Hawaii Holomua, Volume I, Number 40, 30 March 1894 — Ka Hoa’loha Hoopunipuni ona Pe-Gana. [ARTICLE]

Ka Hoa’loha Hoopunipuni ona Pe-Gana.

O kekahi o na olelo haahaa loa a ke kanaka e ku ana maluna o ke kulana hanohano o ka hana kaukanawai i ike ole oia i kona kii ponoi iho imua o kukahi aniani kilohi, e hoike ana i kona manaoio hookamani 0 ka hoopunipuni —aole ia he wahahee, oia no ka haiolelo elua alelo a Senetoa W. F. Frye o ka mokuaina o Maine, kc alakai a me ke kanaka haiolelo maluna o ka ninau o Hawaii no ke kakoo ana i ke kumuhana hoohui aina a Kuhina Nui Elaine o ka papa kuhina o Harikona i pau— Komisina Kiwini ohumu malu 1 peku ia mai nei e Kalivalana —Kuhina Kakina e hooikaika mai la i ka lakou mau hana poholalo ma Wasinetona—a me Peresidena Dole o ke aupuni Pi Gi e ku nei iloko o keia la, oia ka makou e hoike aku nei i ka lahui Hawaii i ka olelo kapakahi ekaeka loa o ka wahahee i kupono ole no kona kulana wahaolelo no kela mokuaina e lilo i Senetoa iloko o ko Amerika aha kaukanawai, a na kela a me keia kanaka Hawaii e haawi i kana olelo hooholo no ke kupono loa e hoouna koke ia keia Senetoa no ka halepaahao o Kawa e ai i ke kamano a me ka raiki, a eia kana mau olelo pale iloko o ka Hale oiai e haiolelo ana i ka mea pili i ka hoolele ia ana mai o na koa Amerika o ka uhaki kanawai lahui no ke kakoo i ka hana kipi a Komisina Kiwini & Co., a eia iho kana mau olelo e akaaka ia mai ai e kela pooniga maluna o ka pa, penei: “Ua hele aku o Komisina Halaunu imua o Akoni Rosa, a ua hai aku o Akoni Rosa iaia (no na mea e pili ana i na p, g. a me ka lele kuleana ole ana mai o na koa Amerika), i ka manawa i kukala ia mai ai kela Kuahaua Pakaha a keia aupuni Pe-Gana mai ke alapii mai o ka hale iupuni, e paikau hookahakaha ana na puahkoa 1 Amcrika mc ko lakou mau lako kaua o na pukuniahi a me na pu raifda mamua p*ono aku 0 Aliiolani Hale. ' T a maopop»> mua ia Komīslna Ealaunu 1 kela wa a Akoni K< sa i hoike mai la ma ia mau olelo, aole io no he hookahi koa Amerika e ku kokoke mai ana ma kela

kahua oka Hale Aupuni. 1 a l»iaa keia mau olelo oiaio (a ka lapuwale) loa mai a Akoni Rosa mai O keia ka olelo kapakahi a ka pupuka ino haaiele I«»a i ike ole ia kona helu elua iloko o ka moolelo aupuni o ke ao nei, e kamailio lauwili ana e like me keia ke ano, a he Senetoa nae kona kulana kalaiaina iloko o ka aha kaukanawai o kela j aupuni mana nui a ikaika. aka, j aole makou e ahewa ana no kana mau olelo ike ole i ko ! kakou ano lahui a me na mea i hana maoli ia a hooko ia mai maluna o kakou me ka liina kakauha a kekahi j>oai uuku o ka ohumu, mamua o ko kakou ahewa aku i keia poe mikanele na lakou na hoopunipuni i onou aku iloko o kela Senet*>a, a oia kana i hai aku la maloko o ka Ahaolelo i keia mau olelo hoopuuipuni ino loa e koho hou ole ia ai oia ina he koho balota ma Hawaii nei, he kanaka hiki wale no oia ke kuai ia e haku i na olelo hoopunipuni haahaa oka wahahee, e hoino mau ia ai kona inoa a me ka inoa maemae o kona aupuni iloko o keia ao a me ke ao pau-ole o na diabolo aiao.