Ke Alaula, Volume I, Number 6, 1 September 1866 — Page 23

Page PDF (1.05 MB)

KE ALAULA. 23

 

aku hoi i ka poe hoino mai ia oukou; a hana lokomaikai aku hoi i ka poe inaina mai ia oukou." A penei hou aku no:
                "O na mea a pau a oukou e makemake ai e hana ia mai ia oukou e na kanaka, oia ka oukou e hana aku ai ia lakou."
                Ina e malama ia keia mau kanawai elua, alaila pau ke kaua a me ka hakaka ma ke ao nei. O ka poe e hoohakaka i na keiki, a i lealea ia ka ike ana ia hana, he poe enemi lakou no ka lahui, he mau enemi no ke aupuni. A o na keiki i ao ia pela, aloha ino lakou! He hopena ino auanei ko lakou.

KA HOLOHOLONA AI NAONAO.
(THE ANT EATER.)

                He nui no ka hoopilikia ana o na naonao i ke komo aku iloko o na mea ai. Aka, o kona haawina no ia, a he mea no paha ia e pono ai ke kanaka. Ke ike nei kakou, ina e waiho ana he apana io maka me ke kopi ole ia, aole emo a ua pilau. Pela hoi ina e make kekahi holoholona liilii paha, a he iole paha e waiho ana ma kahi ike ole ia. He mau la no e honiia'i ka pilau o ia mea, a pau koke no ka pilau ana. Ua kii koke no na naonao a ua ohi aku ma ka io, ka mea e pilau ana, a pau koke aku no ia lakou i ka hoomaemae ia. Pela no i na elelu i make a me na hunahuna ai i helelei ma kela wahi keia wahi, pau koke no i na naonao i ka ohiia aku. O keia hana lokomaikai a lakou, he mea ia e hoomaemae ai a e hoopau ai i na mea e ino ai ke ea e komo mai ana maloko o ko kakou mau puka ihu. He mea no ia e pale ai i ka mai.
                Aka, o ka nui loa auanei na naonao, a e lilo lakou i mea hoopilikia i kanaka, ua hoonoho mai ke Akua ma na aina o Amerika Hema a me Aferika, he Holoholona ai naonao.
                Oia ka mea nona ke kii i hoike ia ae la maluna. He ekolu kapuai a hiki aku i ka lima o ke kino o keia holoholona. He alelo loloa kona, a he ano pipili me he koe la i ka waiho mai. Hele keia Holoholona Ai-naonao, a ma kahi e nui ana lakou, a ho-o aku i kona alelo, ka pii koke ae la no ia o lakou maluna o kona alelo, alaila pau koke lakou iaia i ka moni ia iloko.
                I kekahi manawa, hele keia holoholona i ka puu lepo i kukulu ia e na nonanona i hale no lakou a wawahi iho. Ko lakou holo nui mai la no ia iwaho, a waiho aku no kela i kona alelo iwaena o lakou, pau nui no lakou iluna, a pau no lakou iaia i ka ai ia.
                Kupaianaha no na holoholona a ke Akua i hana ai.

IOANE KIKO.
(DR. JOHN KITTO.)

