Ke Aloha Aina, Volume I, Number 14, 24 August 1895 — Page 6

Page PDF (785.41 KB)

This text was transcribed by:  Lynne Minamishin
This work is dedicated to:  Minamishin 'Ohana

KE ALOHA AINA, POAONO, AUG. 24, 1895.

 

MA KE KAUOHA.

 

[ No ka p@maikai o ko makou laui, ke hoolaha aku nei makou i keia kauoha a ka Papa Ola.]

 

            Ua kauoha paa aku ka Papa Ola i kona mau Agena, e huli pono na hale a me na pa hale maloko o ke kulanakauhale o Honolulu nei me ka manao, e hooponopono ia mau wahi ma ke ano o ke kulana ola maikai; a ma ia mea ke konoia aku nei ka lehulehu.

            1. E haawi mai i na kokua ana i na Agena o ka Papa Ola.

            2. E hoolohe i na hukihuki ana a na Agena no ke ola.

            3. E hooponopono i na hawai, na lua wai, nalua liilii, a me na mea e loaa ai na poino ma ke ano kupono i ke ola maikai.

            4. E hoonee i na mea Iepo, a me na mea ino pelapela; a me na kumu a pau e loaa ole ai ka poino ma ka honi ana. O ke Chloride o ka puna, he me i kupono loa ia no ka hoomaemae ana. O ke Carbolic Acid, oia kekahi mea hoomaemae.

            He ekolu piha puna nui e hookomoia iloko o hookahi galani wai wela me ke koaiai ana.

 

W. O. SMITH,

Peresidena Papa Ola.

Keena Papa Ola, Honolulu.

Augate 21, 1895

 

Malaio o ka Hoomalu Ooiea Ana!

 

O Kela Make ma Iwilei ke Kumu

o ka Hana Koke o ka Papa

Ola.

 

Ka Halawai Kuka a na Poe Kauka,

Aole e Ae ia Kekahi Ohua e Holo

 aku ma Kekahi mau Mokupuni e aku.

 

            [No ka pono a me ke oia o @@@ makou Lahui Hawaii, ke unuhi ae nei makou i na mea i hoolaha ia ma ka nupepa wahaolelo o ke aupuni, ka P. C, Advertiser o keia kakahiaka la 21 o Augate, e pili ana no na mea i ikeia no kela ma'i lele ma Iwilei i manao ia

he Korela.]

           

            He halawai kuikawa no ka Papa Ola kai kukuluia ae ma auna la Poalua nei, e noonoo i na mea e hana aku ai e pili ana i ke kumu i make ai o kekahi wahine Hawaii ma Iwilei, mai kekahi ano ma'i mai i ano like loa me ke Korela o Asia. O Kauka Murray ka mea nana i lawelawe ia ma'i, ua olelo ae oia.-Ua ike mua oia i ka wahine ma'i i ka po Sabati, a ua make oia ma ke kakahiaka ae. Ia Poakahi no ua loaa hou ia he wahine e noho ana no iloko oia hale ia ano ma'i no, aka, ua ano oluolu no nae.

            Ua olelo ae ka Peresidena Smith (o ka Papa Ola) i ka wa i loaa ae ai ka lohe no keia ma'i i ka Papa Ola, ua hala oia i ka hal@ o ka ma'i, e ike pono ai i ke kumu, a mahope ino, ua hoomalu a ia wahi malalo o na kauoha oolea.

            He mau kamailio @ula ana hoi kekahi, no na ma'i ma ka Pa Hoomalu o Kahakaaulana, i laweia ae e kuka@e na poe kauka i akoakoa ae.

            Ina o keia a he ano like o ka ma'i Koreala alaila o na kumu ano nui e ike ia ai, aole he hiona o ia ma'i i keia wa. Ua hiki mai ka moku Belgi@ ma keia awa, me ka Pilapila Hoike ola o ka maemae; nolaila, olelo ka poe ohua o mua, o ka make ana he ekolu poe ohua ma ka holo ana mai, ua loaa no ia ma kela ano ma'i i loaa ia ai ma kahi hoomalu. Aole no nae he olelo hooholo maopopo i ke ano o ka ma'i i loaa ia. O ka manao hooholo like nae e laweia na lawelawe hana ana e pale ia aku ai ka laha ana o ka ma'i.

