Ke Alaula, Volume IV, Number 11, 1 February 1870 — Page 42

42 KE ALAULA.

KA PULE ANA O WASINETONA.

                E hoomoana ana ka puali kaua o Amerika Huipuia ma Wale Porge, ma Penesilevania, i ka hooilo o ka makahiki 1777. Oia ka wa o ke kaua huliamahi o Amerika me Beretania i ka wa i hoao lakou e kuokoa mai ka lahui makuahine mai o Enelani. He wa pilikia loa ia no na puali koa o Amerika. Ua make lakou i ka luhi o ka hele mama ana mai kekahi wahi a i kekahi wahi, ua kokoke pau ka lakou ai, a ua kokoke mai ka wi ia lakou. Ua weluwelu na kapa a lakou, a ua opili i ke anu o ka hooilo.
                I ka wa o keia pilikia nui o na koa, hele ae o Isaaka Poka, he haiolelo o ka aoao Kueka, iwaena o na koa ma kahi a lakou e hoomoana ai. Ehaeha kona naau i ka ike ana i na pilikia a me na waimaka o na koa. Aole i hiki iaia ke kokua ia lakou. O ka pule aku i ke Akua e kokua, oia wale no ka mea i hiki iaia.
                Hele aku oia iwaena o kahi i noho ai na koa, a puka aku ma kela aoao, a komo aku iloko o kekahi ululaau. E hele aku ana oia hookahi iwaena o ka ululaau me ka naau luuluu, a loaa iaia ka lio o Generala Wasinetona ua hikiiia ma kekahi kumu laau e kokoke mai ana. Ku malie iho oia a hoolohe, a lohe oia i ka leo hamumu. Alaila, ike aku oia ia Wasinetona, ua kukuli aku oia iwaena o kekahi nenelu laau liilii, e pule ana. Iluna kona maka i ka lani, a e helelei ana na waimaka ilalo. Eehia loa ka manao o Poka, a emi malie aku oia a hoi aku me ka ike ole mai o Wasinetona iaia, a hoi koke kela i kona hale. I ka hiki ana o Poka i kona hale uwe iho la oia, a ike mai kana wahine, a ninau mai i ke kumu o kona uwe. Pane aku o Poka, ina e hoolohe mai ana ke Akua i ka pule a kekahi kanaka ma ke ao nei, e hoolohe ana no oia i ka pule a Keoki Wasinetona. Malalo o ke alakai ana o ka mea like me keia alii koa a kakou aole e ole ka lanakila ana. E ae mai ana ke Akua i ko kakou manao e lilo i lahui kuokoa, a e kokua mai ana i ko kakou hooikaika ana.
                Hoolohe no ke Akua i kona pule; a pela hoi e hoolohe mai ai oia i ko kakou pule no ko kakou lahui nei, ke pule aku kakou iaia.

KE ALANUI HAO NO NA KAA-AHI MA KA AOAO O KA PALI.

                Ma Ainahou ma Honolulu nei, ua ikeia he alanui hao no na kaa e halihali ana i ka lepo, i ka wa i elieliia ke awa o Honolulu mamua aku nei. E like no me ia alanui hao, pela no ka hanaia ana o ke alanui no na kaa-ahi e holo ai ma kahi loihi loa. Me ia hoi ke alanui hao e moe nei mai Kaleponia aku a hiki i Nu Yoka. Oia ke alanui i hoopaaia i ka makahiki 1869 i hala iho nei. He hiki ole i na kaa-ahi ke pii aku i kahi kupii loa; aia a he wahi piina uuku loa, alaila hiki ke hoomoeia ke ala hao ma ia wahi. Aka, he hiki no i na kaa-ahi ke holo ma ke kae o ka pali, ina i kalai mua ia ke alanui a hoomoeia ke ala hao.
                Ma kekahi wahi ua hoomoeia he ala hao ma ka aoao o kekahi puu nui, a pela aku ma kela aoao o ka puu ma kahi i ike ole ia aku ke nanaia mai keia aoao aku.
                E holo mai ana maluna o keia alanui ka enegini mahu e kauo ana i na kaa he lehulehu i piha i na ohua. Ua hoemi iki ia ka nui o ka holo, no ka ike o ka mea iaia ka hooponopono ana i ka enegini he ua ma ia po a ao ae, a ua ike oia i ke kaa ana mai o na pohaku a me ka nee ana mai o ka lepo i kekahi manawa, a uhi i ke alanui hao. Aole i ike aku ka luna enegini ma kahi loihi mamua no ka huli koke o ke alanui ma ka aoao o ka puu.
                Ua ku kekahi laau e ulu ana ma ka aoao o ka pali maluna iki aku o ke alanui. Na ka ua i hoohehee i ka lepo ma ke kumu o keia laau nui, a no ke kaumaha o ke kumu a me na lala, huli mai ka laau a haule maluna ponoi o ke alanui hao. He hapalua hora wale no keia mamua o ka wa e hiki mai ai na kaa-ahi.
                Na wai la e hoopakele i keia lehulehu maluna o na kaa-ahi mai ka make e waiho ana i mua o lakou, me ko lakou ike ole aku i ka mea e make ai?
                Hoouna kekahi makuahine i kekahi keikikane ana, me kona kaikuahine pu, i kekahi hoalauna ona. Kauoha paa mai oia i na keiki, mai ee aku olua maluna o ke ala hao, aole hoi e holo aku a kau i kela kapa o ke alanui hao, a hala mai ka lalani kaa e holo mai ana ma ia hapalua hora. Hoolohe pono na keiki i ke kauoha a ka makuahine, a hele aku ma keia aoao o ke alanui hao, me ka lele ole aku i kela kapa, a hiki aku laua i ua laau nui nei i haule mai maluna o ke alanui hao. Pehea e pakele ai na kaa? Ke holo mai lakou a kuia i keia laau, e pau ana lakou i ka nahaha, a make wale na ohua. Nana iki aku ke keikikane he minute hookahi, alaila hooho mai i kona kaikuahine, "Heaha ka'u e hana ai? Aia na kaa ke holo mai nei?"
                Aole manao kahi keiki kamaa ole i kona ola iho. Ku aku oia ma ka aoao o ke alanui hao a peahi me kona papale, a kahea me ka leo nui loa. Ku aku hoi ke kaikuahine a hapai aku i kona mau lima iluna, a kahea me kona wahi leo. Ike ole ka luna enegini i ka laau i haule mai maluna o ke alanui, no ka mea, aia no ia ma kela huli aku o ke alanui. Ike mai oia i keia mau wahi keiki uuku e ku ana ma kapa alanui, e kahea mai ana. Hopu koke iho oia a hoopaa iho i na huila o ke kaa-ahi, a pela like i hoopaaia na huila o na kaa a pau; ka paa koke no ia o na kaa, a pau ka holo nui mai, a ku malie loa iho no. Pakele ke ola o ka lehulehu o na ohua, i ole e hooleiia aku na kaa ma ka aoao o ka pali a make lakou.
                He hiki i ke Akua ke hoopakele ia kakou ma ka nui paha, a ma ka uuku paha. Aia wale no i kona malama ana mai e maluhia ai ko kakou ola.

NA HAINA NO NA NINAU MA KE ALAULA O IANUARI, NO KA HUA I.

                1. Owai ke kulanakauhale kaulana i kapaia ma na inoa ekolu, o ke kolu nae o ia mau inoa ka mea i kapa pinepine ia? Haina.--Ierusalema. Ua kapaia hoi o Iebusa.—Lunak. 19:10. A ua kapa mua ia o Salema.--Kin. 14:18.
                2. O ka wahine hea la i haiia kona moolelo ma ke Kauoha Kahiko, ua hoopuka hou ia kona inoa ma ke Kauoha Hou no kona kaulana i na hana ino? Haina.—O Iezebela, ka wahine a Ahaba.—Hoik. 2:20.
                3. Owai ka i kaulana no kona lilo ana i hoa'loha a hoapili no ka mea i manaoia e kaili ana mai ona aku i kona mau pono? Haina.—O Ionatana ka hoapili a Davida.—I. Sam. 18:1.
                4. Owai ka mea nona ka moolelo kupanaha a kaulana i makemake nui ia e ka poe a pau i lohe, a nona hoi ke ano haipule a kupaa loa mamuli o ka pono. Haina.—O Iosepa.—Kin. 37:3.

KA RANA.

                He wahi holoholona uuku keia, e like iki me ka honu i ka noho maloko o ka wai a pii mai hoi ma ka aina maloo. Eha wale no iniha ka loa o ka rana. He kino olohelohe, hulu ole. Au aku no ma ka wai a pii mai ma ka aina, a lelele aku mao a maanei. O kona ai o na nalo a me na mea kolo liilii loa. Ua ikeia keia holoholona ma na aina puni ole i ke kai. He mea haumia loa keia i ka manao o ko Aigupita lahui i ka wa kahiko.
                O kekahi o na hoopai a ke Akua i hoouna mai maluna o Parao, a me kona lahui o Aigupita, i kona wa i hoole aole e hookuu aku i ka lahui o Iseraela malalo o Mose, oia no kona hoouna ana i na rana he nui loa maluna o ko lakou aina.
                Kauoha aku ke Akua ia Mose, a o aku o Aarona i kona lima maluna o na kahawai a me na muliwai o ka aina o Aigupita, a hiki mai na rana mai loko o ka wai, a hoouhi paapu i ka aina. Hele mai lakou a loko o ka hale o Parao, a me kona keena moe, a maluna o kona hikiee, a iloko o na hale o kona poe kanaka, a maloko o na imu, a maloko hoi o na pa a me na ipu hoowali ai.
                Alaila ike o Parao i ka pilikia, a nonoi aku ia Mose laua o Aarona e pule aku laua i ke Akua e lawe aku i na rana. Ninau pono aku o Mose ia Parao, ahea la ka wa e haalele mai ai na rana i kou hale a me ko Aigupita a pau, a e noho ma ka muliwai wale no? A olelo mai o Parao, apopo. Ae aku o Mose, apopo e haalele mai na rana ia oe. Pule o Mose i ke Akua, a ae mai ke Akua, a i ka la i oleloia pau na rana i ka make, a hoiliili lakou i na rana ma na puu, a pilau iho la ka aina.