Ke Alaula, Volume IV, Number 6, 1 September 1869 — Page 22

Page PDF (1020.56 KB)

22 KE ALAULA.

 

lanakila iloko ou--o Pono paha, o Ino paha? Aia no ma ka mea o laua nei i lanakila iloko o kekahi malaila e maopopo ai ke ano o ia kanaka ma keia ola ana a ma ke ao e hiki mai ana. Owai ke lanakila ana? Owai ke lanakila ana? E kokua kakou ma ka aoao o Lunaikehala a e hoopio ia Hoowalewale. Mai hoomoe kakou i keia paio ana a lanakila loa ae kakou.

KA ILIO NUPOUNELANI.

                Aole paha holoholona e ae i nui ke aloha i ke kanaka e like me ka ilio. Ua hoolilo ke Akua iaia i mea e kiai a malama i ke kanaka. Aole hoi he holoholona e ae i like ka noonoo maoli a me ka aloha io me ko ka ilio Nupounelani.
                Malama kekahi keonimana ma Nupounelani he ilio noonoo maoli. Holo aku kekahi waapa lawaia ana me na kanaka i hoolimalimaia, a mawaho o ke kuaau e lawaia ai. Ia lakou malaila huli ae ka makani, a nui mai ke kaikoo. No ka nui o ka ino ua hiki ole i ka waapa ke hoi aku iuka, a e pilikia ana na kanaka. Nana nui aku ko uka poe me ka pihoihoi, aole nae hiki ia lakou ke kokua aku. Ike ua ilio nei i ka pihoihoi o na kanaka, a noonoo oia i kana mea e hana ai; alaila lele koke aku oia iloko o ke kai a au aku i ka waapa mawaho o ke kuaau. Manao na kanaka e hapai aku iaia a kau iluna o ka waapa, aka, aole oia i hoopili loa aku, i hiki ia lakou ke lalau aku iaia. Au kaapuni oia i ka waapa me ka nana mau mai ia lakou. Koho wale kekahi o na luina o ka waapa i ka manao o ka ilio, a olelo mai kela, "E haawi aku iaia he piko kaula, oia kana mea i makemake ai." Ka haawiia no ia o kekahi piko kaula iaia, a o liona au koke aku no ia iuka, e paa ana i ke kaula ma kona waha. Hiki aku ka ilio iuka me ke kaula, a he mau minute pokole loa ma ia hope iho pae ola aku ka waapa iuka me ka pomaikai.
                Eia hou no kekahi moolelo ilio. E auau ana kekahi kanaka ma kapa kahakai, a i kona hele ana iloko o ke kai lilo aku ia i kahi hohonu, a no kona hemahema i ka au mai pilikia oia. Elua aha mau kaikamahine e ku mai ana mauka, a ike mai laua i kona pilikia imi laua e hoolimalima i kekahi waapa e kii aku a kokua iaia. I ka ike ana o na mea waapa i ko laua pihoihoi, hoopii ino lakou i ka uku o ka waapa ke kii aku i ua kanaka la. Ia lakou e hoopaapaa ana no ka uku, pilikia loa a mai poho ilalo ua kanaka la. Ia manawa holo mai kekahi ilio Nupounelani, a lakou i ike ole ai mamua. Lele koke kela iloko o ka wai, au aku a loaa ua mea pilikia la, a hoopae ola aku iaia iuka. Aloha loa kela kanaka i ka ilio, kuai mai a lilo iaia. Hana kela i kii o ka ilio e hoopakele ana i kona ola, a paiia ua kii nei, haawi kela i kekahi o ua mau kii la i kela a me keia o kona mau makamaka.

KUKULU IHO O LOTA I KONA HALELEWA MA SODOMA.

