Hawaii Holomua, Volume I, Number 20, 19 May 1894 Edition 02 — Na Olelo Hapakue a Alapaki Kauka. [ARTICLE]

Na Olelo Hapakue a Alapaki Kauka.

He kii hoailona hoohewahewa ole, mai ka noho oihana aupuni ana o Lunakanawai Alapaki no Hawaii nei a hiki i keia la, aole loa he manawa nona i kaawale ae na manao kue iili pihkino iloko ona, oiai na oihana kiekie a pau o ke aupuni Hawaii e kau ana maluna ona, aole no e pau kona mau manao kue i keia lahui mai ke poo mai o ka nohoalii a hiki ika makaainana haahaa loa. Ma kana mau olelo i waiho aku ai ia Komisina Ealaunu oiai oia i Hawaii nei i ka raakahiki i hala, ua hoike aku oia i ke kulana haahaa o ke kanaka Hawaii ma ke ano nui e kapa maoli aku ana ia lakou— le | lahui hupo ma ke koho balota no ke koho ole i ka haole mikanele ame ka poe hoopilimeaai e like me ko lakou makemake iho, a penei kana mau olelo no kona kulana kiekie o ka Lunakanawai Nui o keia aupuni ia Halaunu i pane aku ai:: Aiapaki —“He mea hiki kupono ole ke koho ia o kekahi haole ma ka apana o Honolulu ! nei uo na makahiki lehulehu i hala ae nei.” Ealaunu—“Heaha ke kumu I i hiki ole ai?” I Alapaki—“Ua halawai ka- j mailio au me kekahi kanaka | Hawaii kuonoono, a ua ninau aku au iaia, heaha la ke kumu i hiki ole ai ina Hawaii ke koho i kekahi haole mikioi no ka apana o Honolulu nei. Ua pane mai oia ia’u—O ke kanaka a oukou i manao ai he kanaka kupono no ke koho haloia ana, e kue koke mai no na kanaka Hawaii ia kanaka, no ka mea, oia ke kanaka kupono a oukou i makemake ai e koho ia.” Me keia mau olelo pupuka a Alapaki i hoopuka ae la, no ka hlki ole i na kanaka Hawaii ke | koho i na haole maikai ma ka haloia, a e hoohalike ae hoi kakou me ka lakoo poe haole i koho iho nei no ka ahaolelo hana kumukanawai, a e hooknku likeae kakon i kolakou ano maoli I ke kupono a me ka ole o.ko lakou koho la aaa, a penei | ka.boobd»ke aoa»^-;;,;

Xa Haole a na Kanaka Hawaii i Koho ail H A Wiilmann JN S Williama J S Waiker P >*eunmnn c o Berger C McCarthy E Mnla J Phillip» E C Macfarlane A P reterson H Crabbe Xa Haole a ka Misionari i Koho ai : AG M Robertson. J"N ivas, j L C Ables, C L Carter, | A Feruankez, H Klemme. i Ma keia mau papainoa ae la nialuna e ike pono ia ai ke kohu 0 ka olelo a aole oia iloko o kona manao kai;like ponoi, a ]'ela no oia i hemahema ai kana mau olelo e apono ole ana i ke koho a na kanaka Hawaii i kela papainoa haole kamaaina, i oi aku ko lakou makaukau hana kanawai mamua o ka papainoa a na Pukiki huikau i maopopo ole ia lakou iho ka inoa kupono no ka hana kanawai. Ua ike o Ealaunu i ka huhewa o ka Alapaki mau olelo, a pela oi i i hoike ai i ka oiaio o kona manao e apono ana 1 ke koho ana Hawaii, aole hoi e like me ka na pi gi malalo o ka onou hoihoi ole ia e ka lahui Hawaii a me kekahi hapa o na haole, a o ka oi loa aku hoi o ke kue, oia no ka Lunakanawai Kiekie o keia aupuni, | e komo maoli ana oia iloko o i na hoopaapaa me kona manao i hooholo mua iaia iho i ka aoao ana e ku nei, e kokua hoi i kona mau hoaloha kahunapule a me I na hoahanau manaoio ole o ka j hookamani i kapa ia ma kela 1 inoa.