Hawaii Holomua, Volume I, Number 52, 18 April 1894 — Haiolelo a Kale Aki. [ARTICLE]

Haiolelo a Kale Aki.

- Ua hai ia mai ia makou ka Kale Aki mau olelo i kukahekahe ai imua o kekahi anaina ; kanaka ma ka apana o Kailua, Kona Hema, Ilawaii, i k. la Poaha aku uei, a ho ku i ka lapuwale kana mau olelo akena j no kona kulana kanaka naauao 0 ka Papa Loio o keia kulana- ■ kauhale, ina aole oia e hiki ke : manaoio 5a aku, ua ahona ke kekake hoololohe auwai he lohe kona mau pepeiao loloa ke puhiu ia aku, mamua o ka Kale Aki mau olelo i hoihoi ole loa ia a hoowahawaha maopopo ia hoi e ko na Kona mau kini makaainana i aloha i ko , lakou aina a me ka hoomalu Aupuni Moi ana. Eia iho na olelo kuaaka o kana haiolelo imua o na puu pohaku, penei: “Owau ke loio kaulana loa raa ke kauawai, a malalo hoi o keia komuhana he lioolmi aina o pela-ka-u ! Eia ko’u monao: Ua niakemake au i aii|'Uni Uepuhalika ko Hawaii nei, a e koho mai oukou ia’u i Elele (!) no ka ahaelele hana kuraulniu]kaniwai a ke Aupuni Kuikawa. Ina ua manao oukou, ua kupono ia oukou ke koho aua mai ia’u i Peresidena no Hawaii nei, ua kupono no au e noho ma ia kulana. Mai hoolohe oukou i ka keia poe e kamailio aku ai imua o oukou, [kunou iki aela ke poo o Kale Aki i ka Eiona aloha aina e ku kokoke mai ana ma kekahi aoao, a hoomau mai la i kana kamaiiio ana]. Ina e hoolohe oukou 1 ka keia pee, alaila. e lilo ana oukou i mau poe aeahaukae a me ka molowa ma keia moa aku. Ke heluhelu sku nei au i kekahi manao o ko kakou Lunakanawai Kiekie A. F. Kauka ma keia apana pepa, [i k«ia manawa o Kale Aki i heluhelu mai ai i ke!a pepa a Alapaki i pai ia ai e makou i ka pule mua i hala, a hoomau mai la i kana haiolelo ana imua o ke anama.] Ano, ke kauoha aku nei au ia oukou, e hoolohe oukou i keia rnau olelo a’o a ka Lanakanawai | Kiekie. oiai, aohe mauaolana i koe no ka hailioi hou ia o ka Moiwahine, a me ka Aole i ]>au keia haiolelo ana i a Kale Aki imua o ke anaina j kanaka. ua hoomaka koke mai la ka ohana puaa a ke Pukiki i be 19 ko lakou huina e walaau, | e uwe ana me na leo paiakuli o j na pepeiao,—na leo tenora a | me aleto o ka nahenahe, a me > na leo ha’uha’u halulu o na • puaa eleiuakule, a ua hui ae keia ohana puaa a himeni mai la i ke mele kanikau o na pi gi, —“Mahope oukoa hele ma ka luakupapau, Ilalol Ilalo e na poe kipi’!” Ua haalele aku la ke anaiua kanaka ia Kale Aki e kamailio i ana iaia iho, a hele nui aku la 1 no kahi noho o Mr. Kaelemakule no ka haiolelo a ke pukonakona Mr. Kealpalii, a ua

hauoli uui ke anaina i ka lohe ana i kana mau olelo o ke aloha 1 aina. a me ka pakika launa ole mai o kona alelo, i ka hookapalili i na ano leo a pau mai ke kulaua helehelena uiai o ka Anela —a hiki aku i na helehelena maa mau o ke kino kanaka. = — « •