Ke Aloha Aina, Volume I, Number 23, 26 October 1895 — Page 2

Page PDF (856.91 KB)

This text was transcribed by:  Kaipoleimanu Martinez
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA

(Mai ka aoao ekahi mai.)

 

            "Koakoa"         He hooulu ikaika, o ko Hawaii nei hana nui ia o ke aʻo i ke koa i makaukau, a i ke Kanawai Gula a Kamehameha I, a me ka ʻeu ana ae o na koa o Iesu, me ka oi e ku-ku-ku."

            O kapau no ia o ko au pepehi a noho wale mai nei kakou i ka ahai a ka Lio Keokeo Euanelia Hemolele, Kai no o kakou like no keia e hoopaanaau mau nei i ka leo o ka Haku "O ka mea lalau i ka pahikaua e make no oia i ka pahikaua."

            Haalele loa aku nei kakou, puliki no lakou la, he kumu kupono no ia e ike aku ai kakou puliki no lakou la, aole ia i ala ae i ka manawa pokole loa, aia he wa loihi i liʻa ia ai ia hana a hoea amaka i ka M H 1887.

            A akoakoa like mai no ko na Kuaaina ia wa hookahi i Honolulu nei no a pela hou mai no i ka M H 1893, a pela no a hiki i keia mau la e puiwaiwa mai nei.

            He mau mea ano hou wale no keia e ike ia aku nei, ua waiho e mai ka iho o ka oiaio, a ua kaawale loa no hoi ke kii o ka oiaio, a ua kaawale loa no hoi ke kii o ka oiaio ole.

            O ka ike pono ana iho la, oia ke kumu e haawi maikai ia iho ai ka noonoo i kahi kupono e palekana ai, a e maluhia ai no hoi a e noho lanakila mau ai no hoi.

            O ka mea hoakaka kaulana o Hawaii nei, o Kiilau, ma na mea ike no a kona mau maka kana e hoakaka mai ai.

            Ke olu mai nei no paha kahi poe ika maka a hana pu a hooko maoli i ka leo Alii e Kauikeaouli noi aku ai i ka Lahui e kukuli imua o ka Mea Hemolele Mana Kahikolu o ka Lahui Isaraela.

            Ua ae ia mai, a hoihoi ia mai no "Ke Ea o ka Aina me ke Kuokoa pu" a oia no hoi ka Luka e hooia mai la kona lohe pono no i ka olelo a Iesu, Luka 18:27.

            "I mai la hoi o Iesu o na mea hiki ole i kanaka e hiki no ia i ke Akua Mana Loa."

            A eia no keia lohe o Luka a kakau no ia, no ke ano hemahema o Maria, ua ana kanalua me kona manao, aia a pili me ke kane, alaila, loaa mai ke keiki.

            Pela i pane mai ai o Gaberiela, Luka 1:37, no ka mea, "aohe mea hiki ole i ke Akua," pauku 38.

            I aku la o Maria, ʻOia hoi ha, e like me ka olelo a ka Haku," pele e hanaia mai ai moʻu, a ua hookoia mai ia mau mea a pau.

            A lilo mai la ka Logo@ i kanaka a noho iho la me kakou, a o ia Kana e Uwao mau mei nei, a ke koi mau mai nei no hoi ia kakou i ka poe luhi a kaumaha Naua e hooluolu mai,

            A pehea iho la no hoi kakou e umi iho no hoi ka hane, apoo ae no hoi i kahi nalo, a na ia@a no hoi ia e huai p@ka nui ae.

            Eia ka Iesu leo aʻo ia kakou, Mataio6:4.  "I nalo hoi kou manawalea ana, a o kou Makua e nana mai ana i kahi nale, Oia ke uku mai ia oe ma ke akea.  Solomona 10:25, e like me ka holo ana a ka puahiohio, pela ka mea hewa, aole ia; ak@, o ka mea pono, ua onipaa ia a mau loa no, amene."

