Ke Alaula, Volume II, Number 11, 1 February 1868 — Page 42

42 KE ALAULA.

 

MAI PAUPAUAHO OE, E KE KUMU.

                He kumu kula maikai, naauao a kaulana hoi o Kauka Anola (Dr. Arnold) ma kekahi kula nui ma Beretania. I kekahi wa ua papauaho oia i ke ao ana i kekahi haumana poo manoanoa a naaupo. Ua nui ke ao ana, komo ole nae ka manao, a ua ukiuki paha ke kumu. Nana pono mai ka haumana, me ka i iho, "No keaha la i pane huhu mai oe ia'u, oiai e hooikaika ana au me ka ike a pau i loaa mai ia'u?"   I na makahiki mahope mai hai aku o Kauka Anola i keia moolelo i kana mau keiki, me ka olelo aku, "Akahi no a hilahila loa wau. Aole i poina iki ia'u ka nana ana mai o kela haumana, a me kana mau olelo." "E ao aku i ka mea naauao, a e aloha mai oia ia oe."--Sol. 9:8.

KA HALEPAKUI O BABELA.

                I ka malama aku nei o Okatoba i hala, ua hoikeike aku makou i ke kii o ka Mauna o Ararata, kahi i ili ai ka hale-lana o Noa, a puka mai ia kupunakane o kakou a pau, a hoomaka hou mai ka laha ana o kanaka e piha hou ai ka honua nei. He nui na makahiki i noho ai o Noa a me kona mau mamo ma kahi kokoke paha i ka hale-lana. Mahope nae o kona make ana, nee mai lakou mai ka hikina mai a loaa ka papu o Sinara, a kukulu he kulanakauhale ma kapa muliwai o Euperate. Hooholo hoi lakou e kukulu ma ko lakou kulanakauhale he halepakui, i kiekie ae kona welau a loaa aku na ao kalelewa. Manao lakou o keia hana nui ka mea e hoopaa mai ia lakou, i ole e puehuia aku kanaka ma ia wahi aku ia wahi aku. Ua makau paha kekahi o lakou o hiki hou ke kaiakahinalii maluna o lakou.

Hoomakaia ka Hana.

                Ua hoomakaia ka hana me ka ikaika. He kahua nui ka ia hoomakaukauia. Ua maikai ka lepo e kahu i pohaku uinihepa, a o ka lepo pipili oia no ka puna e uhau ai. He lehulehu na kanaka, a holo ka hana a lakou. Olioli lakou i ka ike ana'ku i ka pii ana o kahi hale kiai a lakou. O ka halihali paha i na pohaku uinihepa, oia paha ka hana o na keiki.

Hoopaaia anei?

                Holo no ka hana, a hoopaa loa ia anei ua halepakui nei? Aole. Molowa anei na kanaka, a haalele i ka hana? Aole. Na ke Akua no i hoohoka i ka hana a na kanaka. A pehea la? Penei: Hele mai na kanaka e hana i ka hale i kekahi kakahiaka, a he kamailio e ko kekahi, a he namu e ka hoi ko kekahi. Me he mea la e hapai pu ana he Pukiki, a he Pelekane, a he Ilikini, a he Pake, a he kanaka Hawaii i kekahi hana hookahi, me ka loaa ole aku i kekahi o lakou na olelo o na hoa ona. Pilikia loa paha, a holo ole ka hana o ia poe. Nui ae paha kekahi i koi, a kuhihewa ae kekahi he kaula ka mea i makemake ia, a he laau paha. Kahaha loa lakou, a makau paha kekahi i kekahi, no ka mea ua kahuli na olelo a lakou.

Hele Liilii aku na Kanaka.

                Haaleleia keia hana nui, no ke kahuliia o na olelo, a hoomaka na kanaka i ka hele liilii aku. O ka poe i loaa ka olelo like, hele pu aku lakou ma kau wahi; a o ka poe i loaa like kekahi olelo e, hele akoakoa pu aku lakou ma kau wahi aku. Mai laila mai ka laha ana o na olelo he lehulehu, a me na lahui kanaka he lehulehu e hoopiha nei i ka honua.
                He hana hookiekie kela a ke Akua i makemake ole ai o ke kukulu ana i ka halepakui. A no ke kahuliia o na olelo i kapaia o Babela. "Noonoo iho la ko ke kanaka naau i kona aoao iho aka, na Iehova e alakai i kona mau kapuai."

 

KA  HELE ANA I KOHALA HEMA.

                Aloha oe e ke ALAULA, a me kou mau Lunahooponopono. He mea hou keia iloko o keia makahiki, ka hele ana o Rev. E. Bona e komo i na Ekalesia a pau iloko o ka Ahahui Euanelio o Hawaii Akau e kokua i na kahu ma na hana Ekalesia. Ua hele aku ka makua i Kohala Hema, e like me ke noi a ka Aha, i ukaliia e kona wahi hoa-hele.

No Horeba.

                Ua hiki aku makou i ka luakini i kapaia ka inoa o Horeba; aia no ia ma Kaalaea, Kawaiahae-uka; malaila o Rev. A. Pali e kali ana ia maua. Ua lohe ia a me na hoahanau o ko maua la hiki aku ia. O ka nui o ka poe i akoakoa mai ma ia halawai he kanaono-kumamaiwa, mai na keiki a na makua, mai na kamaaina a na malihini. Ua hai aku no ua makua nei i ke kumu o kona hele ana'ku—no ke noi ana a ka Ahahui Euanelio iaia, a me na manao paipai, a hoala i ka Ekalesia. Hauoli no ke anaina i ka lohe ana i kona leo a me ka ike ana i kona ano, no ka mea ua lohe wale no lakou i ka inoa, akahi a ike maka kekahi poe. Eia ka! ka wa mama loa oia nei, o ka wa elemakule, a ua paipai oia i na hoahanau e malama loa i ka pono, a e hoomaemae i ko lakou luakini; no ka mea, ua pau loa na laau ona puka makani i ke naliia e na niho o na iliohae puaa; a ua manumanu ke nana'ku. A pau ka halawai, hai mai la kekahi hoahanau i kekahi mea hou ia maua,—o kona mare ana i kekahi haumana o ka Ekalesia Pope, a hookomoia e A. Pali ua wahine nei iloko o ka Ekalesia Karisetiano. Ia lohe ana o ke kumu Pope, huhu loa ia, a hai ae la i kana olelo wanana, e make ana keia kane a me keia wahine i haalele i ka aoao Pope i ka malama hookahi. Ua hala na malama eono, ua ko ole; i ka makahiki, aole i make iki e u noho nei. Ke ai nei no laua nei i ke kalo moa o Waipio, a me ka uala kahiki o Kawaiahae-uka, a no ka hoi ole o ua wahine nei i ka aoao Pope, ke olelo nei ua kumu nei e wehe hou i ka berita mare. Hu no hoi ka aka i ka aoao ma Kapaakai.

No Sinai.

                Haalele makou ia Horeba, a hele aku makou i Makela: aia ma ia wahi i ku ai o Sinai. O ka lua keia o na halepule o Kawaihae-uka. Ua ku keia mau hale ma kahi kiekie. Ke nanaia nei laua e na moku holo moana. Ewalu no kauna kanaka ma keia luakini; hui pu ia me makou a me kekahi mau kamaaina a makou i hele pu ai mai Horeba aku, kanakolu-kumamahiku. He nui aku kela hale ia Horeba. E like me ke kamailio ana o ka makua misionari ma Horeba, pela no ma Sinai. Hauoli no ka poe pono i ka lohe ana i na manao hoala a me na manao paipai. Ua kokuaia e kona wahi hoa-hele.

No Kawaihae-kai.

                Pau ka halawai ma Sinai, iho no makou i Kawaihae-kai, a moe ma ko Rev. A. Pali hale. I ko makou hiki ana i kahi o A. Pali, hui makou. Makaukau na mea ai ma ka papa-aina, hele makou e ai. Maikai ka papa-aina, na ai haole a me na ai Hawaii. Hoohihi maoli ka puu i ka ono; ai me na pahi, o, ki me ka waiu. Maikai no ka hale.   He wahi makamaka oluolu loa keia o kakou.

No Keolahou.

                Moe malaila a ao. Hora 5 kakahiaka, kani mai ka bele o Keolahou. Ka inoa keia o keia halepule; aia keia ma Kawaihae-kai. O ka nui o na kanaka ma keia halawai he kanaha-kumamaiwa. Ia'u ka manao paipai, a kokuaia e ka makua misionari.

No Hokuloa.

                A pau ka halawai, hoi makou i ka hale, paina a pau. Pau ka pule ohana, holo i Puako; ma na waa kaulua ka holo ana. Ehiku poe hoe waa--eono no Kohala, hookahi no Kawaihae. Eleu no na keiki o Kohala, naueue na waa i ka lumaiia e na hoe. Eleu maoli no hoi ke keiki o Kawaihae; like pu ko lakou ikaika. A kokoke makou e pae i Puako, kani mai la ka bele o Hokuloa; ka inoa ia oia luakini. Hoomaha iki makou, a kuu ka nae; a hea hou mai ka bele ia makou, o ke komo no ia i ka halawai; kanaha-kumamalua kamaaina, umi makou na malihini, ua like me kanalima-kumamalua ka nui. I ua makua misionari la no ka olelo. Lealea maoli na pepeiao i ka lohe ana; hoihoi na maka o ka poe pono i ka nana aku; a o ka poe hoihoi ole mai i ka olelo, ua ikeia aku ko lakou mau lihilihi e haaheo hiamoe mai ana, a manao iho la wau ina he kamaaina ka mea hai-olelo, ina paha o Welehu ko lakou la malama; a ua kokua iaia no ka manao paipai e kona wahi hoa-hele, a pau hookuuia ka halawai.

Kani ke Oeoe o Kilauea.

                Eia ka mea akaaka. I kou makou hoi ana mai a kokoke i ka waa o makou, ua hiki e o D. Kilakau i na waa; hookani ae la oia i kona leo e like me ke oeoe o Kilauea, a akaaka ae la makou. Olelo ae la kekahi, elua oeoe i koe holo o Kilauea. Hookani hou kela i kona wahi leo, o ka lua ia, a hoi mai la na hoe-waa; a i ke kolu o ke kani ana e like me Kilauea, o ko makou ee aku la no ia a hoi i Kawaihae. Ia holo ana i nana iho, aole ka hiku o ka hoe-waa, ua haule i ka hope waa, i ka lalau no. Hoi mai mauka mai Puako a Kawaihae. Aloha ino ka mea haule. O ka nui o na kanaka i launa mai i ka halawai mai Horeba a Hokuloa ma Puako, he elua haneri me ehiku. He mau bele wale no ko lakou e kani ana. Me ka mahalo,
S. C. HOAHELEMISIONARI.