Ke Alaula, Volume I, Number 1, 1 April 1866 — Page 3

KE ALAULA. 3

KE DALA-PEPA I HUNA IA MALOKO O KA BAIBALA.

                Nui ke aloha o na makuahine haipule i ka lakou mau keikikane i ko lakou wa i haalele ai i ka home o ka makua a imi hana aku, ma kahi e paha, a ma ka moana paha.
                Hai mai kekahi kapena moku ia makou, i kona wa opiopio, haalele oia i kana mau makua a holo aku ma ka moana, he luina. Penei kana olelo: "I kuu hele ana hookomo kuu makuahine he Baibala no'u maloko o kuu pahu. Hoo hoi kela he dala-pepa iwaena o na aoao o ka buke. I kuu hoi ana'ku i ke one hanau, loaa iho la i kuu makuahine i na dala la i kahi ana i huna ai iloko o kuu Baibala. Akaka iho la ia ia kuu heluhelu ole ana i ka Baibala." ''Akahi no kuu hilahila loa," wahi a ua kapena nei.
                Ke paipai nei makou i na mea a pau e huli oukou i ko oukou mau Baibala, a ina e loaa ole malaila i na dala i huna ia'i, e loaa auanei i ka waiwai i oi aku i ko na dala. "E huli oukou i ka Palapala Hemolele, no ka mea, he ola mau loa ko oukou malaila."— The Friend.

                O HOKU AO.—Ua kuai lilo ia'ku nei ma ke kudala ana keia moku kialua kaulana, a na keiki kula Sabati ma Amerika a me Hawaii nei i kapili ai. Ua lilo ia Kauka Aupuni no na dala 84,300, a ua hoolilo hou aku nei ia i na haole kapili moku ma Ulakoheo, o D. Foster & Co. I ka lilo ana'ku nei ua loaa ia ia he inoa hou, o Harieka Nuela (Harriet Newell) a o kona inoa no ia e hea ia ai i keia hope aku. O kona inoa o Hoku Ao, ua malama ia no ia, a e ili aku ana i kona hope, he moku hou e kapili ia ana ma Bosetona.

                HE KEIKI PAKE.—Ua lohe mai nei makou ua hanau mai kekahi o na wahine Pake kumakahiki o ka aina mahi ko o Kualoa, Koolau, he keiki Pake. He Pake ka makuakane, he Pake ka makuahine, a he Pake Hawaii keia wahi malihini. Eia ka hoomaka ana paha o ka laha nui ana mai o na Pake ma keia pae aina. Eia ka ninau no keia wahi malihini hou: E ao ia oia ma ke kula hea la? Ma na kula aupuni paha, kahi i ao ia ka olelo Hawaii, ma na kula haole paha, kahi i ao ia ka olelo Enelani; e kukulu hou ia paha i kula ao i ka olelo Pake, i heluhelu na keiki Pake ma ka olelo o Kina?

                REV. I. H. MAHOE.—I keia hoi ana mai nei o Hoku Ao, ke lohe nei makou, i kekahi hana kamahao ano makai, a ano e, a kekahi o na misioneri hoomanawa nui a kakou e noho nei ma Tarawa i hana ai. Ua unuhi aku o Rev. I. H. Mahoe i ka "Ui no ke Akua" a Limaikaika i kakau ai, mailoko aku o ka olelo Hawaii a iloko o ka olelo o ka Pae Aina o Kilipati (Gilbert Is.) A ua pai ia keia Ui ana i unuhi ai maluna o kekahi mea paipalapala a kela misiona e kekahi haole paipalapala i noho wale aku ilaila i keia makahiki.
                Akahi no a unuhi aku kekahi kanaka Hawaii i kekahi buke ma ka olelo o kekahi aina e, a pai ia a hoolaha ia ua buke la, iwaena o ua lahui la. Olioli loa makou i ka ike ana i keia hana maikai. Pela e hele aku oukou imua, e na keiki Hawaii, a e kapaia o Hawaii nei ka Lama o ka Moana Pakipika.

KE OLAI NUI MA KALEPONIA, SABATI.
OKATOBA 8, 1865.

                Aole mea i weliweli loa ai o kanaka e like me ke olai. I ka wa e hoohaalulu ai o Iehova i ka honua paa, alaila ike ke kanaka e waiho ana ia ma ka poko lima o Iehova, aole hoi wahi e pakele ae.
                I ka la Sabati, Okatoba 8, ua hoohaalulu ia ka moku aina okoa o Kaleponia i ke olai weliweli. Aole he nui ka poe i make, elua wale no a makou i lohe ai, he mau Pake, i eha, a make loa paha ma ka hiolo ana o ka hale. He nui nae na hale i nakaka a nahaha, a he nui ka puna i helelei, a nui na puka aniani i nahaha ma ke kulanakauhale o Kapalakiko. Ua manao wale ia he elua miliona dala ka nui o ka waiwai i poho ma ke kulanakauhale hookahi o Kapalakiko ma keia olai. I ke awakea ka hiki ana, a ua piha na luakini i na kanaka, e hoomana ana ia Iehova; pau ka nui o kanaka i ka holo i waho o na hale a i ke alanui. Ua oi aku paha ka ikaika o keia olai mamua o na olai a pau i ike ia ma Hawaii nei iloko o keia kenekuria.

KA ELEPANI-KAI.
(THE WALRUS OR SEA-ELEPHANT.)

