Ke Alaula, Volume I, Number 1, 1 April 1866 — Page 1

Page PDF (464.18 KB)

KE ALAULA.
BUKE I. HONOLULU, APERILA, 1866. HELU 1.

 

"KE ALAULA."

                Iloko o na makahiki he kanakolu i hala ae nei, ua hoopuka ia he umi paha nupepa ma ka olelo Hawaii, a ma ia mau pepa ua mahuahua loa ka malamalama i hoopuka ia iwaena o keia lahui. I keia wa aole he kanaka naauao i kuonoono ka noho ana i lawe ole i kekahi nupepa nona e heluhelu ai, i ike oia i na nu hou a me na hana i hana ia ma kela wahi keia wahi. O ke kanaka i lawe mau a heluhelu pono i ka nupepa, aole oia i hele i ka loaa pinepine ana i na manao hohonu a me na manao maikai i hanai mau ia mai ma ka papa aina o kona noonoo. O ka ike o na kanaka naauao e noho ana ma kela wahi keia wahi ua hoolei wale ia mai imua ona, a ua lilo no ia i ike a i pomaikai nona.
                Eia nae ma kela wahi keia wahi o keia pae aina ke ike nei kakou i kekahi poe noonoo i lawe ole a heluhelu ole i kekahi nupepa. Kekahi o lakou he poe i ike pono i ka heluhelu, a o kekahi hoi he poe i ao ia ma na kula nui. Eia ka ninau no lakou:— Heaha la ka waiwai o ko lakou ike ana i ka heluhelu? Heaha la ka pomaikai o ke aupuni i ka hoolilo ia o na dala i ke ao ana ia lakou? He poe keia i loaa i kau wahi ike uuku. Ua loaa no i ka heluhelu, aole nae e heluhelu aku i na nupepa i pai ia a i hoolaha ia.
                Eia kekahi kumu o ka lakou heluhelu ole ana, no ka lawa ole o ke dala e loaa mai ai na nupepa o na kanaka makua, a o kekahi kumu hoi o ka heluhelu ole ana, no ka hiki ole i kahi noonoo kamalii e apo aku a hoomaopopo i na manao hohonu a na kanaka makua.
                Auhea oukou e na keiki a pau mai o a o o keia pae aina, he okoa keia pepa, he okoa na pepa mua. Aole e like keia me na nupepa mua i hoopuka ia. He pepa keia no oukou. E hoopuka ia ana i kela mahina keia mahina. Hookahi helu i ka mahina. Ua manao ia e hana ia keia pepa nani, a maanei e hoopuka pinepine ia na kii maikai a me na olelo ao, na olelo e hoonaauao ai a e hoohauoli ai i ko oukou mau naau.
                E hoopuka ia hoi ma keia pepa a oukou na nu hou pili i ka makemake o kamalii, ina no na moku o keia pae aina ka loaa ana mai, a ina mai na aina e ka loaa ana.
                Eia ka manao o Ke Alaula ia oe, e kuu pokii: o ka hapaha a kou makuakane i haawi ai ia oe e kuai i wahi mea ono a ka Pake, oia hapaha no kau e malama ai a e hoolilo no keia wahi hoa kamailio au, a pela e loaa ai ia oe he nupepa nou ponoi, a pela e lilo ai oe i kanaka makua naauao e lawe mau ana a e heluhelu mau ana i ka nupepa.

NO SAULO I KAPAIA O PAULO.

                Ua hanau ia o Paulo na kekahi Judaia no ka ohana a Beniamina e noho ana ma Tareso, he kulanakauhale o Tureke ma Asia. I kona wa nunui ae houna ia oia i Jerusalema i ke kula nui a Gameliela, he kanaka naauao kaulana loa o ia kau.
                He Parisaio no o ua Paulo nei, a he keiki a kekahi Parisaio, wahi ana.
                I kona wa kanaka ui ua ike ia ia he kanaka naauao loa, a he ike ma na mea o keia ao o ma na kanawai o kona aina. Ua manao nui loa ia o Paulo e kona lahui Judaio, no kona makaukau me ke akamai.
                Ua lokahi kona manao me ko na Parisaio, a me na kuhina nui a me na 'lii o na Judaio i ke kue ana'ku ia Iesu a me ka poe hoomana ia ia.
                I ka wa i pepehi ia kela haipule o Setepano, i hailuku ia i ka pohaku a make, o Saulo no kekahi i ae i kona make ana. Ma ia hope ua luku

SAULO, I KAPAIA O PAULO.

