Ke Alaula, Volume IV, Number 9, 1 December 1869 — Page 35

Page PDF (1011.66 KB)

KE ALAULA. 35

 

NO BEKE, KE KAIKAMAHINE KAUWA KUAPAA.

                Aloha ino kahi Beke iki, he kauwa hooluhi wale ia e na haku hanohano. Ua malama oia i ke keiki uuku a kona mau haku mai ke kakahiaka a po. Ua kaikai oia, a ua hii, a ua hooluliluli, a ua hoonana i kona uwe, a ua luhi loa kahi kahu opiopio. Ua kani ka hora eiwa o ka po, ua aa ke kukui, a ua maluhiluhi loa a makehiamoe o Beke. E hooluliluli ana o Beke i ke keiki ma kona wahi moe luliluli. Hoomaka ke kunou ana o Beke, a me ka pipili ana o kona mau lihilihi maka, a pau ka luli ana o kahi moe o ka bebe, no ka mea, ua hiamoe loa kahi kahu luhi. A pau ka luli ana o ka bebe uwe mai ia. O ka holo mai no ia o ka makuahine mai kekahi keena mai a pai ikaika i na pepeiao o Beke, a puoho mai ia mai kona hiamoe ana, a hoopuka mai he huaolelo hookahi. "Auwe!" a hoomaka koke i ka hooluliluli ana i kahi moe o ka bebe.
                "Kahi keiki molowa lapuwale. Na'u e ao aku ia oe e hiamoe wale i ka wa i hoonohoia ae e kiai i kou wahi haku." Ulaula loa ae la ka maka o ua wahine la, a pai ikaika oia ia Beke. "Aole paha oe e hiamoe hou a hookuu aku au ia oe e hoi a moe." Pane aku o Beke, "Aole au e hiamoe hou."
                Hoi ka wahine i kekahi ke na, a kulou ilalo o ua o Beke, a uwe iho. Kulu kona mau waimaka ilalo i ka papahele i kona hoomanao ana i kona home ma kahi mamao aku, kahi i kailiia mai oia a lilo i ke kuaiia aku i kauwa no keia mau haku malihini. Hoomanao oia i kona makuahine aloha, e noho u ana no kana wahi kamalei i nalowale. Hoomanao oia i na ululaau a me na aekai, kahi i paani pu ai oia me kona mau hoahanau. E imi paha lakou ma na wahi a pau no keia wahi pokii o lakou, aole loaa iki. Helelei nui na kulu waimaka me he kuaua nui la, a kapalili kona houpo i ke aloha.
                Alaila malie ike iho ke kaumaha o kona naau ehaeha, a hoopii iho kona naau he wahi pule i ka Haku, penei: "E ka Haku, e Iesu, e hoolilo mai ia Beke i keiki pono a e kokua ia'u i ole e hiamoe." Aole he olelo kaniuhu, aole he nonoi e hookuuia mai oia mai ka hana luhi, aka, he nonoi wale no e haawiia mai ka hoomanawanui!
                Ma ia hope koke komo mai o Mele, he pili no no kona mau haku hooluhi—he haumana ia na ka Haku. Kamailio mai oia no Iesu a no ka lani. Ua loaa ia Beke iloko o ia mau malama ka ike ana a me ka launa uhane ana me ka Makamaka lani.
                Ua aloha o Mele i keia wahi kauwa i hele iwaena o lakou me ka haahaa, e malama ana i kahi bebe, a ua ao aku iaia no ke aloha o Iesu i na kamalii.
                I ka lohe mua ana o Beke i ke aloha o Iesu, pane aku ia ia Mele. "Aole oia e aloha mai ia'u, e Mele."
                "No ke aha hoi ?"
                "No ka mea he eleele kuu ili."
                "E Beke, he mea ole ia ia Iesu. Aole oia e nana ma ka ili; nana oia ma ka naau."
                Mai ka manawa i manaoio ai o Beke ua aloha mai o Iesu iaia, wehe loa oia i kona naau a komo loa mai ka Haku iloko ona. Alaila, ua olioli oia iloko ona.
                Ua oi aku paha kona olioli mamua o kekahi o oukou, e na keiki e heluhelu nei i keia; no ka mea, i kona ike a lohe mua ana no i ke aloha o ka Haku, ua manaoio koke aku no oia iaia. Aia a halawai pu aku oukou me Beke ma ke aupuni o ka lani, ke hiki aku oukou ma ia wahi, e loaa aku no iaia, aole he wahi kauwa kuapaa malaila, aka, ua aahuia me ke kapa keokeo, i like ka nani me kou, a o kona maka e like ana ke alohilohi me kou. E kulou pu auanei kela me oe imua o ka Haku Hoola, e hoolei ana i kona lei alii ma kona mau wawae, a e hoonani ana i ke keiki hipa, ka Mea nana i holoi iaia me kona koko mana.

KE KUPUNAKANE A ME NA MOOPUNA.

                He maa na kanaka haipule o Amerika huipuia ka malama i hookahi la o ka makahiki i la hoalohaloha aku i ke Akua no kona lokomaikai mai. Ma ia la e hui ai na kanaka ma na luakini e hoomana a hoomaikai i ke Akua. Alaila hoi i ka hale a hui pu na makua na keiki na kupuna a me na hoahanau o na makua me ka ahaaina hauoli pu. He ahaaina hoomaikai keia i ke Akua, a he la e hoomanao mau ai na keiki liilii i ko lakou hui olioli pu ana me na lehulehu makua a me na hoahanau hanauna.
                He la ahaaina hoalohaloha keia i hoike ia'i ma ke kii maluna. E paani ana ke kupunakane me na moopuna, a ke hoolele nei oia i kahi pokii iluna. Homaikai wale na keiki i loaa i na makua a me na kupuna malama pono, aloha o, a alakai ia lakou ma ka makau i ke Akua. Penei ka Solomona olelo no na kupuna a me na moopuna: "O ka lei o ka poe elemakule, oia na keiki a na keiki; o ka nani hoi o na keiki, oia na makuakane o lakou."

HE KEIKI I HAHAUIA NO KA HELUHELU ANA I KA BAIBALA.

                Mamua loa aku nei ua noho o Enelani malalo o ka mana o ka Pope, a ua papa ia na kanaka aole e heluhelu i ka Baibala. O Heneri VIII ka Moi, ka i haalele i ka Pope, alaila lilo o Enelani i aupuni Perosetane. Manao na Peresetane he pono i ka lehulehu e heluhelu i ka Baibala. Kauoha o Heneri VIII i ka makahiki 1538 e hoolaha ia ka Baibala ma ka olelo Enelani.
                He mea e ka hauoli nui ana o na kanaka ma na wahi a pau o Enelani i ka loaa ana o keia olelo a ke Akua. Ua heluhelu ia me ka olioli nui. Akoakoa na kanaka i ike ole i ka heluhelu e hoolohe i ka heluhelu ia ana mai. Ua like ia olelo me ka wa i hiki mai ai o Binamu i Hawaii nei, a kaahele oia ia Oahu e hai ana i ka olelo a ke Akua. Akoakoa mai na kanaka mai kahi loihi loa mai e hoolohe. Pela ma Enelani ia wa. O ka poe i hiki, kuai lakou i ka Baibala, a o kai poe i ike ole i ka heluhelu hele lakou e hoolohe i ka hai heluhelu ana mai. O kekahi poe i oo ao lakou i ka heluhelu ia manawa i loaa i ka heluhelu ana i ka ke Akua olelo. O na kamalii kekahi i hele pu e hoolohe i ka heluhelu ana.
                Ua hoopilikia ia kekahi mau keiki no ka malama ana i ka olelo a ke Akua. Pela o Wilama Maledona, i hoopilikia ia no ka ike ole o kona mau makua i ka olelo a ke Akua. I ka wa i ae ai ka Moi i ka laha ana o ka Baibala, hui kekahi mau kanaka ilihune a kuai i Kauoha Hou no lakou, a i na la Sabati heluhelu lakou i keia Kauoha Hou ma ka ipuka o ka luakini. Puulu pu kekahi lehulehu malaila e hoolohe i ka heluhelu ana. O Wilama Maledona kekahi i hele mau i na la Sabati e hoolohe i ka heluhelu ana. Ua loaa iaia na makahiki umikumamalima ia manawa. I ka ike ana o kona makuakane iaia e hoolohe ana, huhu ia a kauo mai iaia me ka haawi aku i na pule Latina o ka ekalesia Roma e haku ai. Aole nae o Wilama i makemake ia mau pule.
                Hele hou o Wilama e hoolohe i ka heluhelu ana a kii hou aku no kona makuakane me ka huhu. Nolaila manao o Wilama e ao i ka heluhelu i hiki iaia e heluhelu nona iho. Ma ka hoikaika nui, loaa iaia ka heluhelu, alaila, hui oia me na kanaka opio, paahana a kona makuakane, a kuai lakou he Kauoha Hou, a huna malalo o kahi moe, a heluhelu malu lakou, i na wa kaawale.
                I kekahi po ua hiamoe kona makuakane, kamailio pu o Wilama me kona makuahine no ke kea a na kahuna. Pope i halihali ai i kahi o ka poe mai, a no ke kukuli ana o kanaka imua o ke koa i ka wa i halihali ia ma na huakai hele ma na alanui. Olelo o Wilama o keia kukuli ana imua o ke kea he hoomana kii no ia. Ua papa ia keia hana wahi ana ma ke kanawai, e i ana, "Mai hana oe i kii i kalaiia nou, mai kulou oe ilalo ia lakou, aole hoi e hoomana, ia lakou."
                Huhu loa kona makuahine, a olelo iho "aole anei oe i hoomana i ke kea, ka mea i kau ia iluna ou i kou wa i bapetema ia, a e kau hou ia ana maluna ou i kou wa e make ai?" Pau ia, hoi aku ka makuahine e moe, a hoi ke keiki i kona wahi moe.
                Hai aku ka makuahine i keia kamailio i kana kane. Piha loa iho la oia i ka huhu wela i kana keiki no kona hoole ana e hoomana i ka laau kea. Ala mai kela mai kona wahi moe, a hele aku i ke keena moe o kana keiki; lalau aku iaia ma ka lauoho a hahau ikaika loa aku. Hoomanawanui ke keiki i keia hahau ana me ke ahonui a me ka uwe ole. Olelo mai kela mahope, ua olioli kela i ka hoomaauia mai no Kristo. Ike ka makuakane i ka uwe ole o kana keiki, o ka nui loa ae la no ia o kona huhu, a kii aku oia i kaula e li aku ai ia Wilama. Ma ka nonoi ana o kona makuahine a me kona hoahanau haalele aku keia makuakane huhu i kana keiki ua kokoke no e pilikia loa.
                Aka aole i makau iki o Wilama. A nui ae ua kupaa oia mamuli o ka Baibala, a lilo loa i ka hoolaha ana i na manao hoopomaikai oia buke.