            Nolaila, ua hooholoia, e hoomalu ia ka apana o Iwilei, a e papa pu ia hoi ka holo ana o na ohua i na mokupuni e aku, a hiki i ka manawa e maopopo pono loa ai ke ano, a me ka laha ole ana aku o ka ma'i.

            Ua ae ia na mokuahi e holo e like me ka wa mau no ka lawe ana i na ukana a me na ekeleta, aka, o na aliimoku, a me na sela, ua papa ia lakou ke lele iuka o ka aina.

            Ua hoonoho ia he puali makai kiai ma Iwilei i ka po nei, i mea e kaohi aku ai i na poe hele mai ke kulanakauhale mai. Ua koho  ia o Dr. Meyer he agena kuikawa no ka Papa Ola e kipa ai ma na hale e nana iloko oia apana, a e lawelawe hoi i na paha he ma'i hou e hoea ae ana.

            A hele loa i ke aumoe o ka po nei, ua hoike ae o Peresidena Smith, aole he ma'i hou i hoea ae. aole no nae i hooholoia ka papa ana aku i na ohua no ka holo ana aku a me ka hoi ana mai mai Kapalakiko mai (a me na wahi like). Ua ae ia na ohua kipa mai, aka e noho no nae lakou ma keia mokupuni a hiki i ka wa e hoopau ia ai ka hoomau ana. He @elepona kai loaa mai mai ke Kahua Hoomalu mai, e hoike ana, he maikai ke ola o na mea a pau loa malaila.

 

KO MAKOU MANAO PONOI.

 

            Ina paha ua hooholo na Kauka malalo o ke kauoha a ka Papa Ola, he ano ma'i Korela paha keia a i ole, he ano ma'i okoa e ae no paha ia, alaila, no keaha ka hoopuka ole ia o ka lakou olelo hooholo maopopo loa e pili ana no keia ma'i?

            Pehea ka loihi o ka lakou apa ana i ka olelo hooholo?

            Ina hoi o ka ma'i Korela io keia, no keaha aole @e hoike ae o ka @apa @@@ i na ol@loao kuhikuhi no na laau e ola ai, a no ke ano p@@@ o ka hana ana e pale ia aku ai keia ma'i? Ina hoi he ma'i a@o @@@@ no hoi

keia, alaila Leaha @@ laau e la paau ai i ola? Heaha na olelo ao e pili ana i ka lahui e hana ai i pau keia ano ma'i?

           

            O keia ka mea ano nui loa o ka hoonaauao mai i na kanaka i ole ai lakou e noho naaupo, a e noho pihoihoi wale h@@ me ka hoomaopopo ole i ka mea e ola ai, ina hoi he hiki ke @@  la ia.

            Aole o ka poe i make, ua hala aku lakou , aka, o ka poe i koe iho e ola nei, he pono ke ao ia, a e hoonaauaoia hoi lakou e ka Papa Ola ma na rula a me na laau lapaau, a ma k@ ano paha o ka noho ana.

            He mea waiwai io ka papa ana i ka hele ana o na ohua, i ole e laha aku keia ano ma'i, aka, heaha hoi ka waiwai o ka poe i hoopaaia maloko o Honolulu nei, me ka ike ole i ka laau o ke ola a me na rula e pono ai ka poe e loaa ana i ka ma'i?

            E pono e hana ia na mea a pau loa no ke ola.

           

Ke Kumu o ka Makemake Ana

 

            O ke kumu o ko makou makemake e hoopuka ae ka Papa Ola i na rula a me na kuhikuhi ana, ina paha he ano laau lapaau kekahi e ola ai keia ma'i e laha nei, a ma paha oia he ma'i Korela, a ma'i e ae paha.

            Ua ike makou ma ka nupepa he hoolaha, e olelo ana o kela laau a kela kanaka a Sequah ma kahi o Hobron ma, oia ka ka laau e ola ai ka ma'i Korela.

            Oiai e noho ana kela haole ma Honolulu nei, ua hoolohe aku makou no kana laau hoola aole nae oia i hoike mai ia makou, he laau keia e ola ai ka mai Korela. Aole loa.

            He mau hana imi loaa dala paha keia a ka haole, i pau ke la laau ano okoa loa i ka lilo, aka, aole nae ia he laau no ka ma'i Korela.

