Hawaii Holomua, Volume I, Number 48, 1 December 1894 — He Mau Uwehe NO KA MOI LUI XIV., O Farani. [ARTICLE]

He Mau Uwehe NO KA MOI LUI XIV., O Farani.

I — Kona mau La-Opio no ka Hooko Kauoha o ka Nohoalii. I NA he mau anaina kaulana J e ae kekahi i palapalaia, a e loaa ma ko Farani moolelo kalai pili aupuni o na kanaka kaulana loa iloko o na oehu kukala kaua me na mana keiki kane e ae o Europa, alaila, aia he hookahi kanaka malalo iho 0 ka malamalama o ka la i hanau ia mai e ka puhaka o ka wahine, a i aloha nui ia e kona • i lahui mai kona mau la opio mai !—oia o LUI XIV. o Farani, ka mea nana i hookau aku ka | we iweli nui i kekahi mau au- ; puni Moi e ae o Europa iloke 1 o kona au, a i lilo hoi i pulakaumaka ma ka puuwai o kona lahui i na wa a pau e poha ai ka leo kukala kauoha ma kī kahua kaua no ka hoopakele i j ka aina hanau —ka home—s me ka nohoalii o na kanaki j Farani. Ua emi iho na ao kaalelewi | ooloku kaua o na mokuaina < i Europa ia mau la, a ua oili ma na ao malamalama no ke ai maluhia e pahola mai malun: I o ka honua, ma ke kakahiaki • poluluhi o oa ao paia lani o ki la 5 o Sepatemaba. 1638, uj • hanau mai la he Bebe opio raa ka puhaka alii mai nana e hoo malu a e rula aua ia Farani i j manawa, oia o Lui XIII. m kana wahine ke Kamaliiwahin I Ane o Auseturia. Ma ka Holele de 1 ille o k : ka hanau, kahi hoi e waiho n< j o ua Bebe opio la, aia na pe i makaik&i he lehuiehu wale * ■ kipa aku ma ka heluna o n & * haneri, a ma ka huina hoi o n tausani i komo iloko ona ho< * hiwahiwa kuiaia o ke anain hoomanao hauoli ma k» hotel<

a o ke kulanakauhale o Parisa c ka i hoomalamalama ia me na puu-ahi lehulehu ma na wahi a E pum na paka akea me n.a kahua 1 hamama, no ka hauoli piha me ka olioli i ka la hanau o ke alii - opio nana e rula aku ana i ko Farani hopena ma keia mua aku me na mana lahui eae o Europa. Aole o keia hehe opio Lui XIV. i hanau mai la, e lilo ana j oia i mea kaulana ma ko Fara- . ni moolelo pili oihana kaua, no kona oili ana mai na puhaka alii mai o kona mau makua?— aole! Ua loaa iaia ke kaulana I ma kana mau hana, a ua hoopiha ia he mau aoao lehulehu maloko o ua huke moolelo Farani, no kona mau mea i hana ai a hooko ma ka aoao o kona ( lahui. Nolaila, i kona la i oili mai ai i keia ao malamalama j me na kuleana o ka nohoalii Farani e kali aku ana nona, ua hoohauoli ia o Europa holo- j okoa no ka opio maemae nana e alakai a e hoopau ia ai na ao ( ooloku o na kaua huliamahi j pinepine c ku hookahi ana o , Faraui me na aupuui keikikane e ae o Europa; a i ka la hoi o kona make ana, aia he kuakoko nana i hoopili pu aku i ka : hanu o ke ao holookoa iloko o ka minamina uui a me ke kanikau no Lui XIV., no kana hana kaulana i hooko ai ma ka aoao o kona lahui iloko o kona mau la opio -ma ka nohoalii, oiai e ho-a ia ana ke ahi—a e ooloku ana na ao panopano ma ka paia aouli. 1 O na haawina ekolu a Lui ' XIV. i kwe ia i kumuhana alakai no ke k&moe mua ana i keau o kona nohoalii e kukulu . ia maluna o ka pono, ua hookahua ia me keia mau olelo i ho1 i • i • opuka ia ae e ka opio: “Aole na ke kauaka ui, ka x naauao pookela loa, a me ka 4 ike kilo i na kahoaka lani, oia I wale no na kumu e loaa ai he kuleana piha no ke kanaka e a noho maluna o ka nohoalii? O ka hoopono a me ke aloha o 0 kona lahuikanaka, oia na kumu uui e holomua ai ka aina ma a ka lokahi o ke aloha no ka hoopakele i ka home a me ka noe hona maluhia.” 1 O kekahi o na huaolelo kaua lana loa a ke alii opio imua o a koua makuakane Lui XIII., i a’o ia aku iaia e hlo i mau huapule o ka paanaau, ua hoike ia o no ia mea imua o kekahi ana- • iua koikoi o ka Moi mahope koke iho o ka malama ia ana o u kona bapetizo he mau mmute a , , . a wale no ke kaawale penei: :a I ke Sabati mua o Aperila. ia 1643, a i kulike ai hoi me na li hoomaa ana o ka Ekaleaia Roo- ma i ke anaina bapezito o na ia poo kalaunu o ka nohoalii, aia iē he mau hoomakaukau hiwahile waT na paia a pau o ka halepule. me na kukala lahui a pu--a ni ka aina no na poe aloha ahi ei e akoakoa aku maloko o ka oe luakini kahi e malama ia ai ka i hoolaa i ka bebe opio, oia ka ia wa o na mea a pau i akoakoa ia aku ai maioko o ka lnakini c o- Sana Greinania, kahi e malama la ia ai ka bapento ikiihi me ka e, hanohano nui i ua keikiaii

opio ia, ka hooilina Moi o ke kalaunu o Farani nana e lei a noho kona nohoaiii ma keia mua aku. Aole i pau.