Ke Aloha Aina, Volume I, Number 18, 21 September 1895 — Page 6

Page PDF (840.91 KB)

This text was transcribed by:  Cathie Muschany
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA

 

Ka Helu Kanaka o Honolulu nei

 

            Mamuli o keia hoea ana ae nei o ka ma ʻ i e kapaia nei he Kolera, ua heluia ka nui o na kanaka a pau, maloko o na wahi e kokoke ana i ke kulanakauhale o Honolulu, e like me na mahele apana i hoonohoia ai, a oia keia,

            Na Hawaii a pau ----------10,419.

            Na Pake a pau---------------7,522.

            Na Iapana a pau-------------2,069

            Na Pukiki a pau-------------3,845.

            Na haole o na ano a pau----4,206.

            Huina pau loa---------------28,061.

 

            Aole i koakakaia ma keia huina na kama kane a wahine hoi, aka, ma ka huina nui wale no i hoikeia ae nei.

 

                                                                                                NA ULUKU O LOKO NEI

            Eia na poe waiwai i uluhua i ka hoopaa loa ia o ka pono o ko lakou mau pono mahiai ko, a me na poe i kipakuia mai e na mana o ka lahui, ma na mokupuni mawaho aku o Oahu nei, ke oni nei i o a i anei, a ke koi nei kehahi poe i na poo o ke Aupuni e kokua aku ia lakou, a e hopuia kela poe o Kauai a me na mokupuni e ae, e hoole mai nei i na rula, a me na kuhikuhi ana a ka Papa Ola.

            Ke kena aku nei e kiiia kela poe e hopu no ke kipi.  Auwe!  Kupanaha maoli!  O lakou iho no keia e noke mai nei i ke nali kehahi i kekahi.

            O keia paha ke ano o ke Aupuni e kue aku ana kekahi i kekahi?  O ko Maui hoi, ua lawe lakou i mau rula no lakou iho, e hiki ai ke malama i ko lakou ola.  Pela no hoi ko Hawaii poe.  Ke hoopaa ia la ko lakou Makai Nui iluna o ka mokupuni o Mokuola. 

            O keia ke ano o na mana iloko o ke Aupuni e hukihuki nei iloko o keia wa o ka pilikia.

            Nohea mai la keia mau hana?  He like loa lakou mamua, aka, he uuku keia wahi mea o ka ulu ana ae nei o keia ma'i, ua lilo nae ia, i mea e hehiia ai kekahi mana e kekahi mana.  A au oi aku na mea i hanaia mamua o ka mana i kukuluia ai e lakou.

 

                                                                                                Ke Hoole la ko Amerika.

            Ma ke ku ana mai o ka mokuahi Coptic i ke ahiahi Poakolu nei mai Kapalakiko mai; ua loaa mai na hoike, e pili ana i na ninaninau ia ana, o ka mea pili i ka mokuahi Belgic,  nana i lawe wai nei i keia mai kolera (e olelo ia nei) ma Honolulu nei.

            Mamuli o na ninau ana o ke Kauka Nui Wyman o na Halemai Aumoku no na lono e pili ana i ka make ana o 3 poe pake maluna o k mokuahi Belgic, ua kauoha mai oia ma ka uwea ia Kauka Godfrey, ke kakua nana e malama ana ka Halemai Marine ma Kapalakiko, e huli pono ia na mea a pau loa e pili ana ia mea.

            Ma ka huli ana, aole loa he mau olelo ike e hoike ana au make kela mau pake ekolu no ka ka mai kolera.

            Nolaila, ua manaoio lakou, aole no ka mokuahi Belgic mai keia kolera e laha nei ma Honolulu nei, ina hoi he kolera keia?

            Ina hoi he oiaio keia mau hoike ana ma Amerika, alaila, pehea i loaa ai ko Iwilei poe i keia mai korela?  Aole hiki ke manao ia na na papai i laweia e ai ma kela paina ma Iwilei, i loaa ai ko laila poe.  Ole loa iho la!  Alaila, ua pololei no ka makou i olelo ai he mau manao koho wale me ka oiaio ole, e hapala ana i o a i anei, i mea e nui ai ka hoopailua ia o ka lahui Hawaii, no ka ana i na papai mai kolera.

