Hawaii Holomua, Volume I, Number 13, 31 March 1894 — Kulana o Hawaii. [ARTICLE]

Kulana o Hawaii.

■ — Wahi a na nupepa aihemu aina e i*aikano nei me na olelo —“huliamahi na kanaka Hawaii no ka hoohiki kakauinoa ; e loaa ka mana koho no ke kakoo ana i ke aupuni pi-gi i keia ; n manawa. Ina he mea hiki i na he- * kuj»aj<au ke hamama mai a ala mai na kino make iloko o na pahu a hoike i ko lakou mau helehelena o ka waihe ana iloko o ka opu o ka honua no na makahiki lehulehu i hala ae, ina me na manao kanalua ole ia makou ke hai ae—e puka ino ana mahope o ka huelo me kekahi huina nui o na pahukupapau o na kanaka Hawaii i make mua he mau makahiki , i liala no ke kakoo i ke kumu—. liana opu-makani a na Pe-Gana e puhi mau nei i ka huli aku o , ka lahui Hawaii e kokua ia la- j kou i keia manawa. He mea oiaio hiki ole ke hoopaaj>aa ia, 0 na kanaka make a pau e raa- • kaukau ana no ka haalele mai 1 keia ao, e haawi mua no oia i ke aloha i kona ohana mamua 0 ka haalele ana mai, a pela makou e hoohalike aku nei i na hana kakauha a na PeGana i lawe kaokoa ai i na mana a me na kuleana a pau me ka nana ole mai i na Hawaii aiaio, a i keia manawa, ke nonoi mai nei ia kakou e hele aku no ke kakauinoa hoohiki 1 kumu e loaa ai ka mana koho l>alota no ka Aha Elele hana Kumukanawai. Hele pela 1 Aole loa ka lahui Hawaii e hooko i kekahi hana o ia ano no’ kekahi wa e hiki mai ana, oiai ka hora o ke ola a me ka make, —eia i ka ipuka o ka hale e ku mai nei ma ka Amerika olelo hooholo e kali ia aku Nolaila, o ke ola a me ka make, aia no ia Amenka. a oia ke Akua; o ke koho balota. aole ia he Akua, aka, he dial>olo ia me kona mau kiwi mana- 1 mana e haule-pahu ai o Hawaii iloko o kela pahu-kuj>apau no ka make mau loa ma keia hope aku. O kela mau olelo kahiko o ka moolelo o Hawaii nei e pili ana ia Lohiau i ka aihue wahine [ aihue aina ka pololei], ua kokoke loa ia e hiki mai ia ka- j kou iloko o na la pokole me na huaolelo o ka poina ole—“I mana no ka pule i ka la o ka j mana: a ka la o ka make, he kiola wale no [i na Pe-Gana] iloko o ka lua’hi pio ole o Gehena.” ]

£ ninau aku ana makou i na poo makapaa o ka hoohui aina me keia mau olelo: Hoaha ka palanaio o ka waiho ana aku ia Ameiika i ko kakou ninau lahui, oia ka lunakanawai nana e hoopuka mai ka olelo hooholo no ka aoao i pololoi a e noho inana maluna o Hawaii nei. ina ho koho balota kekahi a kakou . e liana ai no ke kumukanawai hou. ka moa hoi a ka lahui Hawaii i noi mau ai a hooka.c4mli ia ke aupuni e keia poe Pe-Gana, he kumuhana pololei anei koia koho l>alota oiai * hihsrtf «f waiho nei no imua o ka Manh* Ahaolelo o Amerit»ihkia anei ruv o ta Lahui HawaiL aloko o keia bdm i-kili hecmmwwa*iii ai no hookahi makahiki ap k» % • - •

kumukanawai ole? Aole! Aole loa:i I aupuni kumu. aole i aupuni manawa 'pi gij. oia ka i mea e pau ai o na pilikia a me na manao pihoihoi o ka lahui e ku nei i keia wa, a na Amenka ia kumuhana e hooko no ka hewa nui ana i hana ai i kekahi | aupuni hoaloha a nawaliwali e like rae Hawaii nei ma o kona ; luna aupuni i komo a lilo i kumu-hana-keaka na keia poe mikanele powa o ke kipi haahaa. Nolaila, o ka hoihoi aupuni Moi i ka Moiwahine Liliu- | okalani maluna o kona Kalaunu, oia ka ninau mua a Amej rika e hooko ai, a mahope ke j koho I»alota lalau a Qa Pe-Gana ; e koho ia e na lahuikanaka like ole o ka mala a ka hewahewa a rae na aeahaukae o Ula-lala-heho. Pololei: