Ke Aloha Aina, Volume I, Number 15, 31 August 1895 — Page 3

Page PDF (741.36 KB)

This text was transcribed by:  Audrey Matsuoka
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA

 

KE ALOHA AINA, POAONO AUG. 31, 1895      3

 

@ Pahaohao

            Ua ma@i @ mai, ua hoea @nei kela laau hookala@ he Coptic, ma keia mo@

            @ hou ana ka @ me ke poluea @ mai @ poo, a ono @

            @hu me ka paa @ alaila, he @k@e, a mahope @ pa hoomalu @ Kakaako e @

 

@ no ke O@a.

            @ keia wa@ aole loa @ hou i hoea ae nei; pela @ ka hoike a ka Papa @

            O ke k@i a hoomalu ana ma P@ kahi i make ai o Lono, @ a ua pau ka hooma@  Ke manao ia nei, ina @ ai k@ hoea hou ole @ o ka @ Kolera, alaila, e @ aku ana ka hoomalu @ a me na wahi e ae.

            @ e mau ana keia hoea ole @ o ka ma i hou, a hiki i keia @ ae, alaila, e hooku@ na mokua@i hol@ pili @ no ka lawe ana i na ohua, a me na ukana me na eke leta.

            @e oiaio ua hoolohe mai ke Akue i ka pule oiaio a kona poe kanaka a ua kaohi ak@ oia i ka li@ o ka Anela @uk@.

 

Hoo@ ka Hui Repubalika ! !

            O ka H@ keia o na poe Hawaii @ kokua iho nei i ke Aupuni Repubalika o Hawaii.  Ua ho@eia ae nei ma ka Advertiser o ke@a la na hana uahoa la@wili @ poe Hawaii nei, no ka olelo hooholo nonoi aku, e hooku loa i na poe poe paa hao kalaiaina a pau loa.

            Ua hoike @e ka lakou ma@ han@ ke ano io maoli @ na k@ wili i hanau ia mai ai @ lilo ka lakou mau @ mea hoohilahila maoli, @ manao like ole, paoni@ni @ki me ka hoomauhala o ke ano Karistiano ole.

            Ua eo lakou i ka poe haole o ka Hui Amerika, ka poe i lokahi e hooholo @ke i ka lakou olelo hooholo nonoi, e hookuu loa i na poe paahao a pau loa, me ka nana ole a hoopololei ole aku a ko lakou lahui ponoi.

            Oia iho la no paha auanei ke @o o ka poe Hawaii la !  He @hoa, he makona, a aloha ole @ i ko lakou mau hoa kanaka iho.  Ua hiki no !  Hoomau @ ia @aua pela no hoi ma@ i ha@waua ia mai ai.  "Ma@ oukou e hooholo i ka olelo @olo."

 

            H@ H@ ko ka HALE KUAI @ o na PAIKINI, ma keia @ ae, no na waiwa @ ma na kumukoa haahaa loa.

 

Pololei no Oukou.

            Ua ike iho makou ma ka nupepa P. C. Advertiser o keia la (Aug. 28) e hoike ana no ka hoopaapaa o na kanaka Hawaii no ka manao ia e papa i ka ai ana i ka poi.  Ua olelo na kanaka, ina e papa ia ke kanaka, aole e ai i ka poi, ka ai i maa loa i kona opu, pehea la i na e papa ia ka haole, aole e ai i ka palaoa a me ka berena ka ai i maa i kona opu ?  Pehea hoi, ina e papa ia ka Pake a me ka Iapana, aole e ai i ka raiki ?  Pehea hoi na lahui e ae, ke papaia ia lakou, aole e ai i ka ai i maa mau i ko lakou opu ?  O! ai no makou i ka poi !

            Nolaila, ua pololei no oukou e na kanaka Hawaii e paio a no ka poi, ka ai hooulu o ka aina, ka mea a ke Akua o ka Lani i haawi mai ai i ai na ko kakoo mau kupuna.

            Na Iehova i hana ia Hawaii nei, a nana i hoonoho i na kanaka Hawaii ma keia mau mokupuni nani loa; a ua noono ke Akua i ai kupono na ka poe Hawaii, nolaila, ua hooulu ke Akua i ke kalo, nona mai ka pai on@ a kakou @ a@ nei !  A heaha k@ keia poe e olelo mai ne@ mai ai kakou i ka poi ?  He lalau ia a@ ana.