                Ano e hoi keia holoholona nui! He holoholona au kai keia, a hiki hoi i kona wa e hoi ai mauka maluna o ka aina, a iluna paha o ka hau, hoi no ilaila a hala kekahi mau la.
                Noho paa kela ma ke kai anu akau, aole hoi i ike ia ma na aina wela. O kona mau wawae ua ano palahalaha me he mau lima la, e kokua pono ana iaia i ke au ana i ke kai. He mau maiu hoi kana ano like me ko ka bea.
                Elua ana mau niho loloa e like me ko ka elepani, a he waiwai nui no ke loaa mai, i mea hana i na kahi-palaoa a me na mea palaoa ma na piana. Ua oi aku ka nani o ka iwi palaoa o keia holoholona mamua o ko ke kohola a me ka elepani. O ka ili he uwauwa loa, a uA hoolilo ia I mea ili kauo no na lio kauo kaa ma Amerika.
                O ka loa o keia holoholona he umikumamalua kapuai a hiki aku i ka umikumamawalu, a o ke anapuni o kona opu mai ka walu a i ka umi kapuai. Ua oi aku ka nui a me ka puipui o kona kino momona mamua o ko ka bipi nui.
                He make wale keia holoholona i ke kanaka ke loaa iaia ma ka aina maloo. Hou ia i ke o a make koke no.

No "Ke Alaula."

NO KA HOOPAKELE ANA I KE OLA O KEKAHI KEIKI.

                O kekahi kanaka Enelani ua hele e noho ma Amerika, hooakaka mai oia i kekahi mea i ike ia e ia, penei: I kuu pii ana maluna o kekahi puu ma ke kulanakauhale o Frankford, e pili ana i Philadelphia, ike au i kekahi kaikamahine liilii, elua paha ona makahiki, ua hele mai kona hale aku, a e moe ana i waenakonu o ke alanui. Mamua ae o ko'u hiki ana ma kahi o ke keiki, aneane paha elua haneri iwilei, ike au ekolu kaa lio, elima lio i kela kaa i keia kaa. O na kahu lio ua hele e hoomaha iloko o kekahi hale hookipa. Puiwa na lio, a holo kiki ma ke alanui.
Ia manawa holo wau ma kekahi aoao o ke alanui, aka, i ko'u manao, e make ana kela keiki i kela mau kaa; aka, aia maluna o kekahi lanai e kokoke ana i ke alanui, kekahi kanaka e kau ana i ke pili laau ma ua lanai nei; ike oia i keia keiki e moe ana ma ke alanui, a ua maopopo ia ia he wahi pono ole keia. A o ua kanaka la, aole ike maka ia i na makua o keia keiki, aka lele oia ilalo a holo ma kahi o ke keiki, a kaili aku i ke keiki. Haule oia no ka hehi ia i ka wawae o ka lio. I kona haule ana, lalau aku oia i ka lole o ke keiki, a hoolei ia ia ma kahi e, a pakele keia kanaka no kona kaa ana i hope. O ka makuahine o ua keiki nei e holoi lole ana: lohe oia i ke kamumu ona o ua kaa lio, a holo a hoopaa i kana keiki i ka manawa i hoolei ia'e mawaho o ke alanui, a apo mai me ka lima, a hooho me ka leo nui, alaila haule oia ilalo me he mea make la. Aole liuliu a ola oia. A makaukau au e hele, ninau aku la au i kela kanaka, "Ea, ua mare ia oe, a he hoahanau oe no na makua o keia keiki?" Hoole ua kanaka la. Olelo au ia ia, "E mahalo ia oe e na makuahine a me na makuakane a pau o keia no, i ko lakou lohe ana i keia hana lokomaikai au, a ke haawi aku nei au ia oe i keia mau dala he umi no ko'u aloha ia oe." Olelo mai kela kanaka, "Aole makemake— ua hana au ka mea pono ia'u ke hana aku."
                Heaha la ke ano o keia kanaka opiopio? He kanaka hanohano ea? Aole akaka ia kakou ka mea mahalo nui ia o keia kanaka—kona makau ole poha, kana hana lokomaikai paha. O ka lokomaikai o keia kanaka he mea paipai ia iloko o kona manao e lilo kona ola i pakele ke ola o kela keiki, a ua lilo ka makau nui o ka makuahine i olioli nui loa, a ua oi keia makana iloko o kona manao mamua o ka loaa ana o na dala he nui, a na ka Haku e hoapono a hoopomaikai ia ia no keia hana lokomaikai.  F. M.

                O HOKO AO ALUA.—Ke kapili ia nei ma Bosetona he moku kialua hou, 100 na tona, i moku e holoholo iwaena o Hawaii nei a me na Pae Aina o Nuuhiwa a me Maikonisia. He kialua pea maoli keia; e like ona paha kona ano me ka Neke, a o kona nui ua ane like hoi me kona. O ka inoa o Hoku Ao e ili ana keia moku hou, a o na hana hoi a Hoku Ao i hana ai ma ka malama ana i na misioneri oia kaua hana. Iloko paha o Ianuari, 1867, e ku mai ai keia moku hou ma Honolulu.

                O G. Haina kekahii hoi mai mai Tarawa e hoolana mai a hoi hou aku no i ka hana malaila. Ua haalele aku oia i kana ohana me Rev. I. H. Mahoe ka malama, a hoi aku keia. Elua hoi kaikamahine o na misioneri i hoi mai nei— o Derausila Kaelemakule a me Maria Okana Mahoe. Ua hookipa ia'ku o Derausila ma ke kula nui o Waialua, a ua noho aku o Maria me ke kupuna wahine o na keiki misioneri, o Okana wahine, ka mea nona ka inoa i hea ia keia wahi keiki, ma ke kula hanai o Makiki.