Hawaii Holomua, Volume I, Number 22, 2 June 1894 Edition 02 — Haku Berona Wm.Lanakasa MA KA HUAKAI Iloko o Auseteralia. [ARTICLE]

Haku Berona Wm.Lanakasa MA KA HUAKAI Iloko o Auseteralia.

KA POHAl AIHUE HOLOHOLONA- NA IM.IA 0 KEKAHI VANKI AMEKIKA —1 KA U A 0 KONA MAKAIKAI ANA IA Al;8ETEKAI.IA. MOKUNA VIII. Ku pakeie aii i mai u M.mnei I’**t iiim—i\e iiiualu aiia Na luiua o ka uioku Ku liopu ana a uie ka hookuu iu aiii A'>!e i liulia !■>:» a u. i<e aku la inakou i Ka o ii aua uiai o ke poo o ua wahi kolki n**i uia kniii ae, h< opuku nni i k kalu mau huaolelo i maop p > mua no ia iu.ikou, i kx Hi- o k i LaiiU wahine e ike ia makon. Knuo in.i ia oi« ia ru:kon e ukali nku n.ahopo ona, iiaiiai ak i la iiiak -u iaia. oia oia e kolo ana nif kona uiau kuii, a komo ana mak'iu ilnko o ka rnmi e ike ia uiai ai, i kinuliinolii ia me na niea h mnaiii e eha ai o ka maka ika ua moa oka uani. Ona uo- : ho e n >ho iin> ai, he Wilou wa!e uo. i hana mai iu ia. Hoonoho I iho la o'a ia niikou ra«. ia keena, j a kokoio hon akn la ma kekahi 1 k*ena hmi akn, kahi i man; o ai ai, ilaila niakou o liui kino ai' • I me Kii o!olo mai o ua wahi kaiki I noi ia makou, e kali oukou ia’u, i | na c noho onkou iluna o na noho a ku paha iluna e like nie ko ou- [ kou mau mikemake' aka nae. ao- j le inakon e knu i ko inakou |> ;]>ale j iluua oko umkou mau poo. Aka nae, i na e he'e loa nmi ana ka iiaKii w liiue i’oko o keia keena e ku oukon iimia, a paa i ko ou- j kou m.u ima inaluiia o oukou i muu op i, a t kekahi lioi e paa i ! ko ookuu man Papale, kunou aku j oukou imua on >, e like uie a’u e kuiniu aku nei imua o onkoo. 1 kela w i iio a ua wahi k ik’ nei - e u’o ann. e ku ae anao Hoj>e]iula iluna a lioh holo iho la i waona o I konu oua ke> na kapu loa nei. A kokolo mai la oia imua uio na ku- 1 li. u ninan mai la. Heaha kon uii a e liele uei oe pela' K ha-.a o«> e like mo ka’u i a’>> nku nei ia oe. Mamo anei oe i ke kau ka i hanan laiiakila i i im Amenka—e ’ c hana hii|K> aku .ntu« <>na. Pe!a pn no nie H«sekia, k i ae la oiu iluna, a kau ka l’apnle holuholo liko iho la l.«ua a ei-ia, koe aku | uo Mr Munlen. ka Beretaneoiaio i lawa me ua mla o ka ike alii ana i ka uoho aua, a p< la w le aku MOKUNA IX Ke kiaaini a me kana wahine, j Ke auuieniue «ua no ka P:< lapala K nnsina kino j O ko kuiana o keia letle, ka wahine mare a ke Kiaaina Keuelala, ma ka’u li.ikiio ana, o Hape;>nla ua hikiaku keua nnu mnkahiki i ke Kauakoln, o kakuiaua | hauohano, he heleheiena o ka oluolu maluna oua. kulana Eue- ■ lani. i Uwe i ka nani. aiai a ula boi kona mau j>ajiaiiDa, me Le mau wahi pua Akala liilii la kona mau pepeiao, nani nemonemo : koua mau liiua, he pekepeke Loi koi.a mau manaiuaoa lima. he I liilii Loi kona man wahi kapuai i wawae a’u i kiei akn ai ma kona | ] aaLu lahilahi keokeo, ua Loike - { mai oia ia’n. o ka a«Lu -ua e ko- | ( mo ana, ao!e ia he aahu n >ka ike , ana i ka poe koikoi a Lanohauo o kaaina. Ua omau ia iho maiunaokona ja*tt UuoLo, L« OMU pua nm ] * ■ ... J

