Hawaii Holomua, Volume I, Number 16, 21 April 1894 — Puiwa ka Lunakanawai A.F. KAUKA. [ARTICLE]

Puiwa ka Lunakanawai A.F. KAUKA.

KA KE AHO A ME KE OLA I KONA MAl’ HOALOHA I.AHUI HAWAII. Mr. Lun»hooponoi»nc; A '•hn: — E ae mai oe ia'u e pane aku u Alapaki K-uika. Ma ka nupena Kuokoa oka pule i hala. ua ike iho au he palapa'i.i akea na ka Lunakt.nawai Kiekie Alapaki Kiuka. ko’u hoa’loha. a i kaknu inoaia no ho. eia. e hoiae ana kona manao penei: 1. K kahea ana i kona miu makamaka Ilaw.iii a pau e hoolohe a e hilinai aku hoi kana olelo ma kana leta, a no keia mau kumu; (ai Ua pio ka manaolana no ke kukulu hou ana i ke Aupuni Moi ! ma ko Hawaii I'ae Aina. (e) Ina makomeke na kanaka Hnwaii e kuleana pu lakou iloko o ke Aupuni Hawaii e kukulu i» aku 'ana, o ko oukou manawa keia e ! hele ai e kakau inoa, n hoohiki i | mea e 1-Kia ai ka Mana Koho no na E!ele no ka Aha Elele hana Kumu 1 kanawai. (i) Pono e hoopau i na manao ; [n hihewa.e haalele i na manao liuhu, a e ala a e komo pu i*he na haole a me na kupa Hawaii iloko o keui hena hanohano. A kau iho la i keia mau huaolelo o ka haooli maoli. “Me ke aloha nui. na’u no.” A. F. Judd, (Alapaki.) Mamua o ko’u pane ana i keia mau manao maluna. ke makemake nei au e hoike aku ia »ie e Alapaki, owau kekahi o kuu mau makamnka Hawmi oiaio, a he hoa hana pu iloko o ka hana pono a Kar:?to, a he kuhihewa ko’u aia la iloko ou ka uhane piha ike aloha ina ka naka Hawaii a me keia lahui. mai ka Moi e noho ana ma ka Nohoalii a i na makaainana oiwi ponoi o! Hawaii, no ka mea, o kou mau makua, ua pae malihini mai i keia aina o ka pom»ikai, a na na Alii piha aloha a lokomaikai o keia mau paemi ku i hookipa mai ia laua me ke aloha. a m>ho me ka maluhia i ko laua wa hune me ka punahele nui i na alii, a ua nui na |Kino a me na pomaikai i loaa ia •aua mai na alii mai. A »>ia ikmio | a me ia mau pomaikai i I'iaa ia lana, > ia kau a me au mau keiki e ai hookano nei. U.i hala kou makuakane a m« 1 k»>u makuahine, ua moe malie m»jke aloha ia eka labu> lawaii pcn»)i, no ka mea. ua aloha ia laua no Ka laua mau hana maikai a ku i ke aluha i na Hawaii p >noi o ka aiua. ; Ua k»>e iho ka laua ina'i keiki a me na moopun.i eohi nei. ui inanao | aue iil') .»na Iak<>u i poe kokua i ki (ahni Hiwaii, ka nui Hawaii etc, etc, eia ka —aole. I ka manawa i pi’. ai o ka Moi Davida Laamea K »iaka :a ma ka noho aln. ua hookieeie ae oia ia A F. Judd i Lonakanawai k »kua no ka Ana Kiekie, a m ihope ih>> o ka ! hakahaka ana o k.i noh > Lcnakv- { nawai nui. oiai ki M>i Kalakaua Ima kjna i.u ikai makaikai honua. i ua palapala mii la oia i kooi »aiI kunhine aloha ko kaioa amiwahme j al»iha i kipaau ino i i me ka han ; nano ole e ua p>>« pakaha am.v a ' hookahuli aupuni tua la 17 o Jan . 18V»->. n» ka mei. na ii ae»>it m i ' ka noho aliī. t i ti u . kaawale ak i ke iahi ka M >i Kalakaua inawa io aku oke aupuni. He oui uo na hoa o ka papa loio i iike pu ka ili me kou : hoike ae, aole lakuu i maoao ua kupouooe ke hookieieie ia ub ma ke kuiana Lanohai.o aa e noho nei« o Jodge H»rt .vell ka me.« 1 mauao uai la, aWa. ao.e huuioha oke ah| wahine la m-u olelo. Ca ae olo0la aKu k > kakoo M >iw*hioe al> - , 1»;» ua hookiekie hoo ia ae o , Alapa*»i l ka ooho au i he LunAa- ’ nawai Nui. iih haiu nmikai. nm , l.a aloha • k<t u»«>i. KalakaOa a IUti kl)UJ «.«laUaUlua Uiol ia Ala-