Aole i pau.

 

KE ALOHA AINA

Hoopukaia no ka

Pomaikai o ka Lehulehu, a he Nupepa na ka Lahui Oiwi.

 

@. NAWAHI, Luna hooponopono a me Puuku.

E. L. LIKE, Hope Puuku.

 

Honolulu, OCT 26, 1895.

 

HE AHA KEIA MAU HANA A KE AUPUNI REPUBALIKA?

 

            Ke ike nei makou i na hana hoohuikau a na Luna Oihana Kiekie o ke Aupuni Repubalika o HAwaii, a no ia mau hana; ua loaa na kumu e hoopukaia ai ka ninau e ka nupepa a e ka Lahui Hawaii no hoi.

            He nui na hoopoinoia mamuli o keia mau hana a ka poe Hooko o ke Aupuni; a i mea e hoomaopopo ai keia kumu e ninuaia nei.  Nolaila, ke hoakaka ae nei makou i ke kahua o keia ninau i ulu mai ai, a oia keia:

            1.         O ka mana o ka Papa Ola.

            2.         O ka mana o ka Papa Hoonaauao.

            3.         O ka mana o ka Loio Kuhina.

            4.         O ka mana o ka Oihana Ilamuku.

 

            1          Na ka Papa Ola i kau na Rula, e papa ana i na keiki hele kula o na Apana i loaa iai ka maʻi kolera, aole e hele i na kula mawaho ae oia mau Apana.  O ka Loio Kuhina kona Peresidena.

            A pela puhoi me na rula no ka lawe ana mai a me ke kuai ana i na iʻa.

            2.         O ka mana o ka Papa Hoonaauao, ke koi nei i na keiki a pau e hele lakou i ke kula,

            Aka, ua paa ia mana i ke kupeeia malalo o na rula a ka Papa Ola.

            3.         Ka mana o ka Loio Kuhina.  Oia ka mana lawelawe i na hoopii a pau ke hookomoia mai iloko o kona lima, a o kona mau Hope hoi ma ka oihana.

            4.         Ka mana o ka Oihana Ilamuku.  Aia iaia na makai e hooko ai i na kauoha a ka Loio Kuhina maluna ae one.

 

            Eia ke ano o na hana huikau:

1.         Hoopukaia ka Palapala e hopu ai ia C. B. Maile ma no ke kua i na Rula o ka Papa Ola, e ka Oihana Makai malalo o ka Oihana Ilamuku a malalo hoi o ka Loio Kuhina.

            Eia na hana hupo maoli - Aole he rula i kau ia e ka Papa Ola, i ka wa i hoopiiia ai o Maile ma!  Nowai keia hewa? (1) No ka Papa Ola.  (2) No ka Loio Kuhina.  (3)  No ka Oihana Makai, malalo o ka Ilamuku.

            Heaha ko lakou hewa?  Eia ko oukou hewa:  (1)  Hewa ka Papa Ola no kona hiamoe, aole ona hoomaopopo ua kau paha oia i rula, aole paha?  Nolaila, huhewa ka hana a kona mau agena.

            (2)  Hewa ka Loio Kuhina no kona aʻo ole i kona poe Hope; oiai, he Peresidena oia no ka Papa Ola, a ua ike no o W. O. Smith - Loio Kuhina, aohe a lakou rule i hooholo ai, e papa ana i ka lawe ana mai a me ke kuai ana aku i ka iʻa maloo.

            (3)  Hewa pu me ka Oihana Makai; malalo o ka Ilamuku, no ka ae wale aku e hooko i na kauoha kue kanawai a ko lakou mau poo lalau e kena mai ai ia lakou e hana.

            Nolaila, ua hilahila makou i ka ike maoli ana i nahana kue i ka pono o na kanaka hana hewa ole.