 

                                                                                                Hoike Piha no ke Kulana o ke Ola

            A hiki mai i ka hora 7 a.m. o keia la, aohe ma'i i hoea ae nei.  Nolaila,o na mea mua no i maheleheleia ma na kulana like ole, oia keia malalo iho nei penei:

                        NA ANO LAHUI.

            Na Hawaii maoli ------------75

            Na Hapahaole------------------2

            Na Hapa Hawaii Paele--------1

            Na Amerika--------------------3

            Na Pukiki----------------------2

            Na Iapana----------------------1

            Na Pake (Kina)----------------1

                        Huina ---------------85

 

                        NA POE E OLA NEI

            Na poe i ola ola -------------22

            Na poe ma ka halemai--------3

                        Huina pau loa ------25

 

                        NA MAKE

            Na make mamua-------------59

            Na make i ka po nei--------- 1

                        Huina make---------60

 

                        NA MAKE O NA LAHUI.

            Na Hawaii maoli-------------55

            Na Amerika--------------------3

            Na Iapana-----------------------1

            Na Pake-------------------------1

                        huina make----------60

 

                                                                                                Hoike no ke Ola Sept 20

 

            Koena mai ka la 13 o Sept., a hiki i Sept. 20.

            76.  Elias Sniffin (k) he 40 mak., loaa ma ka Halemai, Sept. 13, hora 7 a.m., he lahilahi loa nae, o Howard ke Kauka.

            77. John Kapololei (k) no Puuhale, loaa Sept. 13, hora 11 a.m. o Rodgers ke Kauka.

            78.  Amone (k) no Kalihi, laweia mai Sept. 13, hora 6 p.m.

            79.  George Kekaulike (k) he 44 mak. no ke kihi o Alanui Moi me Liliha o Wayson ke Kauka.

            80.  Mary (w) he 60 mak. no ke kihi o na Alanui Moi me Liliha, laweia mai Sept. 14 hora 12:40 p.m. a make i ka hora 8:15 p.m. o Wood ke Kauka.

            81.  Annie Mary Sniffin (w) he 18 makahiki no Kapalama, laweia mai i Sept. 15, hora 8 a.m. o Howard ke Kauka.

            82.  Mahoe (w) 80 makahiki no ka huina o Alanui Moi me Liliha, laweia mai i Sept. 5, hora 6:30 p.m. a make i ka hora 7:40 p.m. o Emesona ke

                        Kauka.

            83.  W. Kekipi (k) 34 mak. no ka huina o na Alanui Moi me Liliha, laweia mai i Sept 16 hora 7 p.m. a make Sept 17, hora 1:40 a.m. kakahiaka, o              Wayson ke kauka.

            84.  Pakele (k) he 65 mak. no ka Halemai iho no, loaa i Sept. 17, hora 8 a.m. o Howard ke kauka.

            85.  Louisa Fisher (w) he 23 makahiki no Kapuukolo, loaa i Sept. 18, hora 8:05 a.m. o Smith ke kauka.

 

                                                                                                Na Aina Mamao

            Ma ka mokuahi Coptic mai nei i loaa mai ai ka hoike, no na moku heihei Defender o Amerika a me Valkyrie III o Enelani.

            Ka la heihei mua:  Oia ka Poaono Sept. 7.  Ma ia heihei ana, au lilo ke eo na ka moku Amerika, oiai he 8 minute a me 49 sekona kona mama mamua ae o kona kokoolua.

            Ka la heihei elua:  Oia ka Poalua mai Sept. 10.  Ma ka holo ana, au lilo ka eo na ka moku Enelani, he 47 sekona kona mama imua o kano hoa heihei.

            Ua hoohalahala nae o Mr. Iselina, ka ona nona ke Defender, a ua koi oia i ke Komite New York Yacht Club, e noonoo a hooholo mai no ka mea nana ke eo.  Ua hooholo mai lakou na ke Defender ke eo.  Nolaila, alua ana eo iloko o keia kau heihei.