(<aki. a nui ka hanohanoi Ioaataiv f hookahi wale no amn i koe laia o ka ooho maoli mai i Moi no keia mau paemoku. Aole :a a wile no aka. i ka ohana no a pau a Kauka makua, na han.i aloha a keia mau Nloi aloha o kakoo, a me ka nnt a nianuaiiO'i o keia man jk>oo a me ka hanohano, ua lilo :a i mea ole ia Alapak . a eia ka u e kahaha noi nei me ka minamina i kona hoolilo i kona makua ma ka b«no hano i enemi :no nooa. a ko ku mai nei oia imua o ka luhui Hawa ii, a nonoi mai e kokaa uka i ko na mau manao, a ke o'eio mai nei na pio loa ka manaolana nu ke kaknlu hou ia o ke aupuni Moi ma Hawaii nei. Auhea oo e A'upuki, ke makemake nei »u keia hoaloha ou e ninau akn ia »v, a e oluolu oe e pane mai ma ke akea. 1 Nuwai i hai mai >a »>e, na pio loa ka manaoluna no ke anpunl moi ma HaWuii nei? I ‘2. Ina na pio lou ka manao'ana , i,o ke kn nkulu hoa iu o ke anp'i ni Moi ma llawuii, no keuhu i hookomo:a ai kela in.«u huaolelo ma kela mau oielokohu ole penei: E kne mau loa aku hoi i ka manao anu e kukuiu hou i ke aiipuui moi ma llhwau n«*if 3 Ina hoi na pio l> a ke aupuni nu>i ma ilawaii nei, m> keaha no hoi Kou mea i nonoi mai ia makou e kukua uku, a e komo pu aku me oukon. no ku mea, na maa no hoi »>e u tne ko pohai i ka hana me ka ui ole mai i na kanuka IU waii. iloouna aku nei no h i oukou i na Komisina hoohui uinu i Anienka, uole lo» oukou i ui mai ia makoii kou mau makaai oana Huwaii poroi, no k i pono a pono ole oia hana. liookahuli ia hoi ka Nohoalii a me ke aupuni, 1 uole oe i ui mai la makou na Uawaii Oiaio no ka por.o u me ka pono ole oia han». A i keia b<>i, ! oīai ua pau hoi, uu pio hoi k» manaolana no ke aupani Moi nia iluwaii nei, uke ih > mai nei oe mui kou Lunakanawai Kiekie mui 0 ka haiiohauo nui, o na hma o na wawae me ke kahea mai. e o’u man makam «ka Hawaii aloha, He mal! II» inai!! Koiuo pu mai, h.ina pu mai, ttc, etc. A >le ■ »nei no kuu ike maopopo maoh e knn h'iu'lohu, aiu k.« lanak ia. kou p >no a me ka pomaikai ma ka lima o ka poe kohu bdlnt I u ka 'uliiii HaWuū, Kuu mau makuniuka wahi ue, oiake kumuo koo k ilou m.i i ke*a w» me ka huaoVlu j>elo i ka lah>>i, «u i hoonuinui wale mai nei i ka lahm llawaii, ua pin ka nidna><!amt no ke unpnn moi. U k.t meu polo , ei aH e p ue ak i nei i.* oe. k- pii nmu | 1 nei ko « muiiao i keia a me keia la, a me ka iahui Ilawaii |>i. Aole lo» e j>io ana ke auj>um moi nia Ilawaii ne , ao ue t>u no kek. hi ■ loku o ia munau )o->kaht me a'u, ! aku, u « p»a ke kino a me ko’u 1 ma>> me« apau ma ke'a aoao. . ! ke kok ike neio hioiu lo». uo - Ke oiu mai nei ue iu - ka ni»n »e | mali'l ak>t aua kou maU hoa n>ti« i K<tu J>wett Ol. E aahea «>. .>> <a |.»>e na.vnilW.iil o Ka m »a>> h>M>pi).meaai la oe ke pnoi. <u>, » kn poe nnauno lo a ina ka i e aiuha aole loa iak uepm * . oe l keia wa, na ha la. na I. . ka nani, >>a puil ka iii ioai. I ko’u oianau, e hiuai liimali n i »na oe i» makou, a puni aku uu- , euu, momoni hou ae ue, »laila. t kani iho kau aka; hiki nmi auanei ko niakou ia o <a popilikia. o k>>u ' haalele enai no ia a peku mai ia ■ makou, nui ioa ko makuu p >ino. , Nui no hoi ku za M>>:wahioe hana , aloha ana >a oe, n;omunv oe a uui io opu i ka ai luaa a ke aupuui ’ Moi, ai.v la pilikia oke Alii, h.ta- * lele iho la oe, a b«>lo a lele pu ma _ kou auna manu hulu like no ake nui e lilo kaokua o Hawaii malaio dk « uQtou mau huna aihae >> <te kuiana h ahaa ioa. Poloiei irt t olelo vahia>>, “O na manu huui # ūke, lele iue n*> lakou.” - A’ naiwi t kr Knua uia ka