                I na makahiki i hala aku nei, e holoholo ana me na hoapaani ma na uwapo o Pilimauka (Plymouth,) ma Enelani, he wahi keiki, o Ioane ka inoa, i aahuia i na lole weluwelu, e imi ana i na wahi apana hao a apana keleawe i mea e kuai aku ai, a loaa o na hapawalu a keneta paha. He makuahine aloha kona, aka o kona makuakane he kanaka ona lama pinepine, e hoomaunauna mau ana i kana mau loaa ma na hale kuai mea ona. Nolaila ua mau ka ilihune o kona ohana, a pilikia i ka ai ole.
                I ka loaa ana ia Ioane o na makahiki eha, ua hoounaia oia me kona kupuna-wahine e noho ai, i koe iho kahi ai uuku no na keiki e ae o ka ohana. Aloha loa kona kupuna-wahine iaia, a ao aku iaia i ka heluhelu, a loaa iaia ka makaukau ma ka heluhelu ana i ka Baibala. I na la Sabati ua, i hiki ole ia laua ke hele i ka luakini, noho pu laua, a heluhelu aku o Ioane i kona kupuna-wahine. Hoolilo ia i kekahi noho i awai nona, a heluhelu mai me he kahunapule la.
                E noho kokoke ana malaila he wahi elemakule okioki lauoho. He pinepine ka hele ana o Ioane ilaila, a haku mai ua elemakule la i na moolelo a me na kaao e lealea ai ka pepeiao o keia wahi keiki. I kekahi manawa kokua o Ioane iaia ma kana hana, a loaa mai na hapaumi, o kona kuai koke no ia i na buke liilii.
                I kekahi manawa hele aku ia me kona kupuna-wahine, a malalo o na ulu laau e paina ai, a olioli loa ua wahi keiki nei i ka lohe ana i ke kani ana o na manu liilii ma na lala laau maluna iho.
                I ka loaa ana iaia o na makahiki he umi, pau keia mau la pomaikai o ka noho lailai ana ma ka poli o kona kupuna-wahine.
                Mai kona kupuna-wahine, a hoi pu laua i ka hale o na makua o Ioane e noho ai. Hoomaka o Ioane i ka hana pu me kona makuakane. O ka hamo puna a me ka hahau hale pohaku, oia kana hana. Hoomakaukau o Ioane ma ke keena maluna loa malalo o ke kaupaku o ka hale a lakou e noho ai i wahi nona e heluhelu ai a e kakau ai. Hana oia i papa waiho no kona mau buke, a hoonoho he pakaukau a he noho nona malaila, a i na wa kaawale pii koke aku no ia ilaila e huli palapala a e kakau. Aole i loheia ua hele iki oia i ke kula. O ke ao mua ana o kona kupuna-wahine iaia i ka heluhelu, oia wale no ke kula ia ana.
                Hookahi no makahiki i noho hana pu ai oia me kona makuakane a loohia oia i kekahi poino nui. I kekahi la e pii ana keia wahi keiki, e amo ana i na pohaku uwinihepa maluna o kona poohiwi a hiki iluna o ka paia kiekie o kekahi hale kahi e hahau ana kona makuakane. Ua kokoke e hehi aku oia i kahi paa o ka hale, o ka pakika iho la no ia, a haule aku ia he kanakolu-kumamalima kapuai, a pahu iluna o na pohaku o ke alanui.
                Hapaiia keia keiki aneane make, a hoihoiia i ka hale o kona mau makua. E mau ana no kona hanu ana, aka he hoomaopopo ole mai kona mau maka i na makua a me na hoalauna i ku poai mai ma kona wahi moe.
                A hala ae na pule elua me ka moe malie loa, i kekahi la hookaakaa ae oia i kona mau maka, a nonoi mai e haawiia'ku ka buke ana i hoomaka ai i ka heluhelu i ka la ana i haule iho ai a eha.
                Oni ae oia a hoao e ala mai mai kahi moe, aole nae i hiki. Kahea ae oia i kona makuahine, a pane mai ia "e moe malie." Aole nae oia i lohe i kekahi leo e pane mai ana. Kahea hou, a kahea hou no, aole nae he wahi leo i pae mai i kona pepeiao; a hoomaka oia i ka uwe.
                Mai ia la mai aole oia i lohe hou i kekahi leo, no ka mea ua kuli loa kona pepeiao. I kona haule ana a paa ke poo ilalo, eha oloko, a nolaila mai ke kuli o kona pepeiao. Noho no a hala kekahi wa, a ola loa kona mau pohole a pau, aka o ka lohe o ka pepeiao aole i loaa hou iaia.
                Pau ka waiwai a me ka pono o ka hana pu ana me kona makuakane. Make hoi kona kupuna-wahine, a he nui na keiki pololi e ae o ko lakou ohana; nolaila hoounaia ke keiki kuli i ka hale hana lima e hana ai. Lokomaikai mai ka luna o ka hale hana ia Ioane, a menemene iaia no kona pilikia i ke kuli o na pepeiao. A no ka ikeia o ke ano oluolu a lokomaikai iloko o keia keiki, nolaila ua aloha na mea a pau iaia. Aka hoi, mehameha keia wahi keiki i ka hiki ole iaia ke paani pu me na hoa kamalii a me ka lohe ole i kekahi leo aloha. Kaumaha a u hoi kona naau iwaena o na malihini, a pule aku oia i ke Akua e noho mai ia i makamaka nona.
                Hoomanao oia i ka hauoli mau ana o kona kupuna-wahine iloko o ka Haku, a noonoo oia he menemene a he aloha paha ko ka Haku iaia. A pela io no i ka Ioane ike ana. Lilo iho la ia i keiki na ka Haku, a pau kona kani-uhu ana. He haawina pilikia ka i haawiia mai iaia, aka ua hauoli oia iloko o ia pilikia.
                Malama o Ioane he wahi buke kahi i kakau ai oia i ka moolelo o kana mau hana i kela la keia la. Penei kekahi mea i kakauia e ia ma kana buke moolelo. I kekahi la haawi mai kekahi mea i aloha iaia he iwakalua mau keneta, a penei ia i hoolilo aku ai ia mau keneta: "He apana pai mea ono, hookahi keneta; he kanana, eono keneta; mau buke, eono keneta; pakahi keneta i na kaikamahine elima, elima ia keneta; hookahi keneta ia B. B.; koe ia'u hookahi keneta." Hoolilo naauao loa keia wahi keiki i kana mau keneta; aole i pau wale i ke kuai i mea ono nona iho. Ua haawi aku hoi he eono keneta i mea e hoopomaikai ai i na wahi keiki nele.
                No ka manao nui o ka luna o ka hale hana lima iaia, nolaila imi oia i kekahi poe e kokua mai iaia, a haawi mai lakou i dala e kokua iaia i ka imi naauao. Komo aku ia iloko o kekahi hale pai-palapala a na misioneri, a ma ka hana mau, a me ka ike ia o kona haipule, ua loaa iaia he inoa maikai loa malaila. Lilo oia i kanaka naauao loa a kaulana ma ka haku ana i na manao. He nui na buke ana i kakau ai. He buke wehewehe i ka Baibala kekahi, me na kii he nui no na ano mea i haiia mai ma ka Baibala. He Palapala Honua kekahi no ka aina o Palesetina. Mare oia he wahine maikai, a loaa ia laua he mau keiki. Aole nae i lohe oia i ka lakou mau leo olioli, no ka mea he kuli ia.
                I na makahiki i kaa hope ae nei ua make aku o Kauka Kitto, a ua hele aku ia i ka lani, kahi e loaa ai i ka poe kuli ka lohe, a e loaa ai i ka poe aa ke kamailio. Ilaila no ia e hoonani nei i ka Haku no kona lokomaikai.

                E kuu keiki, ina e hoowalewale mai ka poe hewa ia oe, mai a-e aku.