Ke Alaula, Volume III, Number 4, 1 July 1868 — Page 14

14 KE ALAULA.

ana a me ka hauoli pu ana, ke lilo ia mau hana i mau mea kokua mamuli o ka holo ana o ke Kula Sabati; aka, ina e hooliloia ka hapanui o ka manao mamuli o ka hoonuu ana i na ai momona i hoomakaukauia, alaila ua pau ko makou hoihoi ma na ahaaina. O na pono uhane ka mua, mahope aku na pono kino.

NA KENE TA ELUA.

                Ua loaa ia Abela Waiau i na makahiki eha. Hoouna aku kona makuahine iaia i kekahi hana ona i ka hale o kekahi hoa-launa, he hapalua mile mai kona hale aku. Hele wiwo ole ua wahi keiki liilii nei a hiki; a i ka hoi ana mai, i kona komo ana iloko o kekahi ululaau ma kahi e hoi mai ai, ua hoopuiwaia oia i ke kui ana o ka hekili, a anapu mai ka uwila imua o kona maka. Haalulu loa ua wahi keiki nei i ka makau a me ka weliweli. Hoomanao iho la oia he elua ana mau keneta a kekahi i haawi mai ai iaia e waiho la i ka hale. Ku malie iho ua wahi keiki nei me ka nana aku iluna, a olelo aku i ke Akua e haawi aku oia i kela mau keneta elua i ke Akua ke malama mai oia iaia a hiki oia aku i ka hale. Malama no ke Akua iaia a hiki pono aku oia i ka hale, me ka pulu nae o kona kapa i ka ua.
                Ia po iho pule ua wahi Abela nei, a hoomaikai i ke Akua no kona malama ana mai, a moe aku ma kona wahi moe. Aole nae hiamoe aku. Lohe kona makuahine iaia e uwe ana. Hele aku kona makuahine a ninau aku, "Heaha kou mea i uwe ai, e kuu keiki?" Pane mai kela, "E kuu makuahine, i kuu hoi ana mai i keia la, makau au no ka hekili a me ka ua, a olelo aku au i ke Akua e haawi aku au i kuu mau keneta elua nona, ke malama mai oia ia'u ; a pehea la e hiki ai ia'u ke hooili aku ia mau keneta iaia?"
                Ma hope iho hoolilo loa kela wahi keiki i kona naau no ka Haku, a lilo i kahunapule, a he kanaha makahiki o kona hai ana i ka ke Akua olelo. "E hoomanao oe i kou mea nana i hana, i na la o kou noho opiopio ana."

LELE AUNA NA MANU HULU LIKE.

                I hookuu iho nei ku hana o ke Kula Nui o Waialua e hoi na kaikamahine me na makua e hookuu iki iho i na luhi o ke kula, a kali iki lakou ma ke kaona nui no ka holo o na moku, loaa pinepineia lakou e puuluulu ana ma na alanui, na hale halawai a ma ke kula Sabati. Pela mau oukou e pili ai kekahi i kekahi, e alakai like ai ma na hana pono a pau, me he poe hoahanau aloha la. Ua mehameha o Haleiwa. Loheia ka ooo ana o ka moa a me ka aoa ana o ka ilio, aole o ka halulu mai ana o na wawae a me ke kani ana o na leo. Ua lele auna aku na manu, a ua kau ma na ululaau o Hawaii, Maui Kauai, a me na pali uliuli o na koolau o Oahu. O ka hooilo keia; aia i ke kau e lele auna mai na manu a hopiha hou ia ka hale kula o ka ehukai o Puaena.

APOPO.

                "E haalele au i ka hana kolohe ana i ka la apopo, a e imi i ka ha pono;" pela i olelo aku a kekahi keikikane uuku i kona makuahine. "Kahaha!" i keia la, ano no, e haalele i kou hewa, a e hana pono. Aole wahi huaolelo hookahi ma ka Baibala e olelo ana, apono e huli oe i ka pono. Penei wale no kana olelo: I keia la ae, ano no."

KE ALAULA.

