Ke Alaula, Volume VII, Number 6, 1 September 1872 — Page 21
KE ALAULA.
BUKE VII. HONOLULU, SEPATEMABA, 1872. HELU 6.
KE KEIKI I MALAMA I KANA OLELO.
HELU II.
Hamau hou no ka wahine i lohe i ke kapuai o ke keiki e hehi ana ma na anuu o ka puka. Aole hoi. Ka! naaupo au i ka haawi e ana'ku i ka uku iaia! Ua hala paha ka munawa e puka mai ai i keia po; ua aumoe loa. Hoka au, e lohe ole ana au i na mea a ka'u kane i keia po. Ia manawa he kikeke ma ka puka o ke keena kuke, ala koke mai ke kuke mai kona hiamoe mai, a wehe i ka puka. Aia hoi e ku ana ma ka puka, he ano keokeo, me he alii la no ka Hooilo, ua paa pu i ku wai hau paa.
Holo ka wahine iloko o ke keena kuke a olelo, he oiaio, ua puka io mai no ka oe i keia po.
Ae, ka'u olelo ia ia oe, he keiki malama mau au i ka'u olelo. Eia no ka leta iloko o ko'u pakeke, e hoao ke kuke i hemo, ua opili a maeele loa au.
Ae, ae, aloha ino oe, ane make i ke anu, wahi a ka wahine; mai hoao oe e kamailio, a pau kou haukeke ana, e noho iho malalo ma ke kapuahi, a olala a hoopumahana ia oe iho. E ke kuke e wiki e hoa i ke ahi a kau i ka ipu-ti a wela a hoohainu iaia ke keiki koa, wiwo ole, e noho oe e olala a mehana, e nana au i ka'u leta a mahope e ike hou au ia oe.
Heluhelu ka wahine i kana leta a hoi hou mai e ike i ke keiki, aia hoi e noho oluolu ana oia; ua loaa ka mahana ma ka olala ana i ke ahi a me ka inu ana i ke kiaha ti wela, a ua maona hoi i ka ai ana i na mea ono.
Maikai, wahi a ka wahine. Ua oluolu oe, ua pau kou pilikia, a ua pomaikai nui au no ka loaa ana mai o ka'u leta.
Aka e hai mai oe i ke kumu o kou puka ole mai mamua aku?
Noho pihoihoi ke keiki me ka hilahila.
Mai pihoihoi oe a mai hilahila. Aole oe i hele wale i keia po anu loa no kou makemake wale iho no. Ua pono no ko'u uku ana ia oe i na hapawalu elua. Ua loaa ia uku ma ka pilikia i oi aku i ko'u kuhi ana.
Pane aku ke keiki, he mea liilii wale no ia pilikia, ma'ma, he olioli ko'u no ka loaa ana mai.
Alaila i mea e menemeneia ai oia, wehewehe oia i ke kumu o kona lohi ana. E ma'am, he wahi kaikuwahine liilii ko'u, ua eha oia mamua aku nei, a ke olelo mai nei na kauka aole oia e ola hou ana, he wela, he piva mau kona, a makemake nui e loaa na alani, me na lemona, na mea e oluolu ai ka wela o kona waha. Aka he nui ke kumukuai no keia mau mea, he ilihune hoi kuu makuwahine; ma ka holoi lole e loaa ai kahi ola no makou. Pau nae aohe mea i koe e kuai ai i na alani, na lemona, no kuu kaikuwahine mai. Nolaila, olioli au no ka loaa ana mai o keia mau hapawalu elua; nolaila kuu makemake e loaa e mai i hiki ia'u ke kuai i na mea ono no Iese, kuu kaikuwahine.
HELU III.
Maikai oe, he kuikunane aloha, ua akaka, ua imi oe i keia mau hapawalu i mea e pono ai oia.
Aka, o kou kaikuwahine liilii aloha ino oia, heaha ka mea i eha ai oia? Aole anei he mea pono ke hanaia nona?
Kulou ke poo o ua keiki nei me ka hilahila, a pane aku, o ka rama ke kumu e kuu haku wahine. Ua inu rama kuu makuakane, a iaia e ona ana, kulai oia iaia me ka manao ole i kuu kaikuwahine liilii, a hina oia maluna o ke kapuahi hao a eha loa, a olelo mai ke kauka aohe mea hiki ke hanaia nona. A uwe nui iho la oia me ka helelei nui o na waimaka; a helelei pu no hoi na waimaka o ka wahine, a olelo oia, aloha ino kou kaikuwahine liilii. Hewa loa, hilahila ole ka makua i ka hana ino ana pela.
E hele no au e ike iaia ma ka la apopo. E noho oe, aole pono ke hoi aku ma keia po anu a ino loa. E moe oe ma ke keena maluna. Na ka wahine kuke e hana i wahi oluolu nou e moe ai. A kakahiaka e ala oe a holoi aku i ka hau mai ke alanui aku, a haawi e aku au i mau hapawalu hou nau, a e imi au i kuka hoomahana nui ae ia oe. A pau ia alaila e hele pu kaua i kahi o kou kaikuwahine. A hoi mai kuu kane alaila e kuka pu maua i na mea e pono ai olua. Akaka loa ia'u kona makemake e loaa iaia kekahi keikikane malama mau i kana olelo.
Ua hele no ka wahine e ike i ke kaikamahine liilii i eha i ka makuakane ona. Ua imiia ka mea e pono ai oia, aka, e like me ka olelo a ke kauka, aohe mea hiki ke hanaia nona, ua eha loa. Mahope iki iho, make oia a hele aku la i ka lani, kahi e hoeha ole ia ai ia. Ua make hoi ka makuakane a kanuia ma ka aoao o kana kaikamahine. A o ua keiki malama mau nei i kana olelo pehea oia? Ua loaa anei ka pomaikai a me ka maluhia iaia? Ae, ua lilo oia i kupakako ma ke keena oihana a ke kane a ka wahine i hoolimalima iaia e kii i kana palapala ma kela po ino loa.
Noloko mai o ka uku i loaa iaia ua hana oia i home maikai no kona makuwahine e noho pu ana me ia me ka lako pono a me ka oluolu. Ua lilo laua elua i mau haipule maikai o ka ekalesia ma ke kulanakauhale e noho la laua.
E a'u mau pokii, na keikikane me na kaikamahine, e hoohalike oukou me keia keiki; e ma'ama mau i ka oukou mau olelo. Mai hoopuka i ka ae e hana i kekahi hana a mahope haalele no ka pilikia, no ka ua, no ke anu, no ka makani, no ka luhi. E hoomanawanui e hana i ole e lilo ka oukou olele i olelo hoopunipuni, a makemake ole ia oukou.
E aloha hoi i ke kaikuwahine, i ke kaikunane, i ke kaikaina i ke kaikuaana, i loohia i ka eha. E kokua i ka hanai pono ana. E na makua mai inu rama a ona a hoeha wale i ke kaikamahine liilii me ka manao ole, a make oia a kaumaha loa oe mahope.
KE KAIKAMAHINE KE KUHIKUHI.
Owai ua kaikamahine kuhikuhi nei? Aole i kakauia ka inoa; o Mere paha, o Ana paha, aka ua kakauia kana hana.
He kanaka nui a ikaika ka i alakaiia iloko o ka luakini e hookomoia iloko o ka ekalesia. E paa ana ma kona lima he kaikamahine palupalu nona na makahiki eiwa, a kikoo ana kona lima iaia, a olelo me ke kahe nui ana o na waimaka. Oia nei ko'u kuhikuhi i ke ala o ke ola. Ua ike no au he kanaka hewa au, a pono ke kalaia, a hoomaemaeia, ua hoopanee au, a hoopanee hou aku no i ka mihi. Hele pinepine au i na halawai a lohe i na olelo paipai ikaika a ke kahunapule, ua pane aku no nae au, e hele oe i keia manawa; mahope paha huli au, aole i keia manawa, aole pau ka makemake i na lealea, na waiwai o keia ao. Paipai mau mai no kuu wa-