            Ua hoike ae o Haku Dunraven i kona manao, e pili ana no ka olelo hooholo a ke Komite, penei:  E heihei ana au i ka la apopo malalo o na rula o ka poe ike maoli; no ka mea, aohe au mea e hana aku ai ma ke ano e ae.  Ua manaoio au i ka hoopono o ke Komite Heihei, o ka Hui Heihei Moku o Nuioka.  Aole ou manao, he mea kekahi e hoohuli ae ai i ka lakou olelo hooholo.  Ua manao au he poe keonimana lakou, a he poe maa holoholo moku hoi.

            Aole o'u manao e haawi aku ana o Mr. Iselina he manawa, no ka heihei ana, a mea e ae paha oia ano.

            Oiai, he mea e maopopo loa ana e lilo aku ana ke kiaha Amerika, mamuli o ke ano o ka Valkyrie heihei ana, e hoike ana, aole pela e ikeia ana iloko o kekahi manawa, aole no ke kiaha e leweia ma kela aoao o ka moana Atelanika.

            O ka olelo hooholo a ke Komite, aole loa ia he mea e hoopihoihoi mai ai ia'u.  He manao ko'u he hana a-a ka ke Defender i hana ai ma ka Poalua aku nei.  Aohe o'u manao o ka olelo hooholo a ka Hui New York, ua kukuluia oia maluna o ka lakou mau hooholo akahele ana, e like me ia i waihoia aku ai ma ko lakou lima.  Aohe like o ko'u manao me ko lakou.

 

                                                                                                NUHOU KULOKO

            Eia mai o Anadarea ke oili aku la ka ipo honihoni a ka huapala.

 

            I ka hora 5 p.m. o ka Poalua nei i holo aku ai ka mokuahi Waialeale no Kauai.

 

            Ua puiwa ae kekahi kaa lio me ka ka ohua ole o luna i keia kakahiaka ma ke Alanui Moi.

 

            Ke ano akakuu iki mai nei ka laha nui ana o ka ma'i kolera i o kakou nei i keia mau la.

 

            Aia ma ka pukaaniani o ka halekuai o Dilinahama ke kii o ka Hui kinipopop "Star" kahi i kao ia ai.

 

            Eia ke noonoo ia nei, e haawiia i la hoomaemae no ka kulanakauhale hoookoa nei.

 

            Ua lawe ia ae no ka Halewai no ka uku ole i ka auhau, he Pake me ke Kepani ma ka la inehinei.

 

            Ma ka la inehinei i pau aku ai kekahi mau moku holo pili aina o kakou i ka holo no ko lakou mau awa maa mau.

 

            Ua nahu ia ae ka wawae o kekahi keiki Pukiki e kekahi Ilio nui eleele ma ke Alanui Beriania ma ka la inehinei.

 

            He eha poe Pake i paa i ka hopuia ma ka la inehinei, no ka hele ana iuka o ke awawa o Palolo me ka loaa ole o ka Palapala ae.

 

            E haalele iho ana he heluua nui o na poe haole kamaaina o kakou nei no ka Ipuka Gula, ma ka Auseteralia o ka la 2 ae nei o Okatoba

 

            LEAHI -- Hora 3:15 p.m. Pa kolonahe ka makani me he ip la, a ko mai la na ea huihui o ke kuahiwi a nalo aku la.  He ulua nui nepunepu ia i maalo ae la a holo aku la.  SURE!

 

            Eia ke Aupuni o Beritania Nui ke hoomau nei i ka hana ana i na mokukaua hao kila paa loa nona, a ke hana pu nei hoi oia, he mau topido oi loa aku o ka maikai, a he mea no hoi e ho koia ai na olelo kaulana a ka Haku Nelesona.  "Na Beritania Nui e rula na ale ahiu o ka moana"

 

                                                                                                DR. W. D. JONE.

                                                                                                (Kauka Keone)

            HE KAUKA LAPAAU makaukau loa oia no ke hoola ana i na ano mai a pau, oia hoi ke taifoda fiva maka eha, niho hui, puu eha a me na mai o ke kino.

            He oluolu ka uku ma kana lawelawe ana a he ola no ka mai ke hoolohe i na kuhikuhi ana.

            Ke kono aku nei au i na poe a pau i loaa ka popilikia a ka mai, e hele mai ma ko'u Keena Oihana.