                Aole anei noonoo oukou, e ka poe e heluhelu pinepine nei i keia nupepa, me ke kahaha i ka nani o ka oukou wahi pepa puki mahina, me ka ninau iho, "Nawai keia wahi pepa i hoopuka mai? a owai ka poe i luhi ma ke kakou ana i na manao, a me ka pai ana, a me ka hoolaha ana?" Malie paha o ka loaa wale mai ka mea i manaoia, aole o ka noonoo i ka hui o ka hana a me ka lilo o ka hoomakaukau ana o keia mea e hoolealea ai a e naauao ai oukou. O ka hopu wale iho a nana koke ia o na kii, hooholo koke ka heluhelu ana i na wahi manao pokole, a o ke kapae koke ae no ia ma kuono, a haehae koke paha i welu wahi i kau wahi ia paha, a i laulau no kekahi mea e. Malie paha o ka hoohalahala wale no kau no ka loaa pinepine ole aku i kela pule keia pule, a kapa aku he pepa lohi - hookahi no puka ana i ka malama.
                He nui ka hana a na hoa'loha o ka poe opio e loaa aku ai ia lakou keia wahi pepa. O ka mua o ka hanaia ana o ke kanana keokeo. Ma Bosetona kahi i hanaia, he palahalaha, me he mau apana lole keokeo la. Hoohuiia, na apa he nui wale, a piha ka pahu, hooiliia mai ma ka moku a hiki i Honolulu.
                Noonoo mua na mea kakau manao a hooili mai i ka Lunahoopuka, a i nele mai na manao o ka poe hooili manao, alaila na ka Lunahoopuka no e noonoo a haku i na manao ana i makemake ai e alakai i ka noonoo o na lolo opio. A paa na manao i ke kakauia, alaila lawe ka mea nana e hoonohonoho i na hua kepau, a hoonoho pakahi mai oia i na hua, he a, e, k, a pela aku. A pau na hua i ka hoonohoia, alaila kaia ka papahua kepau maluna o ka mea pai, e like me ia i ikeia ae la maluna; na ke kanaka hookahi paha a elua paha e hookaa i ka huila nui, a na ke kanaka hookahi e hoonoho i ka pepa maluna. Ka holo no ia o ka hana, a puka hikiwawe mai no ne pepa i paiia; alaila hoohuliia ka pepa, a pai hou ia ma kekahi aoao; a pau, okiokiia, a opiopiia, e laweia i ke keena o ke Kuokoa, kahi i wahiia ma na ope, a hoounaia'ku i na luna e noho la ma na papu, na mauna a me na awawa mai Hawaii a Kauai, a na lakou e waiho aku i na pepa imua o oukou, ka poe heluhelu.
                E olelo mai paha auanei kekahi, me ka i iho, aole no oe i hai mai ia makou no na kii. Ae, he hana okoa no ko na kii. Kahakaha mua ia na kii maluna o na laau oolea, alaila na kekahi iho e okioki i na maka o na laau la, a koe iho ke kii e like me ka mea i kahaia. Mahope ua kope hou ia keia kii ma ke keleawe, a o ke kii keleawe no ka makou e kuai ai ma Nu Ioka. Hoounaia mai na kii keleawe, a hoonohoia ke kii a ka Lunahoopuka e koho ai, a hakuia na manao e pili ana i ua kii la, alaila hoonohoia na hua kepau malalo mai. Aole me ka hapa hana i loaa ai ia oukou keia pono o ka nupepa hoikeike kii no ka poe opio o ka lahui Hawaii. Nolaila, eia kau wahi olelo paipai uuku. E ao oukou i na olelo ao a keia wahi elele aloha e hiki pinepine nei io uuku la, e ka poe opio. "O ka mea ua haawiia iaia ka mea nui, iaia hoi e kii hou ia mai ai ka mea nui."

NA PAAHANA IAPANA.

                Ma ka la 19 o Iune ku mai kekahi moku, o Kioka ("Sciolo") ka inoa, he 33 la mai Iapana mai, me na paahana he 147 i hoolimalima mai e hana no na makahiki ekolu. Eono no o keia poe me na wahine a lakou i holo pu mai. Hookahi wahi bebe i hanau mai ma ka moku i ka holo ana mai i ka moana.
                Ke ohiia nei keia poe Iapana i poe paahana no na mahiko. Ua ohi aku o Mr. Waila i kekahi o keia poe paahana, a he wahine Iapana a me kana kane kekahi ana i ohi ai no ka mahiko ma Kualoa; a hanau hou aku paha he mau keiki Iapana ma Kualoa, ka aina kahi i hoohanau mua ia he keiki Pake na kekahi wahine Pake i ohi mua ia nolaila. Manuu ua ano kanaka ma Kualoa; he haole, he Hawaii, he Pake, he Iapana, he Lolokoa, he Maaihiki, a heaha hou aku la ua ano kanaka i noho aku ma ia aina mahiko. Ua hui na welelau a pau o ka honua ma Kualoa. Ua laha mai hoi na kanaka a pau no ke koko hookahi, a no na kupuna hookahi.
                Hookahi pono, e hoomalamalama like ia mai loko o ka olelo o ke Ola. E aoia na lahui a pau e hui la ma Kualoa, a ma Hawaii nei a puni, ma ke kula; e aoia lakou i ka ke Akua olelo, alaila aloha aku aloha mai, a kuikahi like ka noho ana.

KA RULA NO KA HOOKAA ANA.

                Hookahi no a makou rula no ka hoouna ana i ke ALAULA i pili like mai ka nui a ka liilii; oia keia: E hoouna wale ia ka pepa i ka poe a pau e kauoha mai ana i Aperila a me Mei, a i ke kolu o ka malama, oia o Iune, e hookaa ai ka uku makahiki no ka pepa. Ina aole e hookaaia ka uku makahiki haahaa loa o ka pepa iloko o Iune, alaila e kali aku makou no ke dala a loaa mai, alaila hoouna koke ia'ku ka pepa. Nolaila mai kahaha kekahi i ka loaa ole aku o kona pepa. Hookahi wale no kumu o ka loaa ole aku o ka pepa, oia o ka loaa ole mai o ka uku o na paahana e hoonohonoho nei i na hua kepau. E wiki e! e wiki e!

                O ka kauwa maikai, e lilo auanei ia i haku maikai; a o ka lawelawe hana, oia ka mea e mau ai ke kino.