            Ma@ hoolohe i ke ao ana a ka poe lalau.  Ua ike no ke Akua, he mea no oukou e ola ai, a e hoolaupai ai i ka aina, ke ai oukou i ka poi.  Nolaila ai no oukou i ka poi, me ka hoomaemae pono a me ka makaala o hanaino ia ka oukou poi @ ai a@ ma keia mau @a e hele @.

 

No Keaha ka Hoomau ana?

            Eia no na poe Hawaii na kane a me na wahine, ke hoomau nei no i ka hana a me ke kuai waiona.

            Oiai keia wa popilikia a nele maoli no hoi eia nae, ke hooma@ nei no nae na Hawaii i na hana hoopoino ia lakou iho.  No keia mea @ ulu mai ai ka ninau.  No keaha ka hoomau a@a?  No keaha la ?

            He oi maoli no ka Lahui Hawaii ma ka hoomau ana aku i na hana e hoopoino ai ia la kou iho.  Aole paha he lahui i kaulike ae me ko ka Lahui Hawaii pakela hoomau hana, ma na mea e poino ai oia.  Pela ka mak@u ike pono, a pela no makou e hooiaio aku nei.  O ka oi no ka Lahui Hawaii !  Ahea no hoi kakou noonoo kanaka iho?  Ahea hoopau i na hana hoopoino wale mai?

            Pela iho la no kakou @ hooluaiele wale ia ai e na poino?

            Ana ole iho no hoi kakou i keia wa popilikia.

 

            Ua makemake ia na poe lawe pepa a pau o keia pepa he aie ko lakou e hookaa mai ma ka lima o na luna, a i ole ma ke Keena o KE ALOHA AINA

 

Ke Koi mai nei o Beritania

            O kekahi o na palapala ano nui loa i hiki mai nei i ke Keena o ko na Aina E o Hawaii nei, oia na koi ana mai nei a ke Aupuni o Beritania, ma o kona Komisina Hawes la, e waiho ia aku na hoike no na kumu i alakai ia ai ke Aupuni o Hawaii e hopu, a e hoopaahao ia Jas. Brown, L. J. Levy, M. C. Bailey, F. H. Redward, Thos. W. Rawling, Arthur McDowell, F. Harrison, C. W. Ashford, G. C. Kenyon a me E. B. Thomas iloko o kela kaua kuloko o Ianuari aku nei.

            O keia poe kupa Beritania a pau nona na inoa maluna ae nei, ua hoopii aku lakou i ko lakou aupuni e nana ia mai ko lakou mau poino, mamuli o na hewa i hana ia aku ia lakou e keia Aupuni.

            Ua manao ke Aupuni, he mea pono e loaa na mea e pololei ai na alakai ku i ke kanawai, nolaila keia koi ana mai nei i ke Aupuni Repubalika o Hawaii, e waiho aku i kana hoike e pili ana no ia hana.  E hoomakaukau ana ke Aupuni e hana a hoouna koke aku i kana hoike i Enelani.

 

            Ua olelo lakou nei, aole e koi mai ana o Enelani, ke hooku@ia na poe paahao kalaiaina, aka, ua pololei ka makou i olelo ai mamua aku nei; aole pela, oiai he mea okoa loa na koi ana a na poe kupa o na aina e, i hoopoino wale ia me ka hewa ole.  Nolaila, ua piha na poho lima o keia aupuni me na poino a lakou i hana ai me ke kuhihewa loa.

 

HAOHAO NO HOI NA HANA

            Ua ike iho makou ma ka nupepa Advertiser o keia la i kekahi manao e pili ana i na waapa elua mai Molokai mai me ka ia, i hiki mai ai i ka auina la Poaono nei, a mahope o ka lohe ana o ka poe nana ia mau waapa, he Kolera ko Honolulu nei, ua hoolilo aku lakou i ka ia i pau koke, alaila, huli hoi aku no Molokai, aka nae, ua loheia ka lakou ohu@u ana e hoi malu, a ua hoopaaia e na makai.

            Ua olelo ae kekahi o na poe kanaka o ka waapa:  Laki oukou e na Makai ina he mau minute hou aku ka loihi, alaila, ua hala loa makou i ka moana.