            Aole he hana hewa ma ka aoao o Maile ma, aka, aia ka hemahema a me na hana kolohe ma ka aoao mai o na Luna Aupuni!

            2.         Hopu waleia o He-u a me kona poe a me na waapiha iʻa, a hoopaaia he mau hora!  Nowai ka hewa!  Aole no He-u ma, Aole los.  Anowai la?  (1)  No ka Oihana Makai, malalo o ka Ilamuku.  (2) No ka Loio Kuhina no hoi, no kona aʻo ole i kona poe i na rila o ka Papa Ola, e pili ana i ka lawe ana mai i na iʻa, mai ma apana mai o waho.

            3.         Hopuia o Mrs. Alapai a me J. Alapai no ka hoouna ole i ka laua keiki i ke kula o Kalihi, Heaha ka hewa?

            Aole he hewa o laua, oiai e papa ana na rula o ka Papa Ola aole e hele na keiki o na apana maʻi i na kula.

            A pehea keia hopu wale ia a hoopaa wale ia o Alapai ma?  Hookahi no kumu.  Ua huikau na rula o ka Papa Ola me na Kamawai a ka Papa Hoonaauao; a oi loa aku la hoi, ma ko ka Loio Kuhina waiho pu wale aku na ka Oihana Makai e hooko i kana hana me ka hawawa loa.

            He mau hana hoopilikia wale no keia.

 

KE SILA NUI O KE AUPUNI.

 

            He makana o $50 kai haawi ia i mea hoohoihoi i ka mea a mau mea e loaa ai o na ano kii hou no ke Sila Nui o ke Aupuni Repubalike o Hawaii.

            Ma kela Poaono aku nei, Oct. 19, ua hoopuka ia ae la ma ke time, he kii o ke Sila Nui i manao ia ai.

            I ko makou hoomaopopo ana iho ma ke kii, au ike iho la makou, he mau hoike ana mai no ia, i mea e henehene ia ai keia Aupuni e na poe e nana iho ana i au kii nei.

            Hemea poai poepoe me he apo huila kaa la owaho ke ano; a maloko iho, ua kakauia na hua palapala: UA MAU KE EA O KA AINA I KA PONO.

            Malalo iho he kii wahine me na eheu i hauia na poaeae i na hoku, e lele ana a ma ka huʻa o kona lole kahakahana, ua kau ia na huaolelo:  Kolera, kaua kipi, aie, e ke mimino piha paahao, Filibusters.

            Malalo mai o ka wahine e lele ana i ka lewa, he mau hua palapala i kau ia maluna o kekahi hapa poai, i kau ia ma ka oioi o na elau o na pu raifela eha i kukula ia penei:  Orikake o Hawaii, oia hoi, Aupuni lima nui o Hawaii.

            Ma ka aoao ma ka lima akau e waiho ana he mau tini poki pauda holoi niho, a ma ka lima hema hoi, he poe koa e huki ana i ka lepa o ka holoku oka wahine e lele ana i ka lewa.

            A malalo loa iho, he ahua poka i paila ia e ku anam a maluna ae o laila na huaolele: PER FAS AUT NEFAS.

            Ua hoole ae na nupepa, aole he maikai o keia Sila Nui, aohe kohu o na kii ame ka olelo i kakauia ai maluna o ka Sila Nui o ke Aupuni.

 

Powa is ka Moiwahine o Corea.

 

            Ma na lono i loaa mai nei ma ka Australia, ua hooia ia mai ka make ana o ka Moiwahine o Corea, mamuli o na hoohalua ana a na poe hoaloha o ka Moi Tai-Wonu-Kun.     

            O ka Moi, au hopu pio ia oia a ke paa nei he paahao ao kona makuakane., oia kai lawe ae la i ke kulana Mana kaihi hoponopono Aupuni o Corea, ua hui pu he poe Iapana ma keia hana hookahuli aupuni.