            Nolaila, he mea pono e ikeia ko ka Papa Ola olelo ao, a olelo kuhikuhi paha, no ke ano o ka laau e hoolaia ai ia ano ma'i, ina hoi ia he Korela, a ina paha he ano ma'i e ae.

            E nui aku auanei na olelo hoopunipuni no ka laau e ola ai keia ano ma'i, a e poino auanei ka lahui ma ia mea.

 

AOHE MA'I KOLERA.

 

            Mamuli o ka Hoike a ka Peresidena W. O. Smith o ka Papa Ola, ia Kanikela Kenela Mil @ o ke Aupuni o Amerika Huipuia i ka Poakolu nei, ua hoomaopopo loa ia ae, aohe ma i K@l@@@ ma Honolulu nei i ke@a @@, e like me na lono i @@, wawa ia ai loko o kela mau la aku nei.          

            Ua hoomaopopoia mai nei keia e k@ @@@ @@ o Amerika

@-unreadable

@-unreadable ku e @o

ku ana i @@ kapakai Komo hana o Amerika, a ma Kapalakiko hoi.

            Akahi no a hoea ae nei ka olelo hooholo a ka Papa Ola.

            E hoomaha kakou me ka ina kaala, no ka mea, he kuhihewa no ke kanaka i kekahi wa a he pololei no hoi ka ike i kekahi wa.

 

KA OLELO HOOHOLO @ @@

 

KAUKA O KA PAPA OLA

 

            Ma ka la inehinei. Augate 22, ua hooholo ae na kauka o ka Papa Ola. He ma@-unreadable

@@ keia i loaa iho nei i na p[oe i make ai ma Iwilei.

 

            Ina ua pololei keia @-unreadable

hooholo alaila, e hooko aka kakou , e like me na rula i hoopakele ia ai ko kakou mai @@2.

            Ina he kuhihewa ko kela @@@ kauka, alaila, he ma'i okoa @@@ keia, a e nana aku kakou i na hana e kuhikuhi ia mai @-unreadable

ke ola. Aka, mai pihoihoi wale, aole hoi e hopohopo.

           

            Ua Hiki mai ke Ola a me ka @@@@

pu Mai no.

 

            He mea keia na ka @-unreadable

e hoomaopopo mai ai, @-unreadable

mai ke ola, a ua hiki pu @-unreadable

ka make.

            Ku ike nei kakou i @-unreadable

ana o na hana e loaa ai @-unreadable

o ke ki@o, a ke ike nei no @-unreadable

kakou i na poino e kau @-unreadable

maluna o ua kino nei o ka@-unreadable

            He aina maemae a oluolu keia o ka noho ana, ke ea a @-unreadable

ka ai a me ka noho ana @-unreadable

kanaka, aka, mamuli o ke @-unreadable

mo mau ana mai o na lahui @-unreadable

mai na aina e mai, ua lawe p@-unreadable

mai na ano ma'i o ko lakou mau aina i hele mai ai, a @-unreadable

Hawaii he home noho @-unreadable

mau ma'i ano e, ku i ka ho@-unreadable

likia mai @ na poe ma keia aina

            E like no me ka lawe ia @-unreadable

o na ano holoholona hoopoino iloko nei o keia aina, pela no e laweia mai nei na ano ma'io @@ko nei o Hawaii, i mea hoopilikia i keia lahui.

            O ka waiwai o na poe @-unreadable

ko ka mea i nana nei ia, @-ureadable

laila i lawe ia mai ai na po @-unreadable

mahana no na mahiko, @-unreadable

heaha ka hopena? Eia la @-unreadable

lawe pu mai nei keia poe i @-unreadable

ma'i luku.

            Aole paha kakou e pil@@@ ana iloko o keia manawa aka aia i ka wa mahope aku, e @@@@ auanei kakou me Amerika @@ko o ke'a makahiki aku @-unreadable

ka mea, ma @@ poe paa@@@@ i komo aku a@@@@ ma'i Ko@-unreadable

Amerika.

            O Hawaii ka aina nani@-unreadable

olu loa; ae@ ona lua ma @-unreadable

nei. Aka, oia ia ke @-unreadable

nei e na ma'i ahu@@u a k@ @@@

m@-unreadalbe  mai ne? @-unreadable

o Hawaii