Hawaii Holomua, Volume I, Number 17, 23 February 1894 — Aha ! Wi-ka-Niho o na Pe-Gana. [ARTICLE]

Aha ! Wi-ka-Niho o na Pe-Gana.

Ke hoomanao nei n<> ka lahui Hawaii i kela poai kalai aupuni 0 ka uhane niake kupaj\au i kapaia—*'Ka Aoao Hoomaemae.” O na paalalo o ia |>oai mai 1887 mai. o lakou no na jialu ipu-kuha o ka poai Pe- . Gana e ku nei i keia wa o ke I Aupuni Kuika-nawao. O na hoopunipuni ino haalele loa a na mikanele aihue kamaa o ka 1 Aoao Hoomaemae Pe-Gana ia Kuliina Foster ma Wasinetona. oiai oPeresidena Hankona e makaukau ana e kipaku ia aku e Kalivilana il<>ko o ke keena oihana aupuni Mana , Hooko i Feberuari. 1893, o la- ; kou no keia poai paa ipu-mimi ' i hoopunipuni aku la ia Kuhina , Foster e na komite eiima o na : Pe-Gana, a o loio W . K. Kaj kela kekahi hoa i kakauinoa e i hoopunipuni i ka wahahee, a he Peresidena ae nei hoi no ka Papa Hoonaauao (naaukake) i keia manawa. Ma ka hoike a Komisina J. | H. Kalaunu, ua wailio aku oia 1 na inoa o Dole me Kivini, he ohumu malu kokahi i hana ia mawaena o laua me kn poai kipi. mamuli o kela leta a Dole . i kakau ai ma ke ahiahi o lan. 17, 1893, e haawi aku ana i ka mahalo no ko Kivini ike ana mai i ke Aupuni Pe-Gana (he mau Pe-Gana io no lakou), ma kona ku ana malalo o ke kulana maalahi malalo o kana mau kokua. Ua hoike pu hou aku o Dole ia Kivmi, aole i lilo pio mai ka Halewai malalo o lakou, a e kokoke mai ana ka jk>, nolaila, aia me na koa marina o ka Bosetoua e hiki ai ke lawe pio ia mai ka Halewai me kona | mau lako o ke kaua. O keia pauku malalo nei na olelo hoopunipuni i kakauinoa ia e na Komite Pe-Gana Elima ia Kuhina Foster a me Peresidena Hahakikona (hahaki-ki-kala). ma ka la 11 o Feberuari mahoj>e koke iho o ka hooka- | huli aupuni, e hoole ana aole i kokua mai na koa o ka niokukaua Bosetona i hookahi iniha ! iloko o ke pa-pudini o kolakou ! wiwo ole wale, penei: “Pauku 6. 1 ka nmnaw i a ke j Anpuni P. (i. i lawe ai i ka niana ; o ka Hule Aupuni. aole he pnalikoa a me «liikoa Amerika ma la wahi a i lawelawe no ka hooko ■ «na a huna Aole he ike pili lahai i aMawi ia aiai i ke uapuni P. G. e ke Komisina Amenku a mahope iho o ku lilo anu inai o nu Hale Aupuni a me ka Wiihoua I»ahni, oiai be man h ineri o na kituaka e ku makaokaa aui me na lako kaaa. a nmbo]>e ka haawi pio ana mai o ka Moiwahine me konu pnaiikoa i ke anpuni P. G. Kakauinoaia e uu Kuuiiie £lima L ili: L A. Kakina, Lnnahoomaln W. C. Waiu, W. K. Kakela. J. Masai»e.va. e. I». K»>ka.

I Ma keia hoike apuka a na poe komite elinia i kaniaaina ko lakou niau helehelena i ka lahui. e hoopau ia ai ke kuhihei wa o ka jx>e poo paakiki no ko lakou aloha ia Hawaii [i k» ' alaala-palu-] e palolo ri na waha ulaula mai na awai halepule niai i ka niu a ine ke kulolo, a i iloko nae o ko lakou mau puuwai, aia he momoku-ahi ka lakou e ho-a nei no ka hoohiolo i ko kakou noho aupuni lahui j ana. Owai la ke kanaka hupo loa maloko o keia kulanakauhale e manaoio i na olelo hoopunipuni a keia jx>e komite? Owai ke kauwa a ka laepaa e i hoole inai ana aole i hoohana kuhihewa ia na pualikoa ma \ kahi kokoke i ka hale aupuni o Hawaii a me ka home o ka Moiwahine? 0 kahoikea Komisina Ealaunu imua o ka ahaolelo no ka loaa pono o keia poe mikanele ohumu kipi iaia, ! oia ka oielo kauinaha o ka wai1 wai hiki ke inanaoio ia. inamua I o na alelo-elua o Kakina, Kaj kela «k Co... ke iiui ia lakou a i pau iloko o hookahi eke-kopaa I no ka hoike ana mai i ka oiaio j o ka ninau. Nolaila, owai keia | poe haole o ke komite o eliiua j lala a ka lahui llawaii i iko ole i ai mamua? Hu i-u? Ene-hao? i i