            Aia ma ke Alanui Kunia, ma Honolulu, ma kekahi keena mauka iho o kela hai o Brito.

            MANAWA HANA: - Hora 9 a 11 a.m. mai ka hora 1 a 4 p.m. o na la noa.  La Sabati hora 0 a 1 a.m. hora 1 a 2 p.m.

                                                                                                my20 -- ti

 

                                                                                                PEPA HOONANI HALE

            A no mai nei i hiki mai ai na Pepa Hoonani Hale ano hou loa ma ka Hale Kuai o Waila ma, ma ke kihi o na alanui Papu me Moiwahine.  He oluolu loa ke kumukuai, no ka mea, he nani maoli no na Pepa o na ano waihooluu like ole.

            E kipa nui ae, a e kuai makepono ia na Pepa i mea Hoonani no ko oukou mau home.          WAILA MA

                                                                                                my 20 -- 3 ms

 

**************** this column does not display correctly, due to the fold of the page.  The latter portion of each line is cut off.  ****************

 

                                                                                    J. MAHIAI KANE

                                                                                    LOIO *******

 

            He loio a he Kokua ma**********

a no Aha Hookolokolo a p************

ma ke kuka ana.

            Keena Oihana: Aia ma********

haku ma ke kihi o na*******

 

                                                                                    j. L. Kaulu********

            He loio a Kokua ma ke*********

na Aha Hookoloholo a **********

ma ke kuka ana.

Keena Oihana:  Aia ********

Pohaku ma ke *******

Betela.

 

                                                                                    J. K Hahoo*****

                                                                                    Loio****

            He Loio a he Kokua ma****

oluolu ka uku ma ke *****

Keena Oihana:  Ma******

 

                                                                                    ENOCH JOHN****

                                                                                    LOIO***

            He Loio a he Kokua ****

oluolu ka uku ma ke

Keena Oihana

 

                                                                                    JOSEPH M******

                                                                                    LOIO*******

            He Loio a he kokua****

o na Aha a pau, a ua ****

palapala pili i kana ****

me na kuka ana.

            He Notari hoi no***

kela APana Hookoloholo****

            Keena Oihana:  Aia*****

mauka iho o ka Hale ***

Honolulu.

            Hora hana:  Mai ka *****

                                                                                    JOSEPH N******

                                                                                    HE*****

            He loio a Kokua ma ***

Aha a pua.  He hiki****

na ano a pau, me ka ****

            Keena Oihana:  *****

0 Mr. Damon, ****

** ma Honolulu*****

hiki i ka 4 p.m. *****

 

                                                                                    S. K. KANE

                                                                                    LOIO*****

            He loio a Kokua ma****

no Aha a pau o k****

ka uku ma ke kuka ma*****

Keena Hana:  ****

ka Hale P****

me Betela.

                                                                                    JAS. K. K****

                                                                                    LOIO*****

            Loio a he Kokua ma*****

na Aha a pau o ****

uku loio mamuli*****

no na kauoha pili*****

aku o Honolulu nei ****

wawe loa.

            Aia kona Keena Oih****

o na Alanaui Moiwahine***

kahi keena maluna o ka ****

ma Honolulu.  Na****

ka hora 9 a.m. ****

 

                                                                                    J. K NAKO****

 

            Mea hana palapa**

ano, ohi aie, ag***

wai paa a me na ***

mai i ike.  He oluolu***

            Keena hana, ma ***

o ka hale aina mau****

Leta (New Modle L****

 

                                                                                    HOOLA****

            AIa no he 17 Apona***

kokoke ana ***

kuai ia aku no n****

uku liilii hoi i kela a***

aka panee ole n***

aku a ke kuai an***

home e like me keia***

nawa.  E hele mai ***

            Aia no hoi he***

ae, Kalihi, maeka***

**he ala***

Apana Aina ***

nohi, a e uku ***

*****

ke kuai ana.****

            Aia hou no ***

no ka noho ***

ko ana i ka hale****

no me ke em***

            Aia no hoi ***

ka halepule o K****

**, ua hoopuni ***

loa ke kumuk***

            Aia hou ***

ma Kalihi.  ****

Honolulu, Augate 29*******