Hawaii Holomua, Volume I, Number 25, 23 June 1894 Edition 02 — Ke Kuleana Kumu o Hawaii [ARTICLE]

Ke Kuleana Kumu o Hawaii

1 Ma ka olelo hoohoio a ka : Aha Senate i hoopuka mai nei no ko Hawaii ninau lahui. aia he mau helehelena e uhi pu nei j i ke ano moakaka loa o ka ( olelo hooholo, a he koikoi hoi e | hiki ole ai ke lawe ia kona ka- ' hua liana i mea e hoopau ai i I ko kulana [K>hihihi o ka ninau | i waiho ia aku irnua o ke aupuni Ameiika Huipuia. a me na koi ana uiai hoi ma ka anao o | kekahi inau lahui e ae i hoo- j j>aa ia ai o Hawaii nialalo o na > aelike kuikahi lahui. ke ole kekahi mau olelo hou e wehewehe pono ae i ke kulana huikau , o ka ninau e ku nei, i f>ale ia aku ai na uianao ino a me ka . ■ lili iwaena o ka lahui, ke ole e ■ loaa kekahi mana nui nana e | rula mai i ka hopena o na uiea . a jiau e malama ia ka maluhia , malalo o ka hooiualu ana a ke auj)uni kumu i lokahi ia e ka j iahui Hawaii. Ma ke kii ana aku i na olelo o ka olelo hooholo i lioopuka ia i mai e ke senate, ua j»alapala ia | na huaolelo o ka hoohewahewa ole penei; “No ka lahui o ko Hawaii j)aeaina na Kuleana \pilijmā € hihiln i ke ano aupuni a lakou i makemake ai.” Ma keia mau olelo i hoike ia . ae la maluna e maoj)oj)o ai, ua 1 hooholo mua ke senate i ke kahua hana e hooko aku ai no ka ninau—na ka lahui Hawaii I j)ouoi e kukulu ka mana auj»u-1 ni o Hawaii, a na ka mana ku- j leena lahui e aj)ono ke kukulu I ana ia aujmni, aole na ka haj»a uuku o ka lahui, aka, na ka iahui holookoa iloko o ko Hawaii mau palena aina e haawi j i kela mana, na kuleana, a mo na ajH)no ana ma kona kulana hoojx)nojx>no aupuni, i loaa ai : ke kahua koikoi o ka olelo hooholo a ke senate i hoopuka inai ' ai..

Xo ka uiahele elua o ka ma- : nao e olelo ana—“Aole e ae ia j aku na hoohuikau ana mai rna j ka aoao o kekahi mau mana ,' aupuui e ae, ke ole e manao ia j' i he hana hoaloha ole ia Anien- j' i ! ka Huipuia.’’ 1 Malalo o keia kahua e mao{x)po hou ai ia kakou ke ano nui o ka manao, aia he mana ; aupuni e koiuo mai ana no ka , hooponopono i ka ninau e ku noi mawaena o Hawaii a me ( Amenka, a e puka mai ana ka ninau, owai la ua aupuni la? ; He oiaio, aohe mana aupuni e j ae mawaho o Hawaii nei me Amerika e hooponopono i ka j ninau e ku nei i keia manawa, j a na Amerika jx>noi e haawi j mai ka haina ma kona ano lu- j i nakauawai e like me ka olelo j hooholo a ka aha senate, a ma ia mana kauoha e hooko koke t ia ai ke kuleana o na aoao elua j no kc aupuni p. g. j>aha, a no j ke aupuni Moi paha i lokahi ia • | e ka lahui. E puka hou mai ana he ma- ■ | nao elua malalo o keia poo— |, i “aole hoohuikau i ka hoopono- 1 j pono aupuni ana o Hawaii me 8 | kona lahuikanaka.” Aia ma j I ka noonoo ana o ke senate i ke j I kulana o Hawaii mai ka hoo- , i kahuli aupuni o Ianuari 17, j 1893, e puka mai ana na kahoj aka hou o ka uinau ma kona j • mau helehelena moakaka loa o G ka hoohuikau ole, penei: j, Ekahi—E ahewa ana ia Ki- d j vini no kona hoohuikau ana i ka n inoa o Amerika Huipuia iioko o na hoouluku manao me ke ] aupuni hoaioha o Hawaii ma- a ialo o kona noho aupuni kumu. 0 Elua—£ haawi i ka mana u kaokoa i ka papa hooko o ke h aupuni Ameiika, e hookuu d lanakila hou ia Hawaii ma ko- r na kahua hookele aupuni ka- o hiko a me na kuleana, e like me ia i hoike ia ae la ma ka u mahele ekahi, e hookuu loa ia a

Amenka mai loko aku o na hana hoohuikau i hooko kule- , ana ole ia e Kivini ma kona ! inoa. Nolaila, ma keia mau hoo- j maikeike e imi aku ai kakou i ka manaoio maoli o ka oielo ( | hooholo a ke- senate, a e loaa j no ke kahua nui i ajx>no ia ai . ke kauj*ale aku i kekahi mana | lahui e ae, aole e hoohuikau t , mai iloko o ka hooponojx)no ana ia Hawaii, |>enei; O ke kuleana o ka lahui Hawaii ke ike mua ia kona manao, i kulike ai me ka j)alapala ; kue lahui a ka MoiwahiueLiliuokalani ma ka aoao haj«anui o ka lahui. aole no ka haj)a uuku; •) ke kuleana ia o ke aupuni ! Amenka oiai ka hihia imua o ' kona alo, e ho*>j>akele i kela i kuleana o ka lahui Hawaii ma '■ kona ano he hapanui—aole he ‘ haj)a uuku; na ke auj)uni no o | Amenka e hoopau aku ia mau haawina o ke kaumaha e hekau j nei maluna o Hawaii, ma ka ae ana aku i ka lahui Hawaii e koho i ke ano aupuni a lakou e makemake ai ma kekoho bal«>ta akea o ka hapanui—aole koho balota no ka haj»a uuku. Malalo auanei o keia mau kumu. e hooko piha ia ai ke kuleana hoohalahala ole ma ka aoao o ka lahui Hawaii, no ke ano hookele auj)uni a lakou e | makemake ai, ina paha i ke aupum rej)ubalika e hoomalu ia me na jx>e kakaikahi, a i ole, i aupum kumu no paha e like me ia i kukulu mua loa ia ai i i kinohi malalo o ka Nohoalii o na Kamehameha. O koia maoli ka inanao noonoo aku i ke ano o ka olelo hooliolo a ke senate, a kakou hoi e kali aku nei me ka pihoihoi no ka hopena o ia mau haawina e loaa mai ana iloko o na la jx>kole.