Ke Aloha Aina, Volume I, Number 25, 9 November 1895 — Page 7
This text was transcribed by: | Lynette Danylchuk |
This work is dedicated to: | Blessings to everyone involved in this project! |
KE ALOHA AINA
POANONO, NOV. 9, 1895
@ KULOKO.
@ Beninetona ke Iua @ o Hilo.
@ nei o Cooper i Kuhi
@ #, a o Makuna ma
@ a u ae, Novembaba 17 @ uakini o Kawaiahau
@ ana o V. V. Akepoka @ poka no Hawaii nei @ Ausetelaria.
@ i ka mokkuahi Cop @ kukaua Olympia @ lele e holo ana no @ a 1 o Movemaba.
@ pu ae ke kaa he@ o kekahi Pake, @ ua pio i keia awa@ nui Moi. Kaki nae, @ lno.
@ ina la o nehinei i @ na keiki o ka hui @ ino o Honolulu, i @ aa pekupeku kini@ o Makiki.
@ e keiki kii leta o na pa@ kahi kaa pio, a haule @ lepo, me a pii ana o @ kaa maluna ona. Laki @ o kona ola.
@ a o Waily Davies he @ a kanawai ole ana aku @ a kona malu. HIu aku @ ia ke noho mai la ia @ iho ia kepau i Humuula.
@ maluna o ka mokuahi @ Poakahi nei o Mr. @ o i holo mai ianei nei, no @ ansoon me Muller kue @ hahi Canadian Australia.
@ akalakala i ka po Poakahi @ lapana, no ka hooma@ paha o ka Emepera o @ nui paha hoi ka inu ana @ 30 paha poe i paa i ka @
@ e nei ka hoolaha a ke @ ai S. M. Damon, e koi @ a pau loa, he mau kai ka @ ke Aupuni a hiki i ka la @ 1895, e loaa aku ana na @ a ka la 6 o Novemaba @ pakolu nei.) Makena no ka @ kai no ua pau hoi i ka @
@ o Sabati nei, ua lawe @ ahi haole Suedena, nona @ H jensen e ke kaa ahi mai @ ua loohia oia me kekahi @ le, mamuli o ke kani he-@ a pu, iaia e hoopiha pu- @ kona manawa i ike ai i ke @ anu, ia oia maloko o ka @manawa.
@nokuahi Coptic o ka Poa-@ aku ai o Haki no Kapa-@ i loa aku no ke kahua o @ ma Wasinetona no ka @ ana no Hawaii nei. A @ ia e hookuu aku ai i ka @ koelepalau. A e huli hoi @ ke Kakela o Hawaii nei @ o ka hiki ana aku o Haki @ ia.
@he hauuaele ma ke kaka @ uakahi nei, ma ke alanui @ ena o kekahi mau kana @ me kekahi puulu Iapana @ koke ka haunaele mamuli @ e ana aku o na makai ma-@ iho o keia mau uluku @ a he nui ka poe i manu-@ papa lealea ana, ua hului @ ou no ka halewai.
Na Palapala
Aole e ili maluna o makou ke koikoi o na ahewa ana no keia mau manao i hoopukaia malalo o keia p@o, aka, e ili no ia maluna o na poe na lakou i kakau mai.
Na Hana Kumakaia Lokoino a Hoona aikola, a ka Papa Kahu Waiwai o ka Ekalesia o Kaumakapili, i ka Waiwai i hoolaaia no ke Akua Hemolele
Ma ke Sabit, Oct. 27, 1895, o ka pule i hala, ua noho ka ekalesia o Kaumakapili, malalo o kekahi kumu ano mui, malalo o ka'u nonoi ana, a o ka ninau i waiho ia aku ai imua o ka aha, o oia keia:
He oiaio anei ua kuai a hoolilo aku ka Papa Kahu Malama Waiwai i ke kahua halehelawai o Holokahana?
Eia ka pane a ka puuku. Ae.
1Alaila, hoopuka aku la au, e waiho mai ana he olelo hooholo i keia mana wa.
I kela manawa ku mai nei ke kahu, Rev. J. Waiamau, e hoopanee ka halawai a keia Poakolu, Oct. 30, 1895, hooholoia.
Ma ka noho ana o ka halawai ma ka po ei, ma ka manawa i hoike ia. Ua waiho au he olelo hoololo hilinai ole ka Papa Kahu Malama Waiwai o Kaumakapili. Malalo o keia kumu, no ka hoomahuahua mau o ka Papa Kahu Malama Waiwai i ka aie.
Ma ke nonoi a kekahi o na hoahanau ua lawe ka aha a noonoo i ka olelo hooholo, aka, ku mai kela hupo William Chung Hoon, a pane mai, aole ka au i waiho aku i na kumu o ko ka ekalesia hilinai ole ia lakou:
Ku hou aku la au a pane akku la aole ka oe i lohe aku la o ko oukou hoomahuahua mau i ka aie o ka ekalesia o Kaumakapili, o ka pau no ia o kