Ke Alaula, Volume III, Number 4, 1 July 1868 — Page 13

Page PDF (483.96 KB)

KE ALAULA.
BUKE III. HONOLULU, IULAI, 1868. HELU 4.

 

MANU KAKA.

                Elima paha ano manu holo-i-ka-wai i ikeia ma Hawaii nei nona na wawae e like me keia i hoikeia ma ke kii maluna ae nei. Ua huiia na manamana ekolu me ka ili. Me he peahi la ka wawae e pelupelu ana a mohala hou aku iloko o ka wai i ka wa e au aku ai ka manu i ka muliwai, a i loko wai paha. O na ano elima a makou i ike ai ma Hawaii nei, oia ke kaka laka mai na aina haole mai; ke kaka ahiu e lele nei iluna i ka lewa; ke koloa; ka nene laka, a me ka nene lele iluna e noho la ma na mauna kiekie o Hawaii.
                Hele keia mau ano manu ma ka aina maloo, a au aku hoi i ka wai. Ua like ko lakou mau wawae me he peahi la, a i komo ika wai, i ka wa e hoi ai ka wawae imua, ua peluia ka peahi alaila hoomohalaia a paku ka manu ihope, a pela e panee ai ka manu imua maluna o ka wai me he waapa la i uneuneia me ka hoe.
                Ua manoanoa ka hele o na manu holo-i-ka-wai, a ua pihi hoi i ka aila, nolaila komo ole ka wai, a pulu ole ke kino o ka manu. Ina e komo ka moa i ka wai, pulu koke no kona mau hulu, a opili a make koke no i ke anu. Aka, o na manu holo-i-ka-wai ua hoomakaukauia lakou e ko lakou mea nana i hana; a ua kupono lakou e au i ka wai a loihi.
                Ua hanaia hoi ko lakou nuku a palahalaha, me ona wahi puupuu liilii ma kela aoao keia aoao, me he mau niho la, i mea kupono no ka imi ana i na koe a me na mea ai a lakou maloko o ka wai a me ka lepo nenelu.
                O kekahi ano manu e like ana me keia ua noho ma na aina anu loa o ka akau o Amerika a me Europa, ma Aina Omaomao a me Norewai. Hanau nui lakou a noho ma ia mau aina i ke  kau, a i ka hooilo haalele lakou i na wahi anu loa, a lele loa kau he mau tausani mile i ka hema i kahi mehana; a hiki hou ke kau hoi hou no i na aina anu. Pela e hana mau ai i kela makahiki keia makahiki. He mama na kino o keia laau manu, a he nui loa ka hulu, a loloa na eheu.
                I ka lele ana mai o keia mau manu i ka hema ki pu nui ia, a o ka hulu ua hanaia i mea hoopiha i na kihei apana, a me na uluna, a me na wahi moe o ka poe waiwai. He nolunolu loa na uluna, no ka maikai loa o na hulu o keia mau manu; a he ano loa ka ai ana i ka io o keia mau ano manu holo-i-ka-wai.

NA LA HAUOLI O NA KULA SABATI.

                Ke hoomaamaa nei na Kahu Kula Sabati i makaukau i ka lakou oihana i ka malama i hookahi la i ka makahiki e hoohauoli nui ai me na keiki kula a pau o ia kula Sabati. Ma kekahi mau kula ua lilo ia i la hoike maoli no na papa kula ma na haawina a lakou i hoopaanaau ai. Ma kekahi hoi o na kula aole no i hanaia pela, aka ua kukuluia he huakaihele ma na alanui me na hae a me na leo himeni, me he huakai koa la.
                Ma ka nui o ua mau kula nei ua malamaia he ahaaina i ua la la no na keiki a pau o ia kula Sabati, a me na hoalauna a me na makua pu. Ma kekahi hoi o na kula i ka la hauoli o ia ano., ua hoomanaoia na haumana kula Sabati i hele mau me ka haule ole o kekahi la, a me ka hoopaa pono o na haawina, a me ka noho malie a hoolohe pono ma ke kula.
                Lohe pinepine mai makou i ka nani o ka la hoike o ka Hui Kula Sabati o Hilo, me na hana o ko lakou la ahaaina no na keiki. Holo ka hana ma Hilo no ka nui o na opio i makemake a hapai pu i na hana. Kaulana no hoi na hana o ka Hoike Kula Sabati o Lahaina, i keia mau malama koke iho nei no. He kula ikaika ia, aia ma ka lima o ka poe hoihoi a eleu o ka hana.
                He hoike hoi ko ke Kula Sabati o Lahainaluna iloko paha o Mei i hala ae nei, malalo o ke alakai ana o Rev. M. Kuaea. Lohe makou i ka olelo a kekahi kanaka naauao i makaikai aku, e i ana, aole ana wahi mea iki e loiloi ai i kolaila hoike, he mahalo wale no. Ua kanalua iki no oia i kana i ike ai ma kekahi hoike kula Sabati, aka ma ko Lahainaluna aole. He la nui a he maikai ka la hoike o ko Waimea, Hawaii, Kula Sabati.
                Ke hoomanao nei makou i na la hauoli a Hoike Kula Sabati ma Waianae iloko o Aperila, ko Hauula hoi iloko o Mei, a o ko Waialua hoi  iloko iho nei o Iune. He nui na kanaka i hele mai mai kahi loihi mai e ike i keia mau Hoike Kula Sabati. Ua kaulana maikai hoi na hana o ia mau la hoike. Ekolu haneri a me kanakolu ka nui o na kumu a me na haumana o ka huakai kula o Waialua. I ka la 13 o Iune malama ka Hui Kula Sabati o Honolulu i la hoike no lakou, a ehiku haneri ka nui o na keiki i ikeia ma ka huakaihele e kaahele ana i na alanui. Ke nui nei no na keiki ke malama ia.
                Hookahi no a makou wahi manao no na la Hoike Kula Sabati. E hanaia ma ia la, o na hana wale no e kupono ana no ke kula ma kona ano Kula Sabati. He mea maikai ka ahaaina