Ke Alaula, Volume V, Number 12, 1 March 1871 — Page 46

Page PDF (1.04 MB)

46 KE ALAULA.

 

KO MOSE LOAA ANA E KE KAIKAMAHINE A PARAO.

                O Amelama ka makuakane a o Iokebeda ka makuwahine o Mose. No ka lahui Iseraela laua, e noho pio ana ia wa malalo o Parao, ke alii nui o ka aina o Aigupita. Ekolu a laua mau keiki i haiia mai. O Miriama ka hiapo, he kaikamahine; o Aarona ka lua, a o Mose ka muli. He mau keikikane laua nei. Ua ekolu na makahiki o Aarona, hanau kona kaikaina, o Mose. He keiki maikai loa hoi keia i ka nana'ku. Ia wa nae, ua kauohaia e Parao, ke Alii, e pepehiia na keikikane hanau hou a pau o ka Iseraela. Imi iho la keia mau makua i mea e pakele ai ka laua keiki maikai. Nolaila, hana iho la laua he holowaa kaluha, i paiia mawaho e kekahi ano kepau o ia aina, me he ka la ke ano, i ole e komo ka wai. Waihoia ke keiki iloko o ua wahi holowaa nei, a hunaia ma kapa o ka muliwai o Nile, iwaena o na kaluha e ulu paapu ana. I manao paha laua e hanai malu iaia malaila a nui ae, i hala aku ka make o ka wa uuku. I kekahi la nae, iho mai la ke kaikamahine a Parao ke Alii, me kona mau hoahele, e auau ma ka muliwai, loaa ia lakou ka holowaa me ke keiki maloko. Hu ke aloha o ua kaikamahine alii nei i ke keiki, a ola iaia.

POE KAPILI I KA HONUA.

                Ua ike paha oukou i ka a-ko-a-ko-a. He mea nui wale ia iloko o ke kai. Eia ka ninau. He mea ulu wale anei keia iloko o ke kai, e like me ka ulu ana o na nahelehele mauka? A i ole, nawai i hana, a pehea la ka hanaia'na?
                Eia ka huina. Aole he mea ulu wale ka a-ko-a-ko-a. He mea no i hanaia. A o ka mea nana i hana, he wahi holoholona makalii, kino palupalu, keokeo, me he muo la, a ua paapu o waho o ka wai a loaa aku i kahi e kau ai o ua wahi holoholona nei, ma ke one paha, a ma ka pohaku paha. O kona home no ia. E noho paa ana oia malaila, a liuliu iki, o ka hoomaka no ia o na aoao o ua wahi mea liilii e hoolaau, a oolea iho, a iwi, a puna, a lilo i ko-a. Aole nae oe e ike i nei wahi mea kupaianaha, aia wale no a nana aku oe me ke aniani hoonui. No ka mea, he mea liilii loa ua wahi holoholona nei, me he huna one la o kahakai. No ke aha la keia oolea ana o kona kino, a lilo i puna? Eia. Ua nui loa ka puna iloko o ka wai kai e lana nei. A i ka nana'ku, oia ka ai nui o keia wahi holoholona. Nana no e hookaawale i ka puna noloko o ka wai, a lilo ua puna nei i iwi a i kino maoli nona iho. Koe nae kona waha, a me kona opu, a me na aweawe. E mau ana ko lakou ano palupalu, lahilahi, a e ulu mau ana ke ano oolea o na wahi e ae. A oo kona kino, o ka hoomaka no ia e hoolaha, e like me ke kanawai o na mea ola a pau. A penei kona laha ana. Kupu ae mawaho o kona kino, kekahi keiki, a elua a ekolu, a lehulehu aku, a lilo lakou a pau i mau opuu ko-a, a laha hou aku lakou nei, a pela aku a kini, lehu, miliona aku, loaa he puu a-ko-a-ko-a me kona mau lala he lehulehu e manamana ana i o ia nei. A pela aku ia puko-a aku, ia puko-a aku, a paapu wale. Nolaila, o ke a-ko-a-ko-a, he mea ola no ia iloko o ke kai, e like me na ia. Eia nae, he holo mama loa ka ia ma kahi ana i makemake ai, aka o ke ko-a, he noho paa mau ma kahi hookahi. A o keia wahi holoholona liilii loa, ua lilo i mea nui loa. No ka mea nana no i hana i na puko-a nui, a me na kuanalu, a me na kahua o kekahi mau mokupuni. Eia ka! he poe pai puna akamai lakou, e kapili ana i kekahi hapa o ka honua. Nui wale no hoi ko lakou mau ano. Palahalaha kekahi, me he peahi la. Manamana loloa aku la kekahi, me he mau lala laau la, poepoe lahilahi kekahi, me he mahiole la, a ua like kekahi me he bola, a o kekahi me ke pa. Poepoe paa kekuhi me he pohaku la, a oia ka pohaku puna. Nui hoi na waihooluu. Ulaula kekahi, eleele kekahi, keokeo kekahi, ula poni kekahi, omaomao kekahi, uliuli kekahi, olenalena kekahi, a melemele kekahi. Okoa no hoi ko lakou noho'na. O kekahi poe ko-a, aia ma na wahi hohonu wale no o na kai lipolipo kahi e noho ai, a ina e laweia mai lakou i kahi papau, make no. A o kekahi poe, aia ma kahi papau wale no kahi e noho ai, a ina e waihoia aku lakou ma kahi hohonu, e make ana lakou. Nani a kupaianaha hoi na hana a ke Akua.

HE WAHI KAMAKAMAILIO KEIKI.

                I kekahi ahiahi e kamailio ana elima keikikane ma na mea e pili ana i ka manawa e hiki mai ana. Ninau kekahi i ka mea kiekie o lakou. "E Wili, ina lilo oe i kanaka makua, e lawelawe ana oe ma ka oihana hea?"
                "I ka oihana loio," wahi a Wili; "no ka mea he hana nui ka ka lunakanawai maloko o na hale hookolokolo."
                "Ae, aka, aole nana na loio i ka pololei. Ua lohe au, o ka nui o na loio, huli aku lakou ma ka aoao pono, a ma ka aoao hewa, i loaa mai ke kala," wahi a Kale.
                "Pela no paha, aka, aole au e hoohalike ana me kela ano loio. E hapai ana au ma ka aoao pono, me ka loaa ana a me ka loaa ole o ke kala, a e malama ana au i na wahine kanemake, a me na keiki makua ole, i ole hiki i kekahi poe ke epa ia lakou." wahi a Wili.
                "E Kale, e lilo ana oe i aha?"
                "E lilo ana au i kauka, i hiki ia'u ke holo lio i ke ao a me ka po; a e malama ana au i eha lio, i hiki ia'u ke hoololi i na lio i lio hou, ina oopa kekahi. Aole au e hele ana me ka lio oopa a me ke kaa lepo e like me Kauka Grey."
                I ka lohe ana o Joane liilii i ka Kale olelo, lele oia iluna, a olelo mai me ka leo olioli, me he mea la ua hoomakaia ka hana, "E Kale, kuu kaikuaana, na'u e hana na kamaa no kou mau lio a pau loa, no ka mea e hapai ana au i ka hana amara."
                Akaaka mai la na kaikuaana, a olelo o Wili penei: "Ina he amara maikai a hewa ole, aole au e hilahila ia oe, e Ioane, aka, e hele mai oe i ko'u hale e holoi i kou maka a me kou lima."
                Ae mai o Ioane, "a e komo au i kuu lole maikai," wahi a keia keiki liilii, a noho oluolu.
                "Ea, ua hooholoia e noho ana he loio, he kauka a he amara ma keia ohana," wahi a Wili.
                E noho ana ko lakou kupunawahine ma kona noho nui, e hana ana i wahi kakini liilii; a e noho kokoke ana ma kona wawae o Kale, ke keiki makamae o ka ohana, e hou ana i na pini iloko o ka popo lopi. E hanaia ana kela kakini no kona wawae liilii. Olelo ke kupunawahine, "E na keiki, eia kekahi ua hai ole mai i kana hana makemake ina lilo oia i kanaka makua."
                "Auwe! aole!" hooho mai la o Wili, a kulou a hapai ia Hale iloko o koha lima. "E lilo ana oe i aha, ina nui oe e like me papa?''
                Puliki ae la o Hale i ka a-i o Wili me ka olelo, "A lilo au i kanaka nui, kiekie, alaila e aloha ana au i kuu makuwahine."
                "E kuu keiki aloha," wahi a ke kupunawahine, "o kuu makemake e ike ia oe e hana ana i kekahi hana haahaa me kou naau aloha, mamua o ka ike ana ia oe ma ka noho Pelekikena, a me ka noho lunakanawai. Ina e nui a naauao o Wili a me Kale ma ka laua mau oihana, aole nae e malama i na makua i ka wa elemakule, aole hoi i piha i ke aloha a me ka lokomaikai, pomaikai ole laua. O ka oi ma ke akamai, aole oia ka mea e pomaikai ai kanaka, aka o ke aloha, ua like ia me ka la e hoolele ana i ka malamalama, a me ka olioli ma na mea a pau."
                E na keikikane aloha, ina e kamailio oukou ma na mea e pili ana i ka wa e hiki mai ana, e hoomanao i keia mau huaolelo lokomaikai a Hale, "Ina lilo au i kanaka makua, alaila e aloha ana au i kuu makuwahine." F. M.

UA HOPUIA E KE ANIANI HOONUI.

                Ua hoounaia he mau barela i piha i na apana gula, kala a me ke keleawe, ma ke kaa-ahi o Geremania. I ka hiki ana i kahi i hoounaia, ua ikeia he pahu piha i ke one kekahi, aole he kala waiwai. Mahea ka haoia ana o ka metala waiwai o keia pahu, a me ka hoopiha hou ana me keia one? Ina hoomaopopo ia mea, alaila ua hiki no ke hopu i ka aihue. Kuka ka makai me kekahi keonimana nona kekahi aniani hoonui kaulana. Hoouna oia ma na hale hoomaha (depot) ma ke alanui, kahi i haliiia mai keia mau pahu, e hooiliia mai he wahi one o kela wahi keia wahi, ina no e hoomaopopo ana ma ka hoohalike ana me ke one ma ka pahu. Me ia aniani, aole he loihi ka manawa a ua akaka ka depo kahi o ka lalau, a iwaena o na paahana uuku o ia wahi ua hikiwawe ke kuhikuhi ana i ka mea i hewa, i aihue i ka waiwai. E ao kakou, he oiaio loa, "e ike pono oukou, e pili auanei ko oukou hewa ia oukou iho."