Home Rula Repubalika, Volume I, Number 11, 6 January 1902 — Page 6

6  HOME RULA REPUBALIKA, POAKAHI, IANUARI 6, 1902.

 

Ka Nupepa
Home Rula Repubalika

MRS. R. W. WILCOX, Ona me Puuku
SOLMON MEHEULA, Lunahooponopono

HONOLULU, POAKAHI IAN., 6, 1901.

KA BILA KANAWAI MA'I LEPELA.

                Ka Bila Kanawai Ma'i Lepera a Hon. R. W. Wilcox i waiho aela i ka Ahaolelo Nui ma Wasinetona, Amerika Huipuia, no ka pomaikai o na poe mai ma Amerika a me ka Panalaau o Hawaii nei.

PAUKU I.

                E hooholo ia i ke Senate ame ka Hale o na Lunamakaainana o Amerika Huipuia iloko o ka Ahaolelo.
                O kela wahi i hookaawaleia ma ka Mokupuni o Molokai, Teritori o Hawaii i ike ia o ka Laupapa, a i hookaawaleia no ka mea i loaa i ka mai Lepera, a ke hoolaha ia aku nei he Aina Aupuni ia kahi i hookaawaleia no na mai Lepera e malama ia ai, a e malama ia aku ana ma keia hope aku, a e lilo ia malalo o ka malama ana a ke Kakauolelo o ke Keena Waiwai.

PAUKU II.

                Ina e ike ana ka Papa Ola, o ka Mokuaina a i ole Teritori o Amerika Huipuia ua loaa kekahi poe i ka mai Lepera, alaila he hana ia na ke kakauolelo waiwai e hoouna aku i ka poe i loaa i keia ma'i ma kahi i hookaawaleia a malaila e malama ia ai a hiki i ka wa e ola ai.

PAUKU III.

                A e loaa ka mana i ke Kakauolelo Waiwai e hooponopono no ka hoomalu ana no kahi i hookaawaleia a e imi pono ia me ka noeau ke kumu o keia mai, me ka lapaau ana i mea e ola ai.

PAUKU IV.

                He hana na ke Kakauolelo Waiwai ka hoike ana aku ina lilo o ka Makahiki i mua o ka Ahaolelo no na mea e pili ana i kahi i hookaawaleia.

PAUKU V.

A e hoike pu no na lilo no ka hoouna ana a malama ana a me na laau lapaau a lealea a me na mea e ae, a e uku ia e ke Aupuni o Amerika Huipuia a e hoike aku ke Kekauolelo Puuku waiwai i na lilo o ka makahiki.
PAUKU VI.

                E lilo keia i Kanawai mahope aku o kanaono la mai ka wa aku i aponoia ai.

 

