Ke Aloha Aina, Volume I, Number 19, 28 September 1895 — Page 1

Page PDF (851.74 KB)

This text was transcribed by:  Joyce Yoshimoto
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA

‘UA MAU KE EA O KA AINA I KA PONO.”

BUKE 1,                HONOLULU, POAONO, SEPATEMABA 28, 1895.    HELU 19

 

MAHALO NO KA @@@ LANAKILA.

@@@@@@kaako,

@@@@@ o ke Aupuni,

@@@@@@ la i ka hoomalu,

@@@@@ hemo mai au,

@@@@@@ e ke Kuhina,

@@@@@@ Lani,

@@@ ia mai au,

@@@@@ na o ka Papa Ola.

@@@@@@ ke Akua,

@@@@@ ao malamalama,

@@@@@ kuu aklakai,

@@@@@@@ no ka lanakila,

@@@@@@ na enemi,

@@@@@@ he aloha ole,

@@@@@@i ka lokomaikai,

@@@@@@ ani Kiekie Loa,

@@@@@@ ka Mana Kahikolu,

@@@@@@ Anela kiai,

@@@@@@ Haku Mana Loa,

@@@@@@ ai Oia i ko’u ola,

@@@@@@ pule ana,

@@@@@@ ani me ka Honua,

@@@@@@ai ana ka puana,

@@@@@@o ke Aloha Aina.

MRS. E. KAHANANUI,

Sept. 24, 1895.

 

@@@@@ o ka La Hoomaemae

Sepatemaba 23, 1895.

 

@@@@@ anawa o ke kakahi- @@@@@ 0 a. m., ua hooma- @@@@@ ana iho, a ua hoo-@@@@@ aneane hora 8:30, @@@@ualilii mai la a ma-@@@@@@ ualihi mai la a ma-@@@@@loa, a mahope ua @@@@a hora 11 a.m.  @@@@@aka ua huakai ma @@@@@a, ehehe no ko lakou @@@@@ apana, mamua iki @@@@@ a.m.  Ua hiki aku @@@@ na ma na wahi i ho-@@@@oahu, a ua hapalaia @@@@@ na pa ma kekahi @@@@ e like me ka mea i @@@@ o ia.

  @@@@ ai ia ae na lole aahu, @@@@ no kahi moe, na pa-@@@@ na hale, na uhi mo-@@@@ le holoi wawae a pe-@@@@ O na lole kupono no @@@@@a, ua haila ia lakou. @@@hoomaopopo ana aku @@@ ai e aneane aku ana i @@@@e limahana a ke au-@@@@ona aku ai, no ka la-@@@@a i na hana hoomae-@@@@ na apana a pau loa, @@@ kulanakauhale nei o @@@.

 

HELE IA AE LA KE KUMU.

  @@@ au moku i kipa mai i @@@ ei, alua no ka hoo-@@@@.  O ka @aua, oia ka @@Monowai, a o ka hope @@a mokuahi Alameda, @@ mau mokuahi a elua no ka Laina Oceanic laua.  A o ka laua mau huakai mai Australia mai, e holo ana no Kapalakiko; oia na huakai i hoole loa mai i ka lawe ana i na ohua na ukana a me na Eke Leta mai Honolulu aku nei.

   Ua oleloia ae, ua hoole loa mai na Kapena o keia mau moku, aole e lawe i na ohua, na ukana a me na Eke Leta, mamuli o ka laha ana iho nei o ka ma’i kolera i o kakou nei.  Pela no paha ka oiaio, aka hoi, he mea mau no nae hoi, ka laweia o na Eke Leta, iloko o na wa a pau loa e pahola ana o kekahi ma’i ahulau; pela mau no ma na aina e.  Aka, he olelo nae kekahi poe; ua loaa no ke kumu e ae i hoohoka mai ai keia mau Kapena i ko Honolulu nei.  Heaha la ia?

   Eia ka olelo a kekahi poe; He aelike kai hanaia mawaena o ke Aupuni Moi o Hawaii mamua loa aku nei, no ka lawe ana o na Mokumahu o ka Oceanic i na Leta o ke Aupuni Hawaii; a ua mau no ia uku hoohoihoi, a hiki iho nei i ke au o ke Aupuni Repubalika, alaila, hoopau ia aku nei ka uku ana.

   No keia hoopauia ana.  Nolaila, aohe kuleana o keia Aupuni e onou hou aku ai i kona mau Eke Leta, no la mea, ua hoohoka mua aku ke Aupuni Repubalika ia lokou la.

