupuni k’uokoa. Ina o ke kumuhana keia e | lilo o Ainerika i Aupuni poo- i | kola loa malalo iho o ka nialainalaina o ka la. o ka hoohui ana ia Hawaii i inau okana aina no ka Kepuhalika Xui, alaila, oia ke kuiuuhana hiki ke kepa ia me ua inaka uo e kaakaa ana —he kohu ole a me { ka pojx>po loa. 1 mea e hooiaio aku ai i keia kumuhana kohu ole a ka aoao o ka fK)ai j hao wale o ke kaili, ua kauiailio pinepiue ae lakou no na mea i»ili i ka lu>ohui aina o ka Mokuaiua o Lusiana. oia ke alahele e hiki l»va ai i ka papmoku o Hawaii ke lu>ohui ia inai me Amenka. ina no he ! nui na manao kue oia lahui j ma ia hooko .ana a ka poai |)owa o na pakaha aina. O keia ke kumuhana hiki ole ia Amenika ke luniko aku malalo ; o ka inoa hanohano—he Aupuni i kukulu ia no ka lehulehu, ' 1 a he mea kanalua ole ke apt)no J ; o kona mau miliona kanaka o ke koko Amerika oiaio e ha{)ala ia kona inoa me ke eleele o na hana poholalo hilahila ole, a na Amenka kakaikahi a me na haj)alua Amerika —ha{)aha paha a’me hapawalu Amenka paha o Hawaii. ina no iloko o na palena aina o Enelani, Farani. Rusia, Inia, a me kekahi aiua e ae o ke ao nei oia kahi i noho ai. aole uo ia he kumuhan& naauao me ke kaulam a I Amenka e hooko ai i ko lakou

makemake o ka hoohui mai i ka hapa o ia mau aina i okana no Amenka. koe wale no ko Amenka komo kino aku e keakea a e hoojwkele ia ko lakou mau ola mai r.a haunaeie 0 na ano a j>au e ala mai ana iLkooiamau aupuni jakahi. O ke ano o keia hoohui aina 1 on»>u jx>o ia mai ia Amenka, ua like loa ia rae ke Aupuni ilihune aina loa o Amerika. Ma ka mahele mua o keia manao j>ale, eia me kakou na okana aina a j»au o ka haj>anui o ka Repubalika nei mai Bt ritania Amerika a Liki i ke kai kaikuono wai akea o Mekiko, ua oi loa aku me ka lawa kujx>no no kekahi aupuni ikaika a me ka mana e hoomalu maluna o keia mau okana e ku nei iloko o keia la malalo o kona hoomalu ana.

Ma ka manao elua o ka l ninau, ua hiki ia ke olelo mao- j j)ojx> ia ae, o ka Mokuaina o x Lusiana, aia no ia iloko o na j okana aina o Amerika nei i kahi i ku ai, a malalo o ia ] kumu, ua loaa ke kuleana e ; hoohui inai ia Lusiana i ma- 1 » hele aina no ka Kepuhalika. 1 Ma ka manao ekoiu, ua kuai ’ maoli aku no o Amerika ma o 1 Jefasona la, i ka aoao i kuleana 1 1 5a Lusiana mai ke Aupuni Fa- : rani mai ma o Napoliona I.. a j ua haawi pu ia aku hoi na i ajK>no ana mai ka lehulehu mai no kekahi kumu hoowai- : wai e loaa ana i ke Aupuni Amerika a me kona lahui. O ka hookahuli auj>uni o i Hawaii i hoala ia, aole ia mai 1 .. . i ka lahui Hawaii ponoi ae o ka Moiwahine, aka. mai kekahi jk>o Amerika kakaikahi ae no a i noho maloko o Honolulu no kekahi mau manawa i hala nei, a na lakou hoi na olelo i lawe mai i Amerika nei, o ke kumu o ko lakou hookahuli ana i ke aupuni kumu. no ko ka Moiwahiue hoopau i ke | Kumukanawai hou, e haawi aua hoi iaia i na mana a j>au a e hooneleia ka lahui. O ka | mea oiaio, aole he kumukanawai i kukala ia, a aole no hoi e i mana kekahi hana a ka Moiwahine ke ole e kakauinoa kekahi hoa o kona aha kuhiua, a aole loa i uhaki ka Moiwahine i kana hoohiki i ka wa o ka mana kaua moana Amerika i hoike ai i kona manao kokua i na hana kij>i ma o kona luna auj>uni ke Komisina Kivini i ka la 17 o Ianuari. Hoko o ka makahiki 1884. o ka huiua lahui o Hawaii, ua hiki aku no ia i ke 80.578 kanaka. Maik ko mai o keia huina, he 40,014 o na Hawaii, 3,218 haj>a haole, 2.170 ohana haole i hanauia ma Hawaii nei, 17,939 o na Pake, 9.377 Pukiki. 2,096 Amerika, 1.600 Geremania, 1,282 Beritania> i 787 Polunesia a me 192 Farani' Maluna o keia j>aj>a helu. e ike moakaka ia iho ai ke kulana lahui o Hawaii e ku nei i keia la, aia malalo iho o ka ekolu j>a- , keneta ko na Ameiika ma keia hookahuli auj>uni kuleana ole i kokua ia e Kuhina Kivini no ka jx>ai Misionari, a .oia ka mea hiki l»>a ia Ameiika ke 1 koho aku me ka hoohewahewa '> \ ole, aole o ka jx>ai o na Misi- i | onaii oia ka lahui o Hawaii i ' kukulu mua ia ai kona hale au1 puui mai kona mau j>aj>a Moi < mai, a me ke kuikahi lahui hoi i i ae ia e haawi aku no kona ku- : okoa e kekahi mau mana nui o 1 1 ke ao nei. ho Aupuni Moi o ke , kuokoa malalo o ke kanawai , a me na kuikahi lahui.