 

aku o Saulo i ka ekalesia, a hahao ae la i na kane a me na wahine iloko o ka halepaahao.
                Ua puni loa o Saulo i ka huhu i keia aoao— e ha aku ana i na olelo hooweliweli a me ka luku aku i na haumana a ka Haku.
                Kii aku kela i ke kahuna nui i palapala ae e hoomainoino i na haipule ma ke kulanakauhale o Damaseko. I kona hele ana'ku ilaila, ma ke alanui, puni koke iho la kela i ka malamalama nui, i oi aku i ka malamalama o ka la, i anapu mai, mai ka lani mai. Hina iho la ia i ka lepo, a lohe ae la ia i ka leo e kahea ana, penei: "E Saulo, e Saulo, no keaha la oe e hoomaau mai nei ia'u?"
                Ua lohe no na hoa hele o Saulo i ka leo, aole nae i ike i kekahi mea. I ke ala ana ae o Saulo mai ka lepo mai ua makapo ia. Alakai aku lakou ia ia a hiki i Damaseko. Ekolu la o ka noho makapo ana, alaila ua hoola ia e kekahi o na haipule, a ka Haku ana i manao mua ai e hahau i ka halepaahao.
                Mai ia manawa aku he mea e ke aloha o Saulo i ka Haku, a me kona aupuni. Ma ia hope mai ua kapaia oia o Paulo. O ka oi no keia o na luna olelo a pau i ka hoolaha ana i ka olelo o Iesu ma na aina e. I mai ia: "o na mea a'u i pomaikai ai, lilo ae la ia i kuu manao, i mea poho no Kristo."
                O na buke he umikumamaha o ke Kauoha Hou ka Paulo i kakau ai. O kana mea i kakau ai ua oi aku i ka hapaha o ke Kauoha hou a pau.

KA PAHI-PELU.

                "No keaha la e hoihoi wale aku ia iaia? Ua loaa wale la ia oe, e Keo, e waiho ana ma ka lepo, a ua lilo ia oe. Ina nae e hoowahawaha oe i ka pahi, e haawi mai ia'u."
                "Aole! mai haawi wale aku, aka e kuai mai me a'u. Heaha kau kumu-kuai?"
                Hoole aku o Keo i ka laua mau manao me ka i iho, "aole loa au e haawi aku, aole hoi e kuai aku, no ka mea aole na'u ka pahi."
                "Kahaha! Pehea la ae e hoole ai; aole nau ka pahi i loaa ia oe, ua haule ma ka lepo, ma kapa alanui."
                "Aole na'u ka pahi; na kekahi mea i hele ae ma keia alanui, a ua haule. Ike iho nei au i kekahi keonimana e hele ae ana ma keia alanui, a ua komo aku la i kela hale pena keokeo e ku ana ma ka puu. Manao au nona paha. E hele ana au e ninau ia ia ina ua haule kana pahi."
                "Akahi no ke keiki naaupo. Ina ua loaa ia'u kekahi pahi ma ke alanui, ina ua huna loa au, i ike ole mai ka mea nona ka pahi, a lilo loa ia na'u."
                "E kapa aku au ia hana ana he aihue," wahi a Keo. "Ina i ike au i ka haule ana o ka pahi a kekahi, a lawe au ia no'u me ka hoihoi ole aku i ka mea nana ia mea, a ina hoi i loaa ia'u kekahi mea i haule wale, a huli ole aku au i ka mea nona ka mea i haule, alaila i kuu manao ua lilo wau i keiki aihue."
                Haalele iho la o Keo i kana mau hoa kamailio a holo aku i ka hale keokeo. Puka mai ka haku hale a ninau mai, "heaha kau?" Pane aku o Keo me ka ninau aku, "ua haule anei kou pahipelu?" Hoole mai kela "aole paha," a i ka haha ana i ka pakeke, eia ka, ua nahae ka lole, a ua lilo no ka hoi ka pahi.
                Hoike aku o Keo i ka pahi, a oia no, e paa ana no na hua kumu o ka inoa a ua kanaka la. Olioli ke kanaka i ka loaa ana, a uku mai kela he hapalua ia Keo no kana hana pono ana. Hoole aku o Keo me ka i aku aole au makemake i ka uku ia mai no kuu hana pono ana. Ina i lawe wale au no'u, ina ua lilo au i aihue, a ua kauoha mai ke Akua "mai aihue oe." I mai la kela, "ina aole oe e makemake i ka uku ia mai no kau hana pono ana, alaila e haawi wale au i keia hapalua he makana nou." a lawe ia me ka olioli.