Hawaii Holomua, Volume I, Number 48, 12 April 1894 — LONO AINA E [ARTICLE]

LONO AINA E

Ka Kinau o llawaii Hiki mai o Adimarala J. A. Woka. He Kauoha Maopopo Ole. Wasinetona. Maraki 28.— Ua hoike ae o Kuhina Garesehania i keia la, o ka Adimarala Woka huakai e hoouna ia aku ana i Hawaii, aole ia no na mea e pili ana i kc kumuhana o ke awa hoolulumoku o Puuloa, aka, no kekahi leta no ia a Kuhina Wilisi i palapala mai nei, aia he mau hoailona o ka uluku haunaele e poha ae ana maloko o ke kulanakauhale o Honolulu i na manawa a pau, a malalo o ia kumu i makemake ia ai kekahi kanaka kupaa a hooko pololei ina kauoha no ka makaala ame ka hoopakele i na pomaikai o ke aupuni Amerika. Ua hoike pu ia ae kekahi lono e pili ana ia Hawaii. no ke kupono e hoihoi ia ka Moiwahine Liliuokalani ma ka nohoalii, mamuli oka haawi ana mai o ke aupuni o Enelani i na kokua, a e kukala ia ka paeaina o Hawaii e hoomalu a hoopakele ia e ka mana o Beritania Nui. Aole keia he mau manao e komohia ole ia ai ke kanalua ana raa keia kumuhana a Mr. Davies i hiki mai nei i Wasinetona, a me he mea la, ua hoike maoli aku oia ia manao imua o ka Peresidena a me kona Kuhina Nui. Ina he kumuhana keia e manaoio ia a e hooko io ia aki» ana paha e Enelani, alaila. he puupuu ikaika keia e loaa mai ana i ke aupuni Amerika ma kona kulana hooko ole i kana hana. He mea oiaio, ua kukala pili aupuni ae o Peresidena Kalivilana iloko o kona mana hooko —ua hookahuli maoli ia ke aupuni kumu o ko Hawaii paeaina me ka nohoalii ana o ka Moiwahine Liliuokalani, malalo o ke kokua a me ka lele ana aku o na koa Amerika o ka mokukaua Bosetona i uka o ke kulanakauhale o Honolulu, me ke kuleana ole a me na kauoha ole i haawi ia aku mai ke keena aupuni o Wasinetona; a nolaila. o kela hookahuli aupuni kuleana ole ma ka aoao o Amenka, he hoihoi aupuni kumu e like me ia i kinohi ka hana k&ulike ma ko kakou aoao e hana ai no kela lahui hoaloha o Hawaii.

Ua haawi mua aku o Amerika i kona ‘'ae’ aole e kala lilo loa. no ka hoihoi hou ana i ke aupuni kuinu ine na olelo —“E lapaau ia ka hewa nui i hana ia e Aiuenka, a hiki inai nae iloko o keia la. aole loa he mea i hana ia a hooko ia e keia aupuni e pili ana i ka ninau o Hawaii, a ua kali ke!a laliuikanaka ame kona Moiwahine me ka hoomanawanui no ka manawa loihi i hala ae nei, a rue he mea la, ua hoopau lakou i ka manaolana e loaa ana ka olelo hooholo kaulike mai Amerika aku nei, a nolaila, aole e hiki ke hoahewa ia ka Moiwahine Liliuokalani ame kona lahuikanaka —ina lakou e noi aku i kekahi kokua e loaa mai ke aupuni mai o Enelani. Ina he kumuhana ia e ala mai ana ma ko Enelani aoao a hooko a haawi aku i na kokua no ia leo noi a Hawaii, alaila, aole he kuleana hou i koe me ke aupuni Amerika e kue aku *i no ia poloai e loaa he mau kokua ia Hawaii mai ia Enelani mai, a aole no hoi he mau huikala ana e haawiia ia Amerika ina oia e makemake ana e hoao a kue aku paha malalo o ia kumu elua, oiai kela ninau o Hawaii iloko o ko Amerika lima no ka manawa loihi i hala hope ae nei. He mea oiaio, e ano like ole ana na manao kalai hooponopono pili aupuni mawaena o Enelani a me Peresidena Kalivilana, no ka mea, o ko Enelani rula maa mau ma ka hooponopono ana i na nlnau lahui kuwaho, ua kukulu ia no ia maluna o ke kahua kalaiaina o ka hooko—“Mamua ka hana me na lima, a mahope ke kamailio.” ————