            Ua kohoia he Aha Kuhina hou.  Ua pau aku na Luna Aupuni o ka Moiwahine i ke auhee:  He mau hoopii kai kukala ia ae, e koi ana i na poe Corea, e kipaku loa i na poe Iapana a apau.  Ua hopuia he Iapana o Soshi no ka powa ana i ka Moiwahine.

            Penei ka moolelo no keia hana pepehi kanaka ana:  Ua wawahiia ka Halealii ma ka hora 5 a. m. o ka Poalua e kakahi pualikoa Corea, a me kekahi pualikoa Iapana o Soshi kona inoa, i aahu ia me na lole aahu koa.

            O ke Konela, ka mea maluna o ka puali, ua pepehi koke ia oia, no ka ae ole in a poe kipi a make aku la, a he mau heluna nui ai o na poe kiai i pepehi pu ia.

            Ua komo aku na poe Iapana iloko o ka rumo o ka Moiwahine a pepehi aku la iaia a make pu me ka Puuku a me ekolu wahine pu.  Ua lawe koke ia ae ko lakou mau kino iwaho a puhiia i ke ahi.

            He puali koa Iapana no ma ka Halealii, aka, aole loa lakou i komo mai iloko o ia mau hana.

            O Tai-Won-Kum ke kane o ka Moi (i ho@@ ua hiki koke aku oia i ka Halealii mahope koke @@@ hakoko ana a hooma@@ e noho mana.

            Oia ka mea mana @@@ Nohoalii nei a i ike@@ pu no iloko o kela @@@ ohumu ana.  O ka p@@@i koku ai, o lakou @@@ mana pu ia.  He @@@ poe o ka Moiwahine @@@ a he nui aku no hoi @@@ mahuka.  Ua manao @@@ ua pepehi pu ia ka M@@ Kane make i ka p@@@ hookikina ia ka Moi e @@@ kona kulena a pau loa.

            Ua hoolele ia ae he @@@ o ka mokukaua Y@@@ ko Rusia, e hoomana @@@ kulanakauhale o Seoul kanahai iho la na ul@@@. 

            Ua manaoia @@a @@@ Moiwahine, a ua @@@ ae la o Tai-Won-Kun @@@ kikina aku ona i ka M@@@ holo ia, e hoohaahaa @@@ ke kulana o kana @@@ e like loa me ko ka @@@ wahine, a e ki@la loa @@@ ohana mawaho o k@@@ kanawai.

            Aia o Seoul ke @@@ e na puali koa m@@@ aumoku kaua mai o @@@ ma Chemulpo. @@@@ loa.

            Ladana, OCT. @@@ mai Shanghai mai @@@pa Time, e olelo ana @@@ kukaua Edger @@@o Beritania, ua kau@@@ la e noho pololei @@@ kahi i kauoha ia a@@@aku ai i kona poe @@@ ma ka aina.

KO KAILUA, KONA

 

HANAU.

            Ma ka 5 o Okakopa ua hanauia mai he kaikamahine na Mr. me Mrs. @@@der Burgess.

MAKE AKU @@@

            Ma ka la 20 mai o @@@ 1895, make iho la o @@@Napahuekola @@@ ka makuahine p@@@ kaikamahine i hanau ia @@@ iloko o ke 40 o na @@@ me 2 malama o kona @@@ ma keia ao.  Ua haa @@@ i ke kane Alexander @@@ a me na keiki eiwa e @@@.

            Oiai, he pua wale @@@ ha la mai ko kakou @@@ pa mai la na kukaua @@@ La, a aheahe mai na @@@ alaila, mae iho la @@@ ule iho la ilalo.

            Me ka ohana keiki @@@ i hooneleia i ko lakou @@@ hine aloha, @ me @@@ kuakane i mok@@@@ naau, no kona k@@@@ aku.  Pela makou e @@@ nei iloko o na kipona @@@ ke aoha e kanikau a@@@ mea aloha i hala aku.