naui Lke o ke kDap>; paa o Autekeralia. aka. m« k- na k no. »o ;e w«hi <I«irn-.n« iki, be komo g ia nni na» ok< p e Eielani a pau e haaheo ai i ki wa e m re ia ai. Aka nae, raa kona hoailoua o k* hoopnk», e like me kona m«namana lima. he a -hikomo wale no. oa b ki loa iaia ho ke ae * mna o kt leho ehn. aole ona hiiahi.a ooia mea. Aka, ia’u e kilo ana, e ku ana ka wahine a ke kiaaina iwaenakonu o ka rnmi me ka Laka [K-iio »na m n o kona inauinaka ia uiakuu, oiai, oia ka wahiue o ke ao nei i hiki ke heluhelu ruai i ko makou kuiana mai ke1 kaiii aoao a kekah', e like hoi in(' ka LeluLeiu an.i i na «oio o ka li .kē, L’a maoj>oj><) no :aia ko Mur<ieii an<> a me kona luoa, uiai, ua paiua koua hui lauua |>u ana iue ia i kona wa e noho iuna aujiuni an», aka. u ke kuiaua u .e o ka ledle, u» le e oi ioa ae i«* inaiuna o ko Mr. Murden, he mmoaka nae kai }>ahoia la iho uialuua uiia, e hoike iho ana iaia, aole oia i poina nona. I keia nianaw i, eia uiakou a pau loa e kulou haahua una me ke ku maioeioe o L’aj>auku kino : iluua. Hawanuwana mai la o Heseki;« ma knn j>e{»eiuo me keia maii olel<«: ī’u like no oii.la me kuu Ma<1 nne Bely, koe waie iho uo ko i i uei liookaio, aka, aohe no hoi ī uani loa aku e Iike me kuu Dia Matha. Ilamiiu, o lolie mai auanei o’.i ia oe, walu »’u i i>ane koke akn ai. Heaha u<> ka hewa ke lohe inai oia—bai-gi igo! I .« iioomuopopo mai la ka lede i ka Uua m»u kamailio, aole nae i lohe i na huaoleio. Ku iki iho la <>ii a lioolouo me ka hooknu ana ae i kona mau maka aninni gjla a nana mai la ia mukou, a paue mai la me ka leo haahaa maojiopo a me ka awiwi. O Mr. Murdei koia a’u e maj nao nei. Kulou iiio la ko Mnrden j>oo iiulo me ke kne ui )ioj>e iki ana mai, |>aa ae lu lioi konu mau lima ma ke j>oo a pane aku la i ka lede liooliie: Ae, o ka Ledc, ua pololei kau , koiio. I C T a ike anei au i keia mau keonimana? Aole, e ka wahine oj>io. Owai laua? 0 keia keoni nuna, e Mamo, i kuhikuhi mai i i o Murdeu ia’u ma kuhi o kuu |>:ko olu o na mauna kiekie loa malalo, aole oia he maiihini ia Auseteraiia nei. lanei nc oia no Kekahi mau makahiki maiuua aku nei. I L r a kaulana lia i knu i wa e noiio aua i Aureteralia nei, a o ] kona inoa oia uo o Hopepuia, ke kaeaei o na mauna nihoui- | liomole. Minoaka iki iho la ka ui hoomahie me ke kuluiiu liiehie, a - , [>ane mai la m< keia mau oielo ' e like me ke k; ni ana o kekahi hele iiai»<—O, Dia! O, my gu-de-uese. //e mea liiki anei ia’u ke ole- • * i i » ! lo ae i ko’u ii e ana i kekahi mau koa Ame ika kaulana, i haawi i ko laui mau kokua nui aua uo ka aiua nei i kekah' ; uiau makaiiik i haia aku nei, j mamua aku hoi o ka h-.we ana j ae o ka’u kane i ka oihana? Ae, Mama, oia nei ua kannka la, a o konu hoa, ua make. i/eaha ka m «’i i make ai? Aole i maopopo ia’u. Ke minamina ioa uei au i ka make e «ua o koua kokooiua, he mea kaumiha ioa ia no ke ao uei i ka haule ana o ua kauaka koa o ka liua. Ke makemake nei au e loaa hou ae ona pani ma kona wahi. Aole no o’u mauao he iehulehu wale na pre powa e %uwana hele nei i lele i ka hoopai ia. Aka nae, (■ ka oi ioa aku o ke ino, oia ka i.ihue ia ana o ke d«imana o ka 'rahine a ke Kiaain«. a hele iaaakiia ka aihue me ka hoopai ole ia. Ae, i pane awiwi aku ai • |Cr. Murdeu, ke makemake ofi i