            Ua hai pololei aku la o Kapena Parker, ina no he mau minute hou aku ka lohi, alaila, e k@ ana oia i waapa me elima o kona poe kanaka, a e alualu koke aku ia lakou.  Ina aole lakou e ku malie, alaila, e kipu aku no oia ia lakou !

            Ina @a oleloia keia ma@ olelo e like me ka ka Advertiser, i hoolaha ae nei, a ua kipu io ia kela poe, a ua eha a ua make kekahi o lakou, alaila ua hana aku ka mana aupuni i kekahi hana karaima kiekie loa maluna o kela poe o Molokai.

            No keaha ?  Heaha la ke ke kumu kupono e hana ai na luna aupuni pela ?  Aole loa he kumu iki, aole loa no !

            Na ke Aupuni, ma o kona Papa Ola la, a ma o kona Kauka kiai awa hawawa la, i ae aku e komo mai keia ma'i Kolera iloko nei o ka aina.

            Alaila, e kipu aku anei a make i ke ola o kela poe kanaka hewa ole elima, a he umi paha o Molokai mai, no ka mea, he poe mahuka lakou mai ke alo aku o ka ma'i Kolera, a ka Papa Ola i hookomo mai ai ?

            He kupaianaha maoli keia a-a ana e hana hou iho i kekahi hana karaima o keia ano !

            Eia kekahi mea kupanaha loa.  Ua ae aku ke Aupuni, e hooleleia mai na akana, o ka mokuahi Belgic iuka nei o ka aina, a o ua mau ukana la, ua iawe ia aku aia i Maui a me Hawaii maluna o ka mokuahi Claudine.

            Alaila, pehea la i aeia ai kela mau ukana mai ka aina Kolera mai, e laweia a kiola aku ma Maui a me Hawaii ?  Ua hai pono ia mai makou e kekahi poe o ka moku Claudine, aia ia mau ukana i Maui a me Hawaii i keia wa.  No keaha keia hana ana pela ?  He mau hana hookamani keia.

            Alaila, ma ke ano hea la e hiki ai ke kipuia kela poe o Molokai mai ?  Aole loa makou i mahalo i na lawelawe ana o ia ano, ina no i hookoia, no ka mea, na ke aupuni mai keia kumu poino.

 

            Ma ka hoike a na poe kilo i na mea kino lani, e pouli ana ka la i ke@a Poa @ua ae, Augate 20, aole paha e ike ia ana ma Hawaii nei.

 

Hoolaha Hoopau.

            O kela Palapala Hookohu Hope no T. K. Lalakea o Haaheo, Hilo, a maua me kuu kaikunane o KEAMO i kakauiuoa ai iloko o Nov. 1894, no kona malama a hooponopono ana i k@ maua mau hapa o ka waiwai o ko makou makuakane i make.

            Ma keia, ke hoike a ke hoolaha aku nei au i ke akea, no na kumu kanalua i loaa ia'u, nolaila ke hoopau aku nei au i kona mana maluna o ko'u hapa, a ke unuhi nei au a kaawale, a na'u iho no e maia@ a hooponopono ma ko'u hapa o ka waiwai, oiai, ua oo no au ma ke kanawai i keia wa.  Owau no,

MISS KEALAIKI MOAKEAWE.

Puneo, Hilo Hawaii, Aug. 10, 1895.

 

Olelo Hoolaha Papa ! !

            E ike auanei na kanaka o @a a@o a pau loa, ma keia, Owau o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, no Kahaluu Kona Akau, Mokupuni Hawaii, Ko Hawaii Paeaina.  Mai a mahope aku o keia la, aole loa au e hookaa i na aie o kuu wahine mare, oia o Pahia [w] me kou apono ole mamua, oiai, ua haalele kumu ole mai oia ia'u a me ko maua noho ma@ ana.  Maluna o na poe a pau e ho@ aku ana iaia ko lakou mau poho, ke hoolohe ole mai lakou i keia mau olelo papa.  Ua pili keia i a poe @ hale kuai, a mea waiwai paha, @ noho ana ma kona (Pahia) wahi e noho nei, ma Waikapu, Wailuku, Waiehu, Waihee, a ma Makawao paha, a ma na wahi no a p@ loa o Maui, a me na Mokupuni e ae o keia P@aina.

Owau iho no,

S. K. KAONEA.

Kona Hawaii, Iulai 29, 1895   @