Hawaii Holomua, Volume I, Number 31, 15 March 1894 — Nuhou Kuloko. [ARTICLE]

Nuhou Kuloko.

He ua Ju lehua ko keia mau la. Eha makina ka hoopai hou iho 0 kekahi Pi ;e paahao A ' .ue Wati. Ma kahi a ku mak> i e puhi mai maiai, uialaila e L «hai ai na kohola Ua hopu la he wahi keiki Pukikiki ainue i ka Paiida o Puwaina. a ua hoopaaia. Nui ka akaaka ona pie heluhelu 1 na poka kiia a na poe ki pololei o ka Holomua. Ma ka la 7 o Maraki nei, ma Kainaliu, ua make iho la o Moses Barrett i ke 50 a oi o koaa mau makaniki. Ke m»kemake nei Ke aupuni P. G. e houkomo mai i na limahana Neger • mai Lou'.aiana a me na Mokuaim Hema mai o Amerika. A pehea la ka na Pukiki paikano? Ma Ka manao nepa o ka la 12 o Maraki uei, e pili ana i ka hauau o ke Keko i ke keiki Popoki, loaa he keiki kao, ke hoonohonohoia, e loaa no kei.> Pt—G ina. Aia he paio ikaika o ka like ole mawatna o ka poe paa maheleo ka nupepa Hoku, ke manao nei Kekahi poe e hoopa» i na haole, a i poe Hiwaii na limaha.ua aoi ia ae o Mr. Au!d i lunahana, ua uoole oia. Mamna o k:i h ialele ana aku o ka mokuahi J.imes M >kee i kona mau awa o Kauai, ua haule iho la ka malama moku Mr. Sam G »urIey, niai oia e ku kokoKe ana ma kn lua iioi'L'ii uaa.ia, ua nui koua mau eha mainoino. Ma ka Poalua i hala i lohe ia mai ai kekahi lono e pili ana no kekihi S*la o luna o ke Kuna Ka Moi. aia o Keiiikmw , oiai oia e ku aua a aia hoi na uk na pahu ke hoo-»pu no ka lu ana i ka ukana ua noi'i ae ia ke ka;.li a haule iho la ua pahu a hai na wawae, ua laweia mai no Ka Hale uai. Oiai Ka Milulani m i l’unalua, a « nou ikaika ana ka makani, a e uilain aua Ka i.oka. u» kaueke iho la ko Hare Aila mau wawao iloko o ka mmi euegini a hohole pu ka ili o koua wawae, a aia ke lapaau ia nei ma Honoluiu. Ua ap.iepue ia ka wahine a Mr. Wm. lVrry oiai laaa e hoi ana no Leilehaa e kekahi Nu'ewai hana o Hououiiuli i kona ike ana ua kaawale kaua kane, i ka wa i ike mai ai ke kme ua alualu mai la oia a nahu »bo la iaia, haalele iho la me ka u-.w-«l'w--i| |im, I ka wa e nnho aoa ke Kahuna Nui K.iia; a i ka p»;»i o Apia. aoia no t»«'i m w; *• ok': i-i am ua !:ma haua o ,.a Leo o Ka Lapu he hoo—kahi w.iL; 3aia o ka pula. L»aa iho la he Kta i ke k:.huna me ka bi!a Kikoo bale !ett, miki aku nei kol» .. paehu ka b*aiu o ia kanalima diia ilek» u Ewa me ki wahiue nibn lahi. Paip ii i ni laau £gu ea.

Mea ae no a mea iho ka Leo o ka Lapu. O ka Leo o ka Lapa ke akua hoo i maka'uka'u. Xa ka hana e kahea mai nei ia makou aole ua ke ka liki. E akaaka ia ana ka kamalii o ka Lapu i ka hi-ka hele. O ka Leo o ka Lapu ka nupepa ’ pha aie loa i kona mau limahana. O ka Leo o ka Lapu ka nupepa apiki mua loa o Hawaii nei. iho no a mea ae no ka Leo o ka Lapu. Ka Leo o ka Lapu kai kuka'U mua loa e *cipi ika Moiwahmo, K i Le«o o kn Lapo ka nup-*pi homoin > mua I>a i ka Moiwahme. Ka L»*o oka Lapu ka i komo mua i na Ahahui Powa Ola. Kn Leo o ka Lapu kai kuikui mua i kekalii hina pepa me ke ku- , hihewa a mahope mihi. E hoomahi ana na Kula Aupuni a pau i ka Ponlima, la 6, a hiki i ki Poakahi, !a 23, o keia mahina ae (Aperila). Keia ka la i puhi ae ai kela ino nui ma S naoa. a lumai aku la ilalo ok i hohonu i ka poe ikaika a me ke aumoku kaua Amenka me Geremania. E kipaku ia aku ana kekahi limahana o ka A valat iisa n<> KapaJ lakiko, malalo o kela kanawai kakauha a ua poe nei. Ua olelo ae ka ka lunahooponopouo o ki L >o. ina k t c h-iihoi ka Uolomua i kaua mau hailuku ana. E kipakn no oia ia Punana a me Paaikalaau. Aohe e hiki ika IIolomua ke ohi h>m mai i n» poka i le!e, ona puka iloko oka pu ka makou e wehewehe, ke ise ia nae un kipaku aku oia i ka poeike ole a rae ka aihue. Ua makaikai mau ia na manaoo ka HoL 'Mi A olelo Hawaii e na poe kakoo i ke Aupuni Kuikawa, a ua ;ke lakou i ka ik«ika a me ke koikoi o k<ma mau manao i ko na nupepa Hawaii e ae, ua ho<ilala ae ia na poe paa maheie oka nupepa Hoku e kakoo nei i ke Auunni. e hoala ana ua poe !a he uupepa Hawaii, a ke koi paakiki mai nei i ko ka H ilomua poe a pau loa e hoi aku ilaila e hana me ka hoopau ana ina ha >le. Aia ka waiwai o ka makou peni ia na ka hana e kahea, aole o ka haanui hoopunipnm wale iho no. mea ae ka Leo o ka Lapu i ka pauheo. Mawae- a o ke ala e holo ana no Waikiki, kau aenui kahi PenikaLka maiuna o ke kaa hapaumi, a he ulua mau leae Hawaii oluna. a he poe okoa ae, Ninau mai nei keka hi lede ia Peni, hoike aku ia oia e hele ana e hoolanalana i kona manao, ua nui kona luhi i ka unuhi i na manao no ka Leo. a peia aku. O kekahi led‘ hoi, ke mna pono aku nei oia m.ilalo aku o ka lanlau o kona Pahui, me kona manao o ka ne na, me kona iihoiiuko ona ** ka. he wahi hapaha >!e m ika kikokiko h.Kuo ka hoi keia. Leaha la ka luhi oka nmihi wale ae no, ua p*U m«a i.o ; ka !.« e h si, a 0 ua huaolelo p hihihi, aia n<> ka Pilioleio.” Mahaio ia ka nnauao o keia l<de i piii ole ia makou, a i pnohi» ae keia i ra poka wela a Da Gama oke ahiahi nei. Ua kuhihewa no p.«h« ka ba«nu: be pono, eia ka ke nema ia m&i nei.

O ke kahana oka Leo, s.a pala 0 ka mai'a ma ke kilo ouii. He nui ka kaak&aka o kauhale mauka aku o ka Leo ke ike mai i ko ka Leo poe. >ui na makamaka i ninau mai 1 kahi i loaa mai ai o kela halepule tini piuia oka hoomana Poahiku. He hookahi no aoao o ka HoLOmua mai mua mai, aohe e like me ka '‘Leho” ka hoala i na ahahui okipoo kue i ka Moiwahine. Aohe a makou nana ika inoa o ka nupepa, ma na poka kila ka helu, ke pueou liilii la ka Leo o na lapu o Kawaiahao. Ma ke alanui Pauahi e loheia «i na leo kikiko’u hoopiipii kai oka violaumia m• ka ohe fuluka pii koiuiu ilalo o Gehena. Mai poina. Huai pau nr mea o na ano iike ole a|iau e ike ia aku nei ma na wahi o na F»-G»—n»—na e iliki pau koalaala. L’Iuu seo no hoi la, loaa ka palu. E loaa no mai na lima aku o na limahana eleu o ka H<dorona he ! ‘20.000 mhela f'dila) no ke oahonoh<>n > hon an« i na ipuka gulii o ke keeiui o K i Le<». i p<>ino ih<> nei ma o !;e paluku ia a..a c ka makani kona a na akua iaou o ma o ih>». Hewa ia la ! Aohe. Jie ikaika loa k;i pa ana o na ahe kehau e pa ma<i mai nei i keia mau ahiahi, ua lilo nae ia i mea ole i na poe lae u’a ma ka holoholo ahiahi o ke Kaona nei. I ka hap.ii au pnli rni nui ae na koa P. G mamua iho o ka hale M M le Hou i kei.t «wikea. me k» napai k>-kee ana ae i ko iakou mau w.iwae i luna o Uwalakaa, h i ko l.tkou mau pauku kiuo i lehelehe kii i kahioka pnnalua a lakou o Pakaka. Pololei ho« oe.