| «o e ioaa linn kekahi mau k i!n«ka e iike «ne ko i-* nei koknoina. Aole lo.« e hiki la kak u 1 { keae aku e he!e lanakila na poe • I aihue me ka powa. Mainnli o keia mau olelo ae ’ la i hoopuka ia, ua oui na n ahalo i haawi ia aku nona, oiai, he makai kiu akaiu&i o Munieu he piha ike i na haua e hoolaia ia ana e kekahi poe. No keaha ia oe i waiho mai ai i ka oihana* Wi»hi a ka Iede i i > ninau aku ai. No ka mea, e hoomanao oe, ua hoopii ia au e kekaiii poe j«ow < aihue no kuu hopu ana i «eekahi o lakou, a ea h n ke kaiiaka i oi aku kmia lapuwa’e loamiia o kekahi h:pa luahiueo Auseteraiia nei Aka, ke oiuolu uei no ko’u manao, uh pakeie mai au m.ū na houluill hila a k « Oihana niak .i, « u' lnki hui ke uoho ma ke ano maiu, oluoln, u me ka liauoli maiaio u ka rula uaau.io o ku huuohano a ni kanaka a I i pau e houiiani aku nei me ke aloha. Koe wale no kr j<oe kue, ea? i nina ■ awiwi aku ai ka lcde huoliie. L a maopopo ia iakou iu mea, aole e iiiki ia lakou Ke noho ma ia wahl. Minoaka iki ilio la oia, oiai, ua maopoj>o iaia kana mau olelo i oune aku ai i ka haku wa1 iiine no ka puno ole, a maiiiiia 1 ae o ka nnpoo ana aku o ka la i ' ke aliiahi, ua noho mumulo'loa iho la o Murden no ka hopoiiopo i na oielo ana i hooj>uka ai me ka awiwi. Aka. he 45 minnle i hala ae o ka hor,( 7, oiai laua e nolio ana rna kekahi w.ihi kaaw.iie iki aku inai a //opepula ma, ua paue hou aku !a o Mr. Murden I me keia mau olelo: Ud oi ae ke kulana hanohano i loaa i kau kuiie i ko ka haku, aole oia i lawelawe iki iloko o I ka hale aupuiii, a no ku j>oe kue, e hoohaahua ia ui iakou ma na aiua a pau. Ua hooiuaopoj)o koke aku la o //opepula i ke ano o ka laua mea e kamailio ana, ua p'li loa ) i ke kalaiaina naauao a ke kanaka akamai, alaiia, iinoimo • aku la oia la Mnrdea e hoomau . aku pela. Aka, i kela wa nn i welie ia mai ai ka puka a heuio, a komo mai ia kekalii kanaka me ka aanii piiia o konu kulana hauo- ; hauo o ke keoniiuana, a ku iho la iwaena o makou. Haka pou > aku la ko’u maku i i kona ano, he kiuo poupou kona a momona, he liaula ua helehelt'na, a he umiumi unku n a na aoao .o kona man papalina, a i oia no k» haku kiaaina kenerala o ke aiipuiii. I /7a hoomaoj>opo au i keia ma : muli o ka Mr Murden mau iia- ' na e hoekejfbe una i koua kua ilunu a ilalo, me he popoki la I imua o kekahi ilio ma'ihini, e iele ana lioi me Iie lae huiahula ana. O kuu haku, wahi u ka wuhine i paue mai ai. Hanoii maoli au i kou hiki ana mai la, oiai, eia ianei kekahi meu i kakoo ikaika i kou aepuni, a he nui kana mau olelo hoohanohano nou. te hauoli nei au no kela e ka’u aioha. no ko’u halawai pu ana me keia poe keonimanu u ke kuiana hauohan«>, a ke ;.e : uku nei au e .haiawai kamaiiio | me ia poe no lakou ia mau ma- ! uao hoohauoli. 1 ua haku kiaaina !a i pane i ae ai l kela mau olelo, ua uoke ae la oia i ka akaaka no ka piha ieuiea, a e'hoiuhoiu pu ana hoi kōua opu momoua e like me ke Keie nak^naka. * O ka io oia maa olelo. wahi a ka haku me ka holoi pn ana se i koua ; niakaanUni, nana maiie mai la ia makou a kamailio kue mai la ia mekou ma o kona kapa aua mai ia’u he poo Uau, a ike oie i na kuleana o ka . i ;a nei. I keia wa, ua hiki no ia’u ke paina awakea a hoolohe *ku i <>a , o'elo e paila ia mai ana; a ina o keia mau mea aoie i kupono no ke panaiaau, aiaila, e kikoo no wau i , ko’u haawiua i ka waihuna aupuui me ka vaiwai oie. Ma ke ala. • kuu aloha, wahl no • oa kfku ia *uaKji j iho o kooa

«kiska >ni. m awhul au iw ekoīa kpniiniiiw, «k*. ke ci«r. «oun» n i *u a-ile au i h:n pi ;kia «raSe ia o-* i.ei •> k>u «eaina. Aole i o hvi i mv p>po ia’u &e koieana o keia poe ke<iDĪmana i hm mai si i ane:. &ole hoi &u i ike i kesahi mau me.i e.aa o lakou. A o Mr. Murden keīa a u e |cau« >Iana nei. Kulou ibo la i Munlen p>oo iia*o, a leleie ae la a puni me he keko ia, a pane aku la: Ae, e kuu haku. a mino aka aku la tua ke ann hoomaikai. ite iuna aupuni makai i a kan hou ae la o:a i eona makaaniaui a uaaa m 'i ia ;a makoa. Ae, e kuu Laku. A ke umaemake nei oe e hoi hou u;a kou wuhi? Ae. e kuu haku. A ua uianao auei oe, na iuu hi le e kakoo \a oe' O iuu manauio uo ia. ina be mea hUi mauiuli o ko’u hoeko pv<no ana a hookauw* aua □& kuu ha&u w;.hiiie, ao.e uo hoi :» u mea e ae e U‘ i aKU ai laia, ke ho.hoi hou ia ae iiu ma (io'u Wai.i iuua, oia ibo ia nopena. U. a >le loa e biki u’u ke haua i ieiahi uiea nou. U.i mauao ih»> u» i wau ia ua makeuiake la oe uo kekai.i mea e ae? wahi a ka liaau wuhine. 0 ka io o ke.a. w..bi a ka haKU k; ue. o ka oiuaua au i paa ai, e mukaaa aku :a i k : Kauaka aka.oai n:.ua e hoihoi m.n iou iuau daimuua. La mauao au, oa maopopu uo ia oe k» iiio aiia. O, ma e ioaa m.ii aua ia u ua miu liaim u » ial lu.i ae la Koiia iloo u upo; iho la i K» na umu :» nana pono iho ia l Ka uele u kona k uo i ua mau daimaua ia. Wele, aoie loa oe e ae aku. wahi a ka pane kuio ake kane. O kou m»u «iaimana i lawe aihue i:>, ita ti;li lo;t iu m.iwaho aku o keia a'.na, maiuuu o keia manawa e kau ailio ia uei, e Eg«d! He inailao ulu ku’u e niuau uku i ka ahaoielo 0 beretauiae haawi uiai ia u i wahi makan» e pani ia mai ko kaua piLo uo ua daimaua i ualowale. 1 a lilo io no keia mea i mea hoouluhua maoli no i ka noono»i. a me- • he mea la, he kai.aka ilih' ne maoi li no wau i keia b»*ra ma ka liaupu a lii’e nu keia kuuiuhana.” 1 kela mannwa, uana | o io akula 0 Murden. iaia i hoouilaui ae ai i kona kiuo a poloiei, min *.aka ihola, hoonolo ihola oia i kona lima ma kona uma ima. a huki ae la i ua wahi pahu dft*mfina 1b iluna. a pia a e la ma kona lima, a hoikeike akula i uuia o maka o ua haku wah’.ne ia. I»e kt*ke maila oia a okakala ulewla a e l; , nui loa ihola kona pihoihii a u e ka eehia, a holo mai la oia i ra la o kuu hoaloha. Murden, me ka puapuahuiu 1 ui, hm'ho a o la, ‘ 0 Mr. Mimien e, m.ii apuhi mai oe i.i’u. aka, e h :ii mai a’u, ua lo a i’o an< iia e r.‘u mau daim in? ! — -t—_.r-