Hawaii Holomua, Volume I, Number 11, 16 February 1894 — Mr. Samuel Paka ma Amerika. [ARTICLE]

Mr. Samuel Paka ma Amerika.

Koike Akea i ka Ninau o Hawaii. Ma ka uupepa Examiner o Kapalakiko i huike akea ae ai o Sam'l Paka i kona uianao piliki 10 uialuna o ka ninau o ilawaii, i napoe Amerika i alakai hewa ia ko lakou mau uianao malalo o na hana poholalo o ka hoopunipuni a na poe o ka poai hoohui aina, a ua hai aku oia i kona manaoio maoli o ka hookamani ole me keia mau olelo: He makemake au e waihoia o Hawaii e like me kona kulana mua loa i kinohi inalalo o ka hoomalu ana a ka nohoalii, a jx?la pu no me ka inakemake o ka lahui holookoa o Hawaii. He aina o Hawaii i kukulu ia ma ke ano o ke aupuni holomua a me ka malul.ia, a i oi ae hoi inamua o ka nohona aupuni o kekahi mau aina c ae maluna o ka honua. Ua lawe ia mai i Aiuenka nei, he mau lono oiaio ole mai kona mau enemi inai o ka jx>ai mikanele ake hoohui aina, no ke kaj»ulu, ka j>opopo, a me ka hoopailua loa o ka hoojw>nojx)no j)ili aupuni ana o Hawaii malalo •> ka nohoalii. He mau olelo hajmku hakuepa wale no kela o ka lili a na enemi, no ka inea, ina he au jx)jx)jx» ko ka hapalua keueturia o na makahiki o ko Hawaii hookele aupuni ia ana, ina aole loa iloko o keia la. e holomua ka lahui Hawaii ina ke ano o ka nohona aupuni naauao me ka malamalama. a e ike ia mai hoi e na lahui nui o ka honua nei ma kona kulana kuokoa nona iho e hana i kona inau kanawai, a e hoomalu ia e ka nohoalii. I ka la o ka hookahuli auj»uni ma Hawaii. ua haawi pio aku ka Moiwahine i kona mana luH>malu o kona lahui, imua o ka mana oi kelakela o na koa o Amcrika Huipuia. I kona wa i noi ia aku ai no kela huikala i ka jx>ai o ka jhx* hookahuli aupuni, ua kuhikuhi aku oia i kahi e loaa ai o ia mana huikala e like me ke kumuka-

nawai. aia iloko o ka Ahakukaiualu e loaa ai. Mamuli o ke koi a me na hoomaikeike a ko Amenka Kuhina Noho ma Hawaii, no ka pono e ae ia aku ka huikala a e hx»ko 5a ka makemake o kona lahuikauaka me ke kumuhana a ka Peresidena no ka hoihoi hou i ke kulana aupuni e like me ia i kinohi, ua ae aku la ka Moiwahine me ka haawi pio hou ana aku i kooa mana imua o ka leo kauoha a ke Aupuni o Amerika. O keia poai pakaha o ka hoohui aina. ua puhi a<‘ lakou i ka holomua o ka ama i keia manawa, e like la hoi me ka hoonaauao, ka maikai o na alanui, na alaliao, na telepona. na laina mokumahu, a me kekahi mau oihana holomua e ae, he mau mea no keia i kukulu mua ia iloko o ke au o ka hookele aupuni Moi. aole he mau mea hou. Ua puni loa na kanaka o Amenka nei i keia hoopunipuni a ka poai Mikanele, aka, he hiki loa ia'u ke hooiaio aku, aia he mau tausani o na olelo ike oiaio e hoike ia mai me ka pololei i kekahi kanaka manao kanalua ke holo oia i Hawaii e ninau ai. 0 na hana holomua wale no a ka poai Mikanele i hookele ai. oia ke kuhikuhi ana mai i ka lahui Hawaii aia ke Akua iluna o ka lani. aka nae, iloko o ka lakou mau hana pili ohana a pau, aia no ia iloko o ka huikau o na kalai manao o ka hookele aupuni, me ke kue loa i ke kulana hana o ka haiolelo hookamani o ka Euanelio, a me ka noho’na Karistiano oiaio ole. O na poe o ka poai aloha Alii o Hawaii, a e olelo pu ae no au ma keia wahi, o ka lahui Hawaii holookoa no ia. no ka mea, o ka aoao o ka hapanui iloko o ka paeaina, he jx>e aloha Alii wale no lakou, ua kali lakou me na manao o ka malie a me ka hilinai maluna o ke kaulike o na hooponopono aupuni ana o ka Hepuhalika nei, he aina no ka lehulehu a me ka lanakila, a ma ia ano o Hawaii e kali mai la i kona hopena no ka Ameiika olelo hooholo e hoi>puka ai mai kona Ahaolelo Lahui aku. Ina e hoopuka mai ana ka Ahaolelo Lahui i ka lakou olelo hooholo, na Hawaii e koho nona iho ma kana olelo hooholo o ke koho balota i ke ano aupuni a lakou i makemake ai. he kanalua ole ko u, e hoihoi ia no ka Moiwahine maluna o kona nohoalii me ka heluna nui o na lxilota o kona lahui ponoi a me na hoa loha haole, a e haule pahu aku hoi koua mau enemi iloko o ka hilahila mau loa no ko lakou hopena e hili-

nai hou ole ia ai e ka lahui Hawaii ma keia mua aku. 0 ka manawa no ka htx>lo!i i ke auo o ka noho Aupuni Kumukanawai ana o Hawaii. ao’e ia i hiki koke inai i keia wa no kokahi manawa okoa aku. Ina he mau hooloh ua mea i makemake ia e like me keia hookahuli aupuni kuleana ole. a’aila, e hooko ia no kela mau hoololi ma ka ae inaoH ana mai a ka lahui Hawaii me ko lakou manao apono a lokahi no ia hot>loli ana. 0 keia hoohui aina i lilo i maunu hoowalewale ia Amerika, he kue loa ka lahui Hawaii ia kumuhana i hoala ia e kekahi [>oai alunu o ka powa, oiai he poe kakaikahi wale no lakou i kakoo ia me na lako o kc kaua, a pela wale uo e kupaa nei lakou a kaj>a iho, he auj>uni lahui no ka lehulehu. He lana ko’u mauao, o ka olelo hot>holo e hoopukaia mai ana e ka Ahaolelo Lahui no keia ninau o Hawaii, e hoopuka ia mai no ia me elua wale no haina, a oia keia ; 1 — E hoihoi ia ka Moiwahine maluna o kona nohoalii ma ke kauoha a ke Auj>uni Amerika e like me ia maiuua aku o ka hookahuli auj>uni o lanuan 17, 1893. 2— E waiho aku ika hopena o Hawaii i kona lahuikanaka ponoi ma ke koho balota, no ke ano aupuni hoomalu a lakou e makemake ai e like me ke Kumukanawai o ka aina. O ua ahahui j>akaha i kukuluia no na hana powa i ke ola o kekahi lahui me na lako o ke kaua, aole loa ia e mau no ka pono a me ke kaulike, i ka makemake hookoia o ka eiwahapaumi o ka heluna lahui o kekahi aupuni Kumukanawai. Sam’l Pakkek, Kuhina Nui o Hawaii.