                Ka hoomaka ana no ia o ka iho ana aku o keia kanaka haipule iloko o ka nenelu poho o ka hoowalewale, a punihei mai oia i ka poe hewa, a uluhua o Lota "i ka poe aia e noho makaleho ana." Ua pau kona noho launa ana me Aberehama, ka makua o ka poe manaoio, no ka mea ua koho oia e noho pu me ka poe aia, i mea e hoopii ai i kona waiwai. Ua hakaka na kahu bipi a Aberehama me na kahu bipi o Lota—e aumeume ana paha i na punawai kahi e hoohainuia'i na hipa, a i ole ia, no na kula maikai kahi e hanai ai i na bipi a me na hipa ka hakaka ana. Pane mai o Aberehama ia Lota, "Ea, aole make hakaka kaua kekahi i kekahi, aole hoi ka'u poe kahu bipi me kau poe kahu bipi, no ka mea, he mau hoahanau kaua." Alaila olelo oluolu mai o Aberehama ia Lota e koho i kahi ana i makemake ai, a e hele oia malaila, a e hele o Aberehama i kahi e, i kaawale ko laua mau holoholona, no ka mea ua kaumaha ka aina ia laua. Ina oe ma ka lima hema, wahi a Aberehama, alaila e hele au ma ka lima akau; a ma ka lima akau oe, alaila e hele au ma ka lima hema. Nana aku o Lota i ka momona o ka aina ma ka papu o Ioredane, a me ka nui o ka wai malaila, a wae oia malaila, "a noho aku la o Lota ma na kulanakauhale o ua papu la, a kukulu iho la i kona halelewa ma Sodoma." A o na kanaka o Sodoma, he poe hewa lakou, he lawehala loa imua o Iehova." Koho o Lota i kona puu me na kanaka o ia kulanakauhale a ke Akua i hoino ai. Ua ike kakou i ka hopena poino i ili mai maluna o Lota a me kana ohana mamuli o keia koho naaupo ana e noho pu me ka poe aia. Pau kana waiwai i ke ahi i ka wa i hoohaule mai ai ke Akua i ke ahi a me ka luaipele maluna o na kulanakauhale o Sodoma a me Gomora; make pu kana mau hunona elua i ke ahi; lilo kana wahine i kia paakai; lilo kana mau kaikamahine i mau mea kolohe loa, e hoohaumia ana i ka inoa o ka lakou ohana. Kaumaha maoli na hoopai a ke Akua i hooili mai ai maluna o Lota no kona koho ana e noho pu me ka poe aia. Aia a ike makou i ka hoahanau e hoolilo ana i kona hale i hale kuai, a i hale inu rama, a inu awa paha, alaila hoomanao makou ia Lota i kona kukulu ana i kona halelewa ma Sodoma,—oia like no ka ia nei hana me kana.
                Aia a hoonoho aku kekahi i kona hale a me kona launa ana mawaena o ka poe moekolohe a hookamakama, aia a hookipa kekahi ia ano kanaka maloko o kona hale a iwaena o kana ohana keiki, alaila ua kukulu aku no oia i kona halelewa ma Sodoma. Aia a hoolilo kekahi i kana kaikamahine i ke kanaka ino, i mea e loaa mai ai ka waiwai a ua kane la; aia a uhai kekahi i ka la Sabati a hoolilo ia i la imi waiwai nona iho; aia a hele kekahi i na hale hula, a launa aku me ka wahine e, ka mea i oleloia, "E iho iho la kona mau wawae i ka make, e pili ana hoi kona mau kapuai i ka lua," alaila ua kukulu kela kanaka i kona halelewa ma Sodoma. Aia a haalele ke kanaka i ka launa pu ana me na kanaka i makau i ke Akua, a hoolilo iaia iho i hoa-launa a i aikane no ka poe enemi o ke Akua; aia a haalele ke kanaka i ka hale o Iehova a hoomaamaa i kona mau kapuai e hele i na hale keaka a me na hale inu mea ona, alaila ua kukulu oia i kona halelewa ma Sodoma. Aia a alakai ole kekahi kanaka i kona mau keiki i ke kula Sabati, a ao ole ia lakou ma ka ke Akua olelo, a ma ka malama ana i na kapu o Iehova, aka hoolilo loa iaia iho i ka hapuku ana i na opala waiwai o keia noho kino ana, alaila ua kukulu aku oia i kona hale ma Sodoma.
                O na kanaka a pau e hana ana i keia mau hana, e kukulu ana i ko lakou halelewa ma Sodoma, a e ai lakou i na hua awaawa o Sodoma, a e hooili lakou i ke ino a me ka make poino wale maluna o lakou iho, a me ko lakou mau keiki.
                E ka makua mea keiki e hoomanao ia Lota i kona koho hewa ana i kahi e noho aku ai, a me ke koho ana i na kanaka o Sodoma i hoa noho no kana ohana. E na makuakane, e hoomanao ia Lota! E makuahine, e hoomanao i ka wahine a Lota!

KE KULINA I HOOULUIA I KA LA SABATI.

                Ke mahuahua loa mai nei ka uhai ana i ka la Sabati ma ke kau wahi o ko kakou aina nei. Ina e hele kekahi i na kauhale, e ike no oia ma ke kau wahi e ulana moena ana kekahi mau wahine, e humuhumu lole ana kekahi. Hele kekahi poe i ka auau, kekahi i ka holo lio, i ka ike makamaka, i ke kuai kekahi poe, i ka mahiai no kekahi poe ma na kuaauna, a hele kekahi poe i ka lawaia ka la Sabati.
                Ua lohe paha oukou i ke kaena ana o kekahi kanaka aia ma Amerika. Olelo kela, "Ua palau au i ka aina a ua kanu aku i ke kulina ma ka'u mau eka elua; i ka la Sabati wale no ka hana ana, a e loaa ana ia'u he kanahiku busela i ka eka hookahi. Ua kokuaia a ua holo ka'u hana ana i ka la Sabati. He mea ole ka olelo o na kahunapule a me ka Baibala, e i ana, he holo ole na hana i hanaia i ka la Sabati. Ke ike nei au ma ka'u kulina he mea no e waiwai ai ke kanaka ka hana i ka la Sabati. Eia ka olelo pane aku a kekahi kanaka i makau i ke Akua: "Ina heluhelu nui oe i kou Baibala e like me kau i heluhelu ai i na buke ino, ina no ua ike oe aole i ka malama o Okatoba e hooponopono ai ke Alii o ka lani a me ka honua i ka poe i aie i kana; aka, e hiki io mai ana no he la e hoopai mai ai ia i ka poe i hao wale i kana."

HE KAMANA NO O IESU.

                Ninau aku wau i kekahi keiki liilii i kekahi la, "O ka hana hea la kau e ao ai ke lilo oe i kanaka makua?"
                Pane aku wau, "E hapai ana no wau i ka hana a ke kamana," wahi ana.
                Pane aku wau, "E maopopo anei ia oe he maikai ia hana, a e ku ana ia i kou makemake?"
                Ae koke mai kela, "Ae, aole he hana e ae a'u i makemake ai e like me ia, no ka mea he kamana o Iesu."
                I iho la au iloko o'u, he keiki aloha keia ia Iesu, a ina e hooikaika oia e hoohalike i kana hana ma na mea a pau i like me ko Iesu ano, alaila pono loa. Ina e like kona haahaa akahai, ka hoomanawanui, ke ahonui, a me ka lokomaikai, a me ka hoolohe oiaio me ko Iesu ano, pomaikai io oia.