Ke Alaula, Volume II, Number 7, 1 October 1867 — Page 27
KE ALAULA. 27
KA NENE.
E hana'ku auanei kekahi mau keiki a olelo he koloa. O ko lakou kuhihewa no ia, no ko lakou maa ole i ka ike i ka nene. Elua ano nene ma Hawaii nei--o ka nene maoli o ka ululaau o na mauna o Hawaii, a o ka nene haole mai na aina e mai. O ka nene o Hawaii nei, he manu ahiu, lele loa i ka lewa a kahi e haule aku ai, a ai aku i na ohelo a me na hua e ae o na ululaau a me na kula. He ano hauliuli kona hulu, he loloa ka ai. He oi aku ka nui o ka nene o na aina e mai. He keokeo loa kona hulu. O ka oi no keia o ka nui o na manu laka a pau i malamaia ma na aina naauao. Oi aku kona nui i ko ke koloa a me ka pelehu. He manu huhu no keia. Ina i ka wa e hanau keiki ai, a hookokoke aku oe ma kona wahi, kiki mai kela ia oe. Malama loa lakou i na keiki, a ao aku ia lakou e au i ka wai a e lele hoi i ka lewa.
I ka wa mamua aku nei, o ka hulu o na eheu o na nene, oia na peni e kakau ai. I keia wa hoi he maka kila ka peni, a ua haaleleia ka hulu manu. O ka hulu o ka nene, he mea maikai loa ia no na uluna moe po. He nolunolu ka uluna hulu manu. Ma na moku o Amerika i ke kau, ike nui ia na nene e lele auna ana i ka akau, e haalele ana i na aina wela; a i ka hoomaka ana o ka hooilo, ikeia lakou e hoi ana i ka hema. Pela mau i kela makahiki keia makahiki. He loihi loa ke ola ana o ka nene laka. Ua ikeia ka nene i loaa na makahiki he kanawalu.
He Moolelo Kupanaha no kekahi Nene.
E hoomoe ana kekahi nene ma kana punana hua ma ka hale-kuke o kekahi kanaka. Loohia ua nene makuahine nei i ka mai. Haalele oia i kona punana, a kii aku iwaho i kekahi nene opiopio, a alakai mai iaia iloko o ka hale-kuke. Kau aku ua manu opiopio nei maluna o ka punana hua, a hoopunana maluna iho o lakou a pau lakou i ke kiko, a nana i malama i na keiki a nui. O ka makuahine ponoi hoi i mai, nona na hua, noho iho oia ma ka aoao o ka punana a make iho. Me he mea la ua hai aku oia i ka manu opio i kona pilikia i ka imai, a ua kauoha iaia e malama i na hua, a e hanai aku i kana mau keiki.
KE KAIKAMAHINE IMI IA IESU.
Ua loaa i kekahi kaikamahine ilihune na pilikia he nui wale. No ka make o kona mau makua, ua hele ia e noho ma ka hale a hai ma ke ano paahana, a ua oolea ka hana i haawi mau ia iaia e hana. Ma Sekotia kona wahi i noho ai, ma ka aoao akau o ka aina. He poe naaupo ka hapa nui o na kanaka o ia hapa o ka aina, aole no i ao pono ia.
Ua ike nae keia kaikamahine i ka heluhelu, a ua loaa iaia i kekahi la he mau aoao o ke Kauoha Hou i uaheia, a ua heluhelu kela i kekahi mau hana lokomaikai o Iesu, ano kona hoola ana i na mai. Ma ia heluhelu ana ua ike kela he kanaka aloha loa o Iesu i ka poe ilihune. Aole nae ona ike ua make kahiko o Iesu, a ua kuhi ua kaikamahine nei e ola ana no i keia wa ma ka honua nei.
Noonoo no la ia me ka manao, "Ina paha ike mai o Iesu ia'u, aloha mai paha a iakua mai i ko'u mau pilikia. E imi aku paha wau iaia."
Kona haalele no ia i ka hale, a hele aku la ma ke alanui i na wahi e aku e imi ia Iesu. Ninau aku ia i ka poe ana i halawai pu ai ma ke alanui, "Ua ike anei oukou ia Iesu?" Heneheneia mai kela e na kanaka, aole nae i hai kekahi iaia i ka oiaio.
Pela kona hele auwana wale a hiki aku la ma kahi e loa aku o ka aina, a komo aku la i ke kuanakauhale nui a maikai o Edineboro. Noonoo ae la ia; "eia paha o Iesu ma ke kulanakauhale nei, me na kanaka waiwai." No ka makau nae i ka nui wale o ka poe e hele ana ma ke alanui, aole kela i ninau i kekahi; hele malie aku la me ka weliweli a me ka hopohopo.
Iaia e hele ana me ka puliki paa o na lima ona i ke kihei nahaehae ma kona mau poohiwi, ike ae la ia i kekahi wahine ua aahu i ka aahu kanikau eleele, a he oluolu loa kona mau maka ika nana'ku. 'JO ka'u mfea paha ii e ninau ai,"--pela ka noonoo o ke kaikamahine.
"Ea, ua ike anei oe i kekahi kanaka maikai, o Iesu?"
Ku ae la ka wahine me ka nana iaia. "Auwe! aloha ino ua keiki ike ole nei," pela iaia iho "Aole ka oe i ike i ke ano o Iesu?"
"Aole."
"Ea, ua ike oe i kela hale nui maikai mao?" Kuhikuhi aku la ia i kekahi luakini. "E hele mai oe i ua hale la i ka la apopo, a e loaa paha ia oe ilaila o Iesu. E hoi me a'u i kuu hale."
A kakahiaka ae,—oia ka la Sabati,--hele ae la o Iane, ke kaikamahine, i ka halepule. Akahi no kela a komo iloko o ka halepule, a hoaa wale iho la na maka i o a ia nei e huli ana, o wai la o Iesu. Ku mai la ke kahunapule, a kamailio mai me ka olelo pinepine no Iesu; aole nae i ikeia o Iesu. Pau ae la ka halawai nui, hoi ae la ka nui kanaka, koe ka poe e hoomanao ana i ka Aha-aina o ka Haku ia la. Noho ae la no o Iane ma kahi kaawale aku, oia hookahi no malaila. He lohe wale no kona i ka inoa o Iesu; auhea la ke kino maoli? wahi ana.
Ike ae la ke kahunapule i kona hele ole mai i ke kuahu e lawe ai i ka berena, kii aku la iaia.
"Aole anei oe he hoahanau?"
"He makemake au e ike aku ia Iesu e kokua mai kela i ko'u mau pilikia."
"Ua make kahiko loa o Iesu; ua hoi kela i ka lani e noho ai." A wehewehe aku la ia i ka moolelo, a me ke ano o ka pule ana ia Iesu e kokua mai. Pela kona hooluolu ana i ka manao o ke kaikamahine.
"A e hoi oe i kou hale, a pule ia Iesu e kokua ia oe ma kau hana, a nana no e malama ia oe i kela la keia la me ke aloha."
Hoi ae la o Iane i kona home me ka olioli a me ka lana o ka manao, a hapai hou ae la i na hana o kela la keia la, me ka manao i ka waiwai nui a Iesu i haawi mai ai,--aole o ke dala maoli, aka o ka hoolilo ana i na mea liilii o ka noho ana o kela la keia la i pono no ka uhane.
KE KANAWAI ELIMA.
E na kamalii e heluhelu ana i keia wahi olelo, ua maopopo no paha ia oukou ka Iehova kakau ana me kona manamanalima ma na papa pohaku, a me kona haawi ana ma ka Mauna o Sinai i na Kanawai he Umi? Ia Mose ka haawiia'na, a mai ona aku la i ka Iseraela. Ua pili no nae ia mau kanawai i na kanaka a pau loa o ke ao nei, a hiki aku i ka hopena.
O ke kanawai elima, oia wale no ka'u e olelo iki ai i keia wa. Heaha ke kanawai elima? Ua paanaau no paha i kekahi poe o oukou he nui, a o kahi poe aole no paha i hoopaanaau. Penei ia: "E hoomaikai oe i kou makuakane a me kou makuahine, i loihi ai kou mau la maluna o ka aina a Iehova a kou Akua i haawi mai ai ia oe."
O ka hoomaikai i na makua, heaha la ia?
1. He hoolohe i na kauoha maikai o na makua; he hoolohe i na olelo ao a me na olelo papa e kupono ana i ka ke Akua.
2. E aloha maoli aku i na makua, a e kokua aku ma na mea e oluolu ai ka noho ana.
Ua olelo pakike aku na keiki i na makua i kekahi wa. Pehea ia? Ke manao nei anei oukou ua ku ia hana i keia kanawai? Ua kue paha ia? Oia, he kue no. He hewa no ia.
E heluhelu oukou ma ka Paulo Episetole i ko Epeso, Mokuna 6:1-3: "E na keiki, e hoolohe i ko oukou mau makua no ka Haku, no ka mea, he pono keia. E hoomaikai oe i kou makuakane a me ka makuahine, (o ke kauoha mua keia, e pili ana me ka olelo e pomaikai ai:) i pomaikai ai oe, i loihi ai hoi kou noho ana ma ka honua."
Ua pili no ua olelo la i ke kanawai elima nei. Pela ko Paulo manao i kona kakau ana ia olelo. A pehea oe, ke hoomaikai nei anei oe i kou mau makua? Ke ae nei anei oe i ko lakou mau kauoha maikai? Ke hana nei anei oe i na wahi hana a ua makua i kauoha ai ia oe e hana? Aole no anei he wahi ano hoole a pakike i kekahi wa?
A heaha ka hope o na kamalii ke malama i keia kanawai? Eia no: "I loihi ai kou mau la maluna o ka aina a Iehova a kou Akua i haawi mai ai ia oe." Oia hoi, oluolu ke Akua i na keiki hoomaikai i na makua. E hana oukou pela, i pomaikai oukou, i loihi hoi ko oukou ola ana ma keia honua. E. T.
HE UWAHI KUMUKUAI NUI.
O na mea ala i puhiia ma ke aupuni o Kina imua o na kii, ua oleloia ua like me eha haneri me kanalima miliona dala ka lilo i ka makahiki hookahi.
Ma ke awakea o ka Poalima, la 27 o Sepatemaba nei, ua make loa kekahi wahi keiki uuku makai o Ainahou. O ke kumu i make ai, i hiolo ka paila wahie. Aloha ino no hoi keiki!