Hawaii Holomua, Volume I, Number 16, 21 April 1894 — Hoike a Baraunu. Na Ninau ia Lunakanawai Kiekie Alapaki, MALUNA O KE [ARTICLE]

Hoike a Baraunu.

Na Ninau ia Lunakanawai Kiekie Alapaki, MALUNA O KE

Kumuhana o Hawaii. Mamuli o ka loaa ana mai o kekahi hoike a Bnlaunu ia makou e pili ana i ka ninau o Hawaii nei, nolaila. ke waiho akvi nei makou i ke au-nui me ke au-iki o ka Alapaki Kauka mau olelo, no ka po- • maikai o na poe heluhelu, a na i oukou no ia e wae ae a loaa ka i’o a me ka mole o kana mau olelo, e like me ia ana i hoike piha aku ai ia Komiaina B,ilaunu, a waiho aku ai hoi oia imua o kona aupuni 110 ia mau olelo ko’iko’i a Alapaki ma kona kulaua Lūnakanawai Nui o | | ko Hawaii nei Aha Kiekie, a oia : keia a makou e hoopuka aky nei j no ka hoomalamalama ana ia k*«kou maluna o keia ninau lahui e pili ana i ko knkou inau pano, a e maopopo ai hoi ke kahua a me ka manao.o maoli o kela kumukanai wai pauuka a na mikanele wahahee j | o is>7 i olelo iii—"He Kuiuukanawai ia e ola ai o Hawaii a e holoinua ai ka aina;” aka, o ka mea nae a kakou e ike-inaka nei iloko o keia la. ua pau ka hie o ia mau olelo, a ua hoopunipuni maoli mai ka poai mikanele no ka lakou olelo hoopaa mua i keiu lahui, ma o ko lakou niakemake e hana i kuinol kanawoi hou malalo oka manao kue a me ke aponoole o na kanaka I llawaii. O keia mnlalo iho na kukai olelo mawaena o Komisina Halauna nia kn aoao o Amerika, a me Lunakanawai Alapaki (A. F, Judd) ma ko lakou aoao hoohui aina; a e hoomaopo|K) ia. o ka huapalapala *‘N,” i oia ka ninau a Bilauuu; a o ka huapalapala ‘ - H,” oia ka haina a Alapaki. Na Ninau a me na Haina. • N. E oluolu oe e hai mai, i hea kou wahi i hanau ai? II. I Honululu nei, i Ianuari 7. , 1838. X. O keia anei kou home i na wa a pau? H. Ae, mawaho ae o na niakahiki eha o'u i noho ai i Amenka. oia hoi, he elua makahiki ma lale. I a he elua ma Ke Kula Ao Kan.iwai 0 Havada. I Hawaii noi ko'u wahi i hoomaamaa ai imna o na aha kanawai i ka 1864; he elua manawa i komo ai i k a Ahaolelo, i ka 1868. he lunaniakaai(hnloana no Kona Hema; a i ka 1870, he i lunamakaai(ha 'mana no Honoiuiu nei. 1 ka 1873. ua kohoia au i • Loio Kuhina e Lunalilo, a i kona make ana i ka 18.4 a noho mai o Kalakaua. ua kohoia au i Kokiu : Lunakanawai no ka Aha Kiekie, a mai ia makahiki mai ko’u noho ana iloko o ka oiha.ia lunakanawai a hiki i keia manawa a kaua e kam iilio nei. N. Pehea ke ano o kc koho ia ana o na lunakanawai niamua aku i o ke Kumukanawai (elau-pu) o 1887? H. l'a ho>«kohu maoli ia aku lakou. N. Nawai lakou i hookohu aku? H. Na ka Moi i hookohu, a oia ka mea maa niau o na lunakana1 w*i o ka Aha Kiekie mamua aku o ia manawa. na na Moi wale no i hookohu na lunakanawai o ka wa i hala. N. Owai ka Kal&kaua lunakanawai mua lo» i koho ai no ka Aha Kiekie? H. O lunakanawai Alani, aka, 1 i Ameiika nae oi* i ka wa i kohoi* jai o Kalakaua i Moi. O kekahi mau Uu akaeawni e ae i oia, % «

oia no o Hakawela me \ViIiroana. a o H«ilaki a me a'u na kokua lunakana wai. N. O keia mau inoa au i hoik- 5 mai nei, he koko Hawaii no anei kekahi iloko o lakou? H Aole, he poe haole wale no hkou mai na aina e mai. N. He poe kanaka Hawaii maoli anei kekahi i kohoia ma kela kulana iloko o keia aupuni? H. Ae, he elua wale no kanaka Hawaii. N. Nawai laua i hookohu? H. Na Kamehameha III. a me Kamehameha V. Oku inoa mua. oia o lunakanawai li, he kanaka Hawaii maoli; o ka inoa elua. oia o lunakanawai R. P. D»vies, he hapa-haole. i N. Pehea ke ano o ko oukou Ahaolelo mamna aku o ke Kumukanawai o 1887? H. H,e Ahaolelo ko makou i hoo huiia iloko o hookahi hale, oia hoi, o na alii i kohoia e ka Moi. a me na lunamakaainana i kohoia e ka lahui. N. Pehea ko ano o ke kohoia ana o na alii? H. Kohoia e ka Moi ma o ka waiho ana mai a ka Aha Kuhim i kona inoa.