   Aia iho nei a kou mau la o ka pilikia, a me ka hoa-a i ka moku ole nana e lawe na leta a oukou no Kaleponi, akahi oukou a ike pono iho la i ka lakou la mau hana hoohoka loa ia oukou!

   Ke hauwawa ia ae nei, e holo ana o Claudine no Kapalakiko!  No keaha?  E lawe ana ka i na Eke Leta.

   Nawai e uku keia holo ana? 

   Nawai hoi?  Na oukou no paha?  Oia iho la no hoi paha.

 

Ua Hala aku o John Kalama

   Me ka aloha kuho honu oiaio, ua loaa mai la ia makou kekahi leta i keia kakahiaka mai Makawao, Maui mai, mai kekahi o kona ohana aloha, e hoike mai ana i ko John Kalama hala ana ma kela aoao o keia ola ana, ma ka hora 5 a.m. Sepatemaba 20, 1895, ma Makawao, Maui.

   He hoaloha oia a he makamaka oia no na poe a pau e kioa aku ana imua ona la, he heahea, he lokomaikai palena ole, he hookipa i na mea a pau loa.  Aole oia i nana ma ke kulana, a wae ae kona lokomaikai.  Ua aie makou iaia, no kana mau hana aloha, a ua hoonele ia makou i kekahi makamaka a-a-a, oluolu, waipahe ma na ano a pau.  He mea kakaikahi ka loaa ana o na kanaka e like me ai ke ano.  He kupaa no kona aloha i kona aina hanau, kona lahui a me kona Moi, a hiki i kona waiho hoomaha ana ma kona aina hanau.  Ka aina hoi ana i oi ai kona aloha mamua ae o na aina apau loa.

   He kanaka oia i kamaaina i na mea a pau loa.  Ma ka oihana kanawai a ma ka hana pono.

   Ua waiho iho oia he wahine me ke keiki a ka wahine i lawe ia ae nana, a me na makamaka na kini he lehulehu wale ma Maui a ma na mokupuni e ae no hoi.

   Ke komo pu aku nei KE ALOHA AINA iloko o na kumakena aloha ana no ko makou makamaka a hoaloha oiaio i hala aku.  A maluna o ko makou kaikuahine, Mrs. Sera Kalama, a me S. E. Kalama ke keiki makua ole, ka makou mau pule i ka Makua Lani, e hoomama mai ia laua a me na ohana a pau i na luuluu o ke aloha no ko kakou makua aloha i hala aku.

 

KE KOPE O KA LETA I LOAA MAII

            Joseph Nawahi, Esq.,

                           Aloha oe—

   Me ke kaumaha a luuluu au e kakau aku nei i keia leta kaumaha ia oe, oiai ma ke kakahiaka Poalima, Sept. 20 th , hora 5 a.m., ua oluolu i ka mea Mana Loa ka lawe ana aku i ka hanu hope loa o ko’u Papa aloha John Kalama, mai keia aoao aku, a ua waiho iho i kana mau hana na maua e auamo, a na kakou pu a pau loa.

   Ua waiho mai oia i na mea e ae pau, aka, ua lawe aku oia oia me ia a kanu pu ia mea ia, a moe pu iloko o kona home puanuanu me ke aloha i kona aina, kona Moi a me kona Lahui.  He kupaa me ke akahele, iloko okeia mau la kupilikii o ka aina, a ua moe aku la oia he aloha aina oiaio.  Ke uwe aku nei o mama.

   O kakou no me ka luuluu.

             S. E. KALAMA.

Makawao, Sept. 21 st , 1895.

 

   E lawe nui i KE ALOHA AINA i ike pono i na poe a pau loa o ko oukou lahui i poino, make, a i ola, a e lapaau ia nei.

 

Na Palapala

   Aole e ili maluna o makou ke koikoi o na ahewa ana no keia mau manao i hoopukaia malalo o keia poo, aka, e ili no ia maluna o na poe na lakou i kakau mai.

 

Ka Nane-huna a Kauikeaouli.

KA NOIAU OI AKU NO KAKOU E HAWAII.

--------------IX.--------------

(Hoomauia).

   Hookahi kokolo-pao. – He wahi i’a uuku loa keia a nawaliwali kahi kino, ua kapa ia no nae he ia’ ula, o kona kino pua i’a ia, a ahuluhulu ae, puakumu-ae, a ku-mu maoli ae no.  O na ia hoola keia a kahuna o na la i aui aku la, a eia iho no paha iloko o Hawaii nei, ua maa hoi i ka, epa!  O ka i’a kea o ka pua i’a, o ka Amaama, Anae, Ahole, Awa a pela wale aku.