                O ka manao nui o keia Bila Kanawai Ma'i Lepera a ko kakou Eelele i waiho aela i ka Ahaolelo o Amerika Huipuia, he bila kanawai ia e kokua nui ana ia kakou ka Lahui Hawaii.
                Mamuli o keia mau kumu mai ka hoomaka ana o ke kanawai ma'i lepera a mana nei ma Hawaii nei a hala ae nei na makahehi aneane e piha ke kanaha, aole hookahi mai lepera i puka mai mai keia kahua mai mai o ka hopu ia a hoopaa ia malaila oia wale no ka mea i ike ia.
                A o ka manao ana aku e ola, a i ole e loaa na lapaau ana mai keia Papa Ola mai, i mea e ola ai ka poe mai, a manao ae kakou ka lahui ua waiwai na dala a kakou ka lehulehu e lu nei ma kela Aina o ka ehaeha ke olelo nei kou mea kakau a o kakou o ka lahui ka hoike no ia mea, aohe waiwai, a o ka waiwai no keia poe e noho mana ana ma keia oihana piha ka eke ko lakou noho ana.
                A no kakou ka lahui aohe waiwai a oia ke kumu o ko lakou huhu no keia Bila Kanawai o lilo ma ka lima o Amerika ka malama ana o keia wahi hoopau ia na poe Luna ma ia wahi, pau ke kuai ia ana o ka "Palaoa mu ame ka Palena Popopo" a hakahaka ke eke a lakou oia ke kumu o keia huhu. Eia kekahi o ka lapaau ole ia o na ma'i. Ina lilo na Amerika e malama, alaila ke kauoha nei keia kanawai e hoike ke Kuhina Waiwai i ka Ahaolelo i ka nui o na lilo laau ame ka lapaau ana a me ka ano o ke ola o na ma'i, mai ka wa kahiko mai o ka malama ia ana o keia kahua mai a hiki i keia wa aole i manao nui ia ke ola o na ma'i e ike ana kakou ka Lahui i na holo keia bila kanawai alaila e kukulu mai ana o Amerika i hale Lapaau ma'i kahi e imi ia ai ke kumu o ka ulu ana mai o keia mai a ina loaa ke kumu kahi i ulu mai ai keia mai alaila, e loaa ana na laau kupono, a i ole e hoolilo ia ana na lapaau ana.
                He kumu ia e loaa ai ka maha ia kakou ka lahui no ke aloha o ke kane i ka wahine pela ka wahine i kana kane, na makua i na keiki, oia ka kakou e ike nei i keia mau la mamuli o na kanawai, ma'i lepera, mai ke au Moi o na Moi a hiki i keia la, a no ia ike o ka Elele i ka nui o na ehaeha io keia Lahui ka poe nana oia i koho oia ke kumu o kona waiho ana ae i kela bila kanawai e imi ana i pono nou e Hawaii.
                Eia kekahi nui ka uaua ame ka huhu o kekahi poe haole ame na Hawaii no keia bila kanawai no ke kumu wahi a lakou o piha mai kakou me na ma'i lepera o Amerika.
                He mau moeuhane palaualelo ia, o nui o na ma'i lepera a puni o Amerika, aole i hiki aku ka huina maluna o Hookahi Haneri a oiai he Lahui kanaka nui haoli no kela nona ka huina kanaka aneane he kanawalu miliona, o ka mea kupanaha aole i oi aku ka huina ma'i lepera maluna o ko Hawaii hookahi o ka ninau: Heaha ke kumu o ka nui ole o na ma'i lepera malaila oia no ka mahaala o ko laila mau kauka Papa Ola ka loaa o na laau kupono ame na loina maikai e loaa ai ke ola oluolu o na poe i loohia i ka mai.
                Ina pela, aole anei he oi aku ka hoihoi ia ana o keia kahua ma'i lepera na Amerika e malama oiai he Panalaau kakou no Amerika.
                Eia kekahi ua hoomama ia na lilo no ka malama ana i na ma'i mai ka poe hookaa auhau aku o keia Panalaau oiai he puu dala nui ka kakou e lu nei no ka malama ana i na ma'i, a ma keia kanawai aia ia malalo o ka lilo o Amerika ka poe i ake mai na lakou kakou e malama, nolaila aole anei keia he kanawai kupono no kakou; malia ma keia hope aku e emi liilii mai ana na poe lawe ia no Kalaupapa a me Kalawao aia wale no ka lawe ia a maopopo he lepera alaila lawe ia i Kalawao, aole e like me ko keia wa pepee ae no ka manamana lima nui o ko lakou nei olelo no ia he ma'i lepera. Pohaka ka-ne ae no olelo lakou nei he ma'i lepera, nolaila mai paupauaho kakou ka lahui a hoolohe i ka leo o Iakoba he leo kaili pono he leo alunu he leo aloha ole i ka pono o kona kaikuaana o Esau. Ke huli ae la ka Elele i ola no oukou a no kakou e ka Lahui, a o ka manao nui o ka mea kakau e pale ae kakou i na olelo hoino no ka hana a ka Elele mai hoolohe i na olelo lalau a keia poe oiai e imi ana ka Elele i wahi no Hawaii e ola hou ai. E kali me ke akahele a hiki i ka holo ana o ka bila kanawai.

B. F. EHLERS & CO.
(PAINAPA MA.)

Kuai Hiehie Hoemi Nui!
O na
LOLE WAHINE a me NA PAKU
PUKA ANIANI.
E hoomaka ana ma ka Poakahi,
Novemaba La 25.
NO HOOKAHI PULE WALE NO.
Lole Keokeo.... 20 I-a, $1.00
Nahenahe Alapine.... 30 I-a, $1.00
Kalakoa Amerika.... 25 I-a, $1.00
Kinamu.... 25 I-a, $1.00
A me na waiwai e ae he nui ma na kumukuai emi loa.
B. F. EHLERS & CO.
Alanui Papu

Ka
HUI LAKO HALE
O POKA MA....

NA LAKO HALE NANI HOU LOA
Na Moe Ku i Kinohinohiia
Na Pahu Buke, Na Pakaukau Kakau
Na Pakaukau Kakauolelo
HE HELUNA NUI O NA NOHO I-E
Na Noho Paipai Oka a me na Lako Rumi Hookipa.
HE NUI NA LAKO KEENA MOE
na Moena Veleveta, na Paku, na Pela, Koki, Uluna. Pela aku, a pela aku.
HE HAUOLI loa makou i ka hoike aku i na poe a pau e kipa mai ana i o makou nei, no ka mea, he makemake makou e kuai aku. He emi loa ka makou mau kumukuai, a e hoao hou no makou e hooko aku i ko oukou makemake me ka hikiwawe.