Hawaii Holomua, Volume I, Number 46, 10 April 1894 — MAU OLELO HOOHOLO. [ARTICLE]

MAU OLELO HOOHOLO.

No ka mea hoi, ua kahea ae nei ke Aupuni Kuikawa o ko Hawaii Paeaina i Ahaelele no ka manao e hoomakaukau a e kukala ae i Kumukanawai no koia mau Paemoku, a ma ke Kanawai hoi e kahea ana no ia Ahaelele, ua hoakakaia he 37 ka huina o na lala. e hui pu aku hoi me na lala he 19 oka poe i koho maoli iho no ia lakou ponoi iho a hc jxie wahaolelo ole hoi no ka Lahui iloko ona Aha Hooko a me Kuka o ke Aupuni i oleloii, a he 18 na lala e kohoia aku; a

No ka mea hoi. ua hoakaka ke Kanawai i oleloia e lawe mua na poe koho no na elele i ua Ahaelele la. a me ua poe elele pu la no hoi kekahi, i kekahi hoohiki e kakoo ana rae ka manao oiaio i ke Aupuni Kuikawa i oleloia, a e kue aku hoi i ke kukulu hou ia ae o ke Aupuni Moi ma ko Hawaii Paeaina nei,—a mamuli hoi o ia ua hoohaiki kupono ole ia na makaainana, a me ua Ahaelele la. ke wae ae hoi lakou i kulana hooponopono Aupuni paa,—a aohe hoi he hoakaka ana i hanaia no ka waiho ana aku i ke Kumukanawai e hanaia aku ana pela, i kekahi koho af»ono ana mai a ka Lahui; a

Xo ka mka hoi, aia no ke waiho mai la iniua o ke Aupuni o Anierika Huipuia, me ka f>au ole i ka hooponoponoia, ka Palapala Akeakea a ke Aapuni Kumukanawai o Hawaii nei, e kue ana i na hana a na poe na lakou na hana i kahulihia ai ke Aupuni Kumukanawai i oleloia o Hawaii nei, ma ka la 17 o lanuari, 1893; Nolaila, ano, E Hooholoia e kakou, na makaainana kupaa o Honolulu nei, i akoakoa ma kekahi Halawai Makaainana Akea, ma ke

ahiahi o keia la 3 o Aperila, 1894, e kue a e hoole loa no kakou i ka lawe ana i ka olelo hoohiki i oleloia, a i ole ia, e hoopaa paha i na inoa a koho paha no na elele i ua Ahaelele la e like ine ia i olelo mua ia ae nei; a ke hoole hou aku nei no hoi makou i ke komo ana aku a lawelawe pu aku jiaha ipa kekahi kahua hana a ke Aupuni Kuikawa i oleloia e kinai ai i ke Kumukanawai Hawaii o 1887, a i ole ia, apono aku paha i kekahi ano hooponopono Aupuni okoa aku mawaho ae o ka mea i aeia e ke Kumukanawai i oleloia, aia a loaa mai he pane maopopo a hope loa i ka Palapala Akeakea i oleloia a ke Aupuni Kumukanawai i oleloia 0 Hawaii nei mai ke Aupuni i oleloia o Amerika Huipuia; E Hooholoia, ke manao nei makou no ke Kanawai i hooholoia e ke Aupuni Kuikawa i oleloia, a oi loa aku hoi i na hoakaka o ua Kauawai la e hoolilo ana i na lala o na Aha 1 oleloia i mau lala no hoi no ua Ahaelele la, a mamuli hoi o ia ua hooiaia aku he hapanui o na lala i koho ole ia i mau lala no loko o ua Ahaelele la, —ma ke ano he mea ia i upuia a i manaoia e pale aku ai i ka ike piha a kaulikeia mai o ka lahui iloko o ua Ahaelele la; a ke manao nei no hoi makou no ka hoohiki i hoakakaia maloko o ua Kanawai la ma ke ano he kaili kaokoa maopepo loa ana inai no ia mai ka Lahui Hawaii aku i ka pono koho balota, a pela no hoi me na poe e ae, i liko ke kupaa ana me ko oukou, i ke ano hooponopono Aupuni i kulama mau ianei mai ka manawa liiai i ike ole ia; E Hooholoia. ke uwalo aku noi makou i ko makou mau hoa niakee aina a me na poe e aloha makahehi mai ana a puni ka aina holookoa, e ku mai no me ke kuj)aa mau ma ko oukou hoole ana e lawe i ka olelo hooliiki i oleloia, a i ole ia, e ho»> paa paha i na inoa a koho balota paha no na elele i ua Ahaelele la: E Hooholoia, ma keia ko kauohaia aku nei ka Lunahoomalu a me ke Kakauolelo o keia Halawai, e hoouna aku i ke ko{>e o keia Mau Olelo Hix>■holo i ka Mea Mahaloia, ke Kuhina Mana Nui o Amerika Huipuia ma Hawaii nei, me ke noi aku e hoouna aku oia ia inau olelo hooholo i k*>na Aupuni. Ua 3,000 paha a oi aku na poe i hiki ae o na ano lahui like ole, a hoka na kue ikaika ana a ka Hui Hawaii Aloha Aina, na nu{>epa “Leo a me “Aloha Aina,” a Buki mo Kaunamano. E apo mai na apana e aku a puni ka Paeaina nei i keia mau olelo hooholo ae la. oiai, oia ae la ko kakou pono a me ko kakou ola, a mai nana a hoolohe i na ao ana a Buki. Kaunamano, Nawahi, Kaulia, Keoni Kamaki a me na poe haole lapuwale rae lakou. a mai hookolo aku hoi ma ko lakou meheu. ALa ka Hawaii Holomua a me “Ka Makaainana ’ ma ka aoao kakoo i keia mau

olelo hooholo ae la. a ilaila, ike mai ka lahui—owai la o makou ke aloha aina, ke aloha lahui a me ke aloha Alii oiaio.