Ke Aloha Aina, Volume I, Number 13, 17 August 1895 — Page 8

Page PDF (745.13 KB)

This text was transcribed by:  Phyllis O'dea
This work is dedicated to:  To Michael and Marybeth, miss seeing you folks!

KE ALOHA AINA

8          POAONO, AUG. 17, 1895

 

Ka Makai Kui

O KE

Keena Waihona Buke o Nu Yoka.

 

SALIUKA OPIO,

A O

KE KAPENA MAKAI HAWADA,

KE PIHO I NA-HA-HA

 

 

MOKUNA X.

 

 

HOOKUI ME KA WELIWELL

 

            No keia pane a ua kanaka la, ua aka aka ae ia o Saliuka opio me ka olelo ana aku.

            E lawe ana ane oe ia’u i kekahi hupe nui?

            No keaha?

            No ka mea, ina au e lawe pu mai ana i na kanaka ikaika me a’u, he mea pono e ike mua au i ke ala e hele ai i kahi o ka hana.

            Malia paha, aole oe i ike, he haeri a oi kanaka iloko o ke ana e hiki ole a ke komo aku?

            No keaha no hoi oe i manao ai e alakai ia’u ilaila?

            Ma kekahi wahi okoa e ae no e hele ai, owau wale no a me ko’u hoa kai ike.

            He oiaio anei kau mea e kamaiho mai nei?

            Ke hoohiki nei au.

            Alaila, e haawi no au ia oe i elima tausani dala ke hooko pono oe i kau mea e olelo nei.

            E hooku no au.

            Alaila, e hele pu oe me a’u ma kahi kokoke i ka uwea telegarapa, i hiki ai @a’u ke kauoha aku i mau makai ne ke pani ana ma na wahi a lakou e holo ai pakele.

            Ke hai aku nei au ia oe, wahi a ua kanaka ia me ka hoomau ana mai.  He make io no kou ua makaukau.

            He umikumalua kanaka i lako pono me na mea kaua, a ua paa na wahi a pau i ke kiaiia.

            Hoomaopopo iho la ka makaikiu i a makau wale o ua kanaka la, no ia @ea hooho leo nui ae la ia e lohe ia @ ma kahi mamao.

            O ka make ko ke kanaka pahu hopu o ka lanakila kona leiahi.

            Hoi aku la ka makaikiu e hele pu ua no kahi o ke ana, aka, pane mai la @ kanaka la:

            E waiho mua mai ia’u.

            @ la Manawa ku malie iho la oia me ka @onoo akahele ana; a mahope ae aku ia i ka manao o kona alakai me ka ohiki ana.

            Iho aku la laua ma kahi e kupono a i ka pali kahakai, a kamoe pono @ la no ke alahele o ke kuianakau e liilii.

            O kahi kokoke loa i ke alahao a me uweaolelo, he eono mile a oi ka ma@.

            Hookaulua iki iho la laua malila a hiki i ka makaukau pono ana o ka lio a me ke kaa hehihehi wawae.

            I ka makaukau ana o ia mau mea kau ae ia laua no kahi hoolulu kaaahi o No Ioka.

            He nui wale na mea a keia alakai e kamailio nei ma keia alahele a laua, a ua loaa i ka makpikiu na kumu kupono no kana hana.

            He poe iole noho mu iwai o Masala a me kekahi poe e ae no ka mokukiakahi.

            Ua kamaaina lakou ia Mado a me Ralston no na malauna he ekolu o ko lakou noho ana.

            He pou dala nui ka laua, a ua uku ia na luina no ka hana ana i ka laua mea e kauoha mai ae.

            Aole hoi kekahi o na luina i nele i ka ike I na anahuna a Mako i lewe ai e kuhikuhi.

            Ua loaa pu no hoi ia lakou kekahi niga nui i piha kona mau aahuki me na olona wikani i like me ko kekahi liona ahio.

            O kahi huna pohihihi e komo ai ilo ko o ke ana, ua ikeia e Masala a me kona hoa, a na laua wale iho nu ka huna.

            Ua hui o Mado me Ralston ma na hana keikei o ka pepehikanaka, powa, aihue, hoomakuka a me na hana ino e ae.

            Aole he hana i hanaia mamua aku nei, i oi aku ka ulumahiehie ia e na iole noho maliwai, e like me keia mau kumuhana koikoi a ua mau kaeaea nei.

            Ua hoohiki mai laua e ukuia no i hookahi tausani dala na kela a me keia mea pakahi, ke holopono ka hana me ke keakea ole ia.

            Hiki aku la laua ma kahi hoolulu o ke kaaahi, ua inoino ia ka uwea telegarapa, aole e hiki ke kali a hoea mai ke kahi kaa.

            Hele aku la laua a hoea i kekahi wahi hoolulu kaaahi hou aku, ua pau he elua hora ma keia juakai a laua i ka hele ia.

            I ko laua hiki ana aku, ua hoouna koke aku la ka makaikiu ma ka uwea telegarapa i ke kulanakauhale o Jersy kahi o ke poo e ka oihana makai, e hoike ana iaia e hoouna koke mai i na makai ikaika malalo o na aahu huna e ike ole ia ai.

            He m@awa pokole, hiki mai la ka ae.

            Aka, mamua ae o ka hiki ana mai o kela a me keia pakahi o lakou no kahi kauhale liilii, ua napoo aku la ka la.

            No umi minute a oi iki mahope ino, hoea kakaikahi aku la na makai a hiki i ke molehulehu loa ana iho, akoakoa ua la lakou a pau i kahi hookahi me ka makaikiu.

            Pau loa ae la ko Masala kanalua no ke alakai ana aku la lakou imua, oiai, ua ike iho la oia ua lawa ka ikaika hoohana ma ko laua aoao e hiki ai ke pulumi aku ia Mauo, ka nika a me kekahi poe e iho.

            Alanai aku la o Masala ia lakou imua no ke ana, me ka manaolana hauoli e kapalili ana i kona houpo no na tausani dala elima.

            I ko lakou hiki ana aku e hamama mai ana ka puka o ke ana kahi i hoopaaia ai o Maud.

            Me ka malie loa i komo pakahi aku ai kela a me keia o lakou a hiki ma ke ana maloko lilo. 

            Huli aku la lakou a puni ke ana, ao le he mea i loaa iki ua lele e ka manu o ka punana.

 

 

MOKUNA XI.

 

KE KULANA KUPILIKII.

 

            I ka wa a ke kanaka opiopio puuwai eleele hoopunipuni i apo ae ai ma ka a i o Maud, ana hoi i pane aku ai iaia i ka hana hoohaahaa maluna o kona kino nawaliwali.

            Ike iho la oia ua kuekaia ia oia, owe ae la oia me ka leo nui, aka, popoi iho la ka lima o ua kanaka la ma ka waha a pane iho la.

            Kuliuli!  Ua oki keia hoao ana au e hemo mai kuu limu aku.  Ina aole oe e hoopau ana, e haawi no au ia oe i kekahi puupuu mahanhana helu ekahi e hiamoe ai kou mau maka, a e pau ai kou ike ana i ka mehana o ka la.

            Me keia mau huaolelo ku i ka hooweliweli, hooikaika ae la ua kaikamahi ne la ma ka umeume ana a paa popo iaia na opea o ke kalohe.

            Wikiwiki ae la ka waha o ua kanaka la i ka alala me ke kahea ana.

            Hookuu koke oe!  Aole au e hana hou ia oe e like me keia.

            Hookuu ae la oia i kona lima mai ka waha ae o ke Kaikamahine a hookuu pu ae la no hoi ke kaikamahine i ka paa ana i kona mau hua i hele a ane ane e poha.

            Aole au e hoolilo ana i ko’u manao paa i mea ole i pane kikoola ae ai ua kanaka la.

            Ke makemake nei au ia oe e noonoo pono, a e kanu iho a paa iloko o kou noonoo i ko’u wa e kamailio aku ai ia oe.

            Aole he wahi pane leo aku o Maud, hoomau aku la no ua kanaka la i ke kukalekale ana.

            Aole au e hoi hope ana me ka poe e manao nui ana ia mau tausani dala.  No ka mea, ua kokua au ia oe ma ka hoopakele ana, no ka manao e lilo mai kou kino holookoa na’u.

            Alaila, e hookuu lanakila loa oe ia’u, e haawi no au ia oe I na keneta a pau loa i loaa ia’u ma keia ao, i pane aku ai o Maud.

            No keia mau olelo a Maud, akaaka hoohenehene ae la ua kanaka apiki nui ala.

            Heaha la kau a ea e haawi mai ai ia’u? wahi a ua kanaka la i ninau ma ai ia Maud.

            Ke haawi nei au ia oe i ko’u mau mea a pau loa, ke hookuu lanakila loa oe ia’u.

            Aole keia o ka’u pule e paani lealea ia mai au e kekahi mea omo waiu.

            Heaha kou ano?

            E like no me ka’u e olelo aku la ia oe.

            Ke haawi nei au ia oe i ka’u huaolelo, e loaa no ia oe na peni a pau loa a kuu makuakane, ke hookuu laelae loa oe ia’u.

            O na hoohiki ana au a pau loa, ua kupono io no.

            Ke hoohiki nei au imua ou, e hooko io no au.

            E noke oe i ka hoohiki a ku ke ahua hana ka haawe, aole loa ia he mea no’u e hookuu lanakila ai ia oe.

            Ke hole nei oe no ka ae mai i kou pomaikai, ea?

            Aole i hiki i ka Manawa.

            Alaila, e kokua io ana @ kuu ae ia’u?

            Ae, aia a hiki mai ka mea nana e @ ana ka enanelio, e lilo no au @ ma@ nau, a o oe i wahine @

            Aole au e ma@e ana me oe.

            E male io ia ana kaua.

            E make mua au e pono ai.

            Aole, aole oe e make! E @ no au i kou ola.

            No keaha la oe e hoopaa@ e male me a u me ka lawe @ dala a hookuu ai ia’u?

            Akaaka hou ae la ua kanaka nui la.

            Aole loa au he hupo, wahi ana maopopo no ia’u na popoki wahine like me kou ano mamua aku nei noonoo iho oe, o ko lakou mau huelo he welewela.

            O ua poe e ae e hoomaka@ ia oe, ke kali wale nei no lakou @ loaa o ka wa pono e po’i mai ai ua ou.

            E noonoo iho oe, aole e loaa @ oe ke dala ke ole au e lanakila.

            Ua maopopo no ia’u ia mea a ke kumu i paakiki ai ko’u manao mai oe i wahine na’u.

            Alaila, e lilo no oe malalo o ke ana a ko’u mau maka i na wa a @ a hiki i ka wa a kuu mau lima e aku ai i ke dala.

            A @ ia wa pa no he@ ua hiki ke hele pu me na kepolo ina oe @ kemake.

            Hamau loa iho la o Maud, ol@ hookuiaia mai la kona lunaike@ kela kumuhana mokumokuhua ke kaumaha.

            Oiai aia oia malalo o ka mana mea iahue i kela Manawa, ua ulu @ la iloko ona keia mau noonoo e lua@ ana.

            Ina hoi oia e hole aku ana i ka @ kemake o ka mea manao ino, alaila oi aku ana ke ino a me ka pilikia @ oli o kona kulana ia wa i ko ka wa @ mua.

            No ia mea, noonoo iho la oia e aku ka pono e lilo oia i wahine @ nana, a ina nae e hiki ana laua imua ka mea nana e male mai oia ka wa @ pono ana e imi ai i mea nona e pake@ ai.

            I kela Manawa no a ke kaikama@ e hoonohonoho ana i kana papaha@ hana a ku ai, aia no ua apiki la ke @ malie mai la me na maka o ka maka mau.

            Ia Manawa no i loha ae ai ko @ mau pepeiao i na leo haowaiaau waho mai lakou e hele mai ana.

            Aia kahi e komo aku ai wahi a kahi o lakou.

            Owau mamua e komo ai e ma@ mai oukou o’u e hahai mai ai, wahi kekahi.

            Mai walaau iki oukou, e loaa no laua ia kakou me ka maalahi loa.

            He manaolana hauoli ma ko M@ umauma i kela Manawa ana i lohe a kela mau olelo.

Aole i pau.

 

Hui Hawaii o na

Mea Hoonani

 

            E kuai mai ana au, a e hoolilo aku ana hoi na mea hoonani Hawaii o na ano a pau loa.  A pela no hoi, e hoopukaia ana na Kauoha @ na peahi, na papale, na @ a me na hin@

            Aia keia waha ma ke Alanui Moi, ma @ aoao mauka mai o ka Halekuai Ka Ref@ @ALIKA.

Harry Saylor

L@hoohana

Honolulu , Aug. 5, 1895          ju@