   He i’a ula keia o ke ano palupalu loa, o ka hoola hoi ke kumu i makemake nui loa ia ai, a ua maa na lawaia a me na keiki o ka makeke o Ulakoheo i ka makemakeia a me ka ninau nui ia o keia mau i’a e kekahi poe.

   O ke kokolo-pao ka hookumu ana o ka i’a ula, ka i’a hoi i kuluma iwaena o ka Lahui Hawaii i ka hoola, a o ua i’a hoola ala o ke kino a mau kino, o Liliuokalani no ia, ka mea a Iehova i wae mai ai mai loko mai o na puuwai o ka aoao palupalu i makuahine aloha no ka lahui Hawaii Ana i poni akea mai ai ia Liliuokalani i Moiwahine no ke Kalaunu o Hawaii, e hoomalu ana i kona lahui ponoi a me na lahui like ole iloko nei o ka aina.

   E hookeiki a hookama wale aku no i ka poe maikai a me ka poe ino, me ka makaala ole ia o ko lakou kulana, e like me ka Paulo i ko Pilipo 3:2.  “E makaala oukou i na Ilio, e makaala i ka poe hana ino, e makaala hoi i ka poe i okiokiia.”

   I ka makahiki 1887, hana iho la ua poe ino nei me ka waha o ka pu, i Kumukanawai kaili mana, a kaili ia ae la ka mana Moi a me ka mana koho o ka Lahui Hawaii.

   Nolaila, kokolo ka lahui i ke Kau Ahaolelo Kuikawa o ka M H 1887, aole i hoihoi ia mai Kau Ahaolelo mai o ka M H 1888 aole no i hoihoi ia mai.

   Kokolo mau mai ka ne (noi hoomano) a ka Lahui i ko lakou pono Civili i kaili kolohe ia a hiki i ka 1890, aole no i hana ino iho ka Moi Kalakaua I a me ka Ahaolelo, a moe ka Moi nana i hoolakolako o Hawaii nei, ka mea nana i hooulu nui aku i ka pomaikai maluna o na malihini.

   Kokolo no ka oe, ka pao, ka uwe waimaka a me ka huliamahi o ka Lahui i ke kakau inoa na ka Ahaolelo a me ka Moiwahine Liliuokalani e hoopau i na pilikia o ka Lahui.

   Eia nae, aole i hoopau mai ka Ahaolelo o ka 1892 i na pilikia o na makaainana, e like me ka lakou hana i haawi ia ai e ke Kumukanawai a pau ae la ke Kau o 1892.

   Nolaila, ike aku la ka makua aloha i ka hana ole ia e ka poe i kauoha maopopoia e ke Kumukanawai e kala i na luuluu.

   Pela oia i lawe mai ai ma ka la 14 o Ianuari 1893.  Me ke aloha oiaio o ka makua i ka hapanui o ka Lahui, i manao ai oia e holoi mai i na waimaka o Kona Lahui, ma ka ae ana e hana i Kumukanawai no ka lehulehu.

   E like me keia leo uwe loihi o Kona Lahui, e ne hoomano ana, i kokolo, kolo hoihi keia pao mai ke kau kuikawa o ka 1887, a hiki i ka 1893, Ianuari 14.

   O ka ae ana o ka, Moiwahine Liliuokalani e hooko i ke noi a Kona Lahui, a e hoioi hoi i na waimaka o kana mau keiki.

   O ia ae ana o Liliuokalani me ka ike pono o ka Lahui i ka oiaio, oia Kona lilo ana i l’a Ula, Kokolopao, hoola a i’a hoola, oia ka like ana o ka pana iloko o Kona puuwai a me na aakoko me ko ka Lahui.

   O ka leo o ka lehulehu, oia ka leo o ke Akua.

   O ka mea e aloha ana, aole nona kona aloha ana:  aka, na ke aloha o ke Akua e noho ana iloko ona, I Ioane 4:12.

   Aole i ike aku kekahi i ke Akua; aka, i na e aloha aku kakou i kekahi i kekahi, ke noho mai nei no ke Akua iloko o kakou, a ua paa no hoi Kona aloha iloko o kakou; pauku 13.

   No ia mea, ke ike nei kakou ua noho kakou iloko Ona, a Oia hoi iloko o kakou, no ka mea, ua haawi mai Oia i Kona Uhane no kakou; pauku 16.

   Ua ike kakou, a ua manaoio no hoi i ke aloha ana mai o ke Akua ia kakou.