Hawaii Holomua, Volume I, Number 10, 10 March 1894 Edition 02 — Ka Pnuwai Amerika Oiaio. [ARTICLE]

Ka Pnuwai Amerika Oiaio.

Aia maluna <> k»’la nio keia aina i hoohanau ia mai e kn honua. ke ku nei he uiau lahuikanaka lehulehu e like me ko lakou an»> iho. a ua pulama ia aku ia malalo o ka mana 1uh>inalu o kc kanawai alakui o ku honua h»I°°koa. (koe na aupuni i hanau ia maUope o ka huelo o na holoholona hele hewa. ke ole lakou e hopu ia a h»x>j>aA koke ia aku iloko ona j>aaupuni no ke kuai kuilala hokv pono loa), a pela ia e hooniaa ia nei e ua lahui naauao a ina- i iam&lauia o ka nmkee a me ka lili i ko lakou mau pono a me na kuleana. a maluna o ia mau k&hua i kukulu ia ai ke aloha a'ma oiaio o ke kaimka no kona home a me ka ohana mai lalo lilo ae o ka puuwai, a peia makou e iioomaikoike aku nei i ka U*ta o ka mauao kaulike e hana la ka pono ewaewa oie mai ka V«ni uiai a L. kalii kanaka Amenka me Hawaii i hoopuka ia ma Waamelona, a e hookaakaa ' ♦ ■ * • la no aaanei na* maka o na paaUlo o lw Aapuni Pe-Ow» o * H tr ei *^\*** <1 ae aoponi hoiookoa o Ame* ■» . i » «. || ri jL

kanaka Amenka oiaio mai ka puuwai ae—he hoopaiiua i na Iiana polmla»o, ka ?.:hue. ka powa. a me ka pakaha wa.o i ka pono ku«k«“»a a me na kuleana pilij*aa o kekahi lahuikanaka i honhanau pu ia mai ma kona aina hanau. E kikoo aku ko kakou heluhelu ana i ke ano maoli i kukulu ia ai ko Amerika halo aupuni no ka hanen o na makahiki i hala ae nei, a e k»aa no na huaolelo kumu i j«alapala ia ai kona kahua me keia mau olelo moakaka o ka mikia —“Aole i kukulu ia ke Aupuni Ropul*alika N*ui o Amenka no ka j*omaikai o ke kanaka h<x)kahi a me na puali j»akaha • o na jx*e aihuo aina, p»wa, a me na j»aalal«> o ia auna liko, aka, ua kukulu ia maluna o na kahua hanohano o ke kanlike akea i aupuni o ka lehulehu—no ka lehulehu—a ma o ka lehulehu iloko o ka lanakHa mau loa.” * () koia malalo iho na lota o ko aloha aina a ke koiki Hawaii i kona aina hanau. a me ka lota ake kauliko a ko kanaka Amenka oiaio no ka hanohano o k«»na aina: Pala]Hila a lee Ki iki līnwaii i Heluhehu ia ma Waaiueiona. * ‘*E kuu hoaloha: Ua ma- j komako au e waiho aku imua ou i kokahi hoakaka jK»kolo e j»ili ana i k<> makou aupuni, mai ko Kuhina \Vilisi hiki ana mai a hiki i keia manawa. Ua kij»a mai oia i keia kulanakau1 hale o Honolulu a loaa mai makou iloko o ka maluhia mau, koo walo iho no na hookelakela ]*aikau k<»a ana a ko aupuni P. ‘ (i., a nolaila mai na nakeke ! ana e o na lako kaua e hoomakaukau i.a ai maluna «> na kahua kaua nui o ke one kanu kupapau nui o Satana. ‘*I kona hiki ana mai i Ho- : nolulu nei, he launa j*ili oihana kana me ka Moiwahine, no na kumu a ka Moiwahino o hook<> mai ai i kona wa e lawelawe ai i ko kauoha j»ili aupuni a Perosidena Kalivilana. Ua lohe mua oe i ka hopona o k«*la mau halawai a Kuhina \Vilisi, ina ho kanaka ake oia e hook<> i ko kauhko a makoe i kona inoa hanohano, aolo loa oia o komo mua iloko o na halawai malu mo na mikanele o ke auj*uni P. G. mamua o k«>na halawai j*u ana me ka Moiwahine no kana kumuhana, no ka mea, ua hiki 'oa i kekahi kanaka n«x»noo akahele ko hooholo i kona manao j*onoi iho—ho halaw ii ohumu malu ia ana me kola jx*e mikanele Pe-Gana o hoehaeha ia ai ka noho oluolu ana o ko makou Moiwahine a mo kona lahuikanaka iloko o koia mau hora kupilikii o ka ninau. “I kona halawai mua ana me ka Moiwahine, ua lawe ae j oia i ke kulana kamailio o ka loio no ka Moiwahine e pane | aku ai kana mau haina, oiai, aole i hooko liko ia haawina i kona wa i noi aku ai i ke Aupuni Kuikawa no ka haawi pio ! mai, a oia kana hana kaulike ; ole no ka hanohano o ka Aoao Demokarata a me kona Peresidena e ku nei iloko o keia la ma ke poo o ke Aupani Amelika. “Ua ike iho au maloko o kek&hi mau nupepa o Amenka e kapa ana i ka Moiwahine, —he wahine puni koko i ke oki~poo, e Kke hoi meka ieta a m... . . > . . . , Wuin I hooona aka kl Anle kel * b i h rtf > » n “ ik !S

;~ . | Kalivilana. aka. he kiu. a h<*; kij*i. a he « k i» a no ma: kona hoomaka mua 1 a :a aaa mai J kinolil mai. ‘*Ua ike iho au i kekahi mau J ! olelo wahahee a W ilisi i hoike | aku nei i Ameiika. o ko ka | Moiwahine mau h«*aloha pili ! oihana. he j*oe PHekane wale no ka liapanui <* lakou. Oka j*olol*;i maoli iua i hoike aku oia i ka oiaio, e h«x*loIe ae oia i kola mau ol«*Io, e like me kana : i ninau ai i ka Moiwahine. | —owai la na jx>e ana e haawi ai i kona hilinai j»ilia no ka ninau o Hawaii. a ua j*ane aku ka Moiwahine i keia mau in«>a : J. O. Kaaka, E. C. Makajx*lena, J. Kikikini a me | J. Nawahi, he elua Amenka «>iaio, hookahi haj*a-Amerika, i rae hookahi Hawai. ‘S. K; Pua.” j Leia mai ln Pnuuui Amerika Oiaio. ‘*E ae mai ia’u no kr>’u manao aloha o ke kanaka Amenka. e j>ali<>la aku i ka Moiwahine o Hawaii a me kona lahui kanaka. no ka hoowahawaha i na hana kanawai ole a ke aupuni P. G. He manaoio ko’u il«*ko o na Mana Lani a hilinai ia Peresideha Kalivilana me ka lahui Amerika, e hoojx>n<>pono ia ka hewa kiekie o ke | kij>i i hooko ja i ka la 17 o lanuari, 1893, o ke ano j*owa haa loa, a h«*ihoi hou ia aku ia waiwai ika j*oe no lakou ia kuleana. “He kue loa au i ka h«x*hui aina me Amenka a rae kekahi aupuni e ae malalo iho o ka la. oiai o ko Hawaii noho lanakila. aia no ia iloko o kona ku«*koa i ae mua ia mai e kekahi mau mana aupuni e ae, a o konanai waliwali oia ke kunm o kona ikaika. Aole «> ka hoohuiaina a kekahi mau poe kakaikahi o na Amerika i hoowaiwai ia ma Hawaii a hu mai na Iua-gula il«*kookona mau okana aina ? A«*le, aole loa e halawai ke kanaka ilihune me ia mau haawina. koe wale n<* na j*oe na lakou i kukulu ia ai o hana j*akaha a me ko Likou mau hoaloha. “O ke kuum pilikia i ala mai ai keia mau ano hana, oia n«* ko ae ia o na kanaka o na lahui j e il«*ko o ko Hawaii hoojx*nojx*no pili auj*uni kuloko ana. no ka mea, he mea hiki ole i kekahi kanaka ka hooko i ke kauoha malalo o na haku elua, e like me ke kanaka e hiki ole ke hookupa ia iloko o kona lahui no na aupuni elua. a'u e lana nei o ka manao, ina e hiki mai ka manawa no ka hoj*ona 0ka nlnaU, a h«x*jmka mai o Aroerika i kana olelo h*x*holo no ka hoihoi hou i ka Moiwahine, oka ninau lahui a Hawaii e hooko ai no k«ūa mua aku. e hoopau l«*a i na haole mai kona mau oihana aupuni 1 lawe ole i ka h«X)hiki kakoo i kona mau kanawai lahui, a e ahewa ia hoi lakou nialalo o ke kipi ke uhaki ia hoohiki, e like me ia e h«x)ko piha ia nei ma na aupuni malamalnma a puni j ka honua.” O keia ka laau laj*aau e hoola ia ai ka mal-hehe o na misionari kipi o ka hoomaloka a me ka wahahee. a e lawe ia ka oiaio no ka hooko pololei i' na kanawai o ke Akoa Ola no koua aupuni lani amena kanawai o ka honoa. Ka> aka Amkkuuu . E hoike ana kekahi Ieta mai mmm, Hawan nuu, e pih ana t ka mkikoki aba nmanmau i [ak makai oia af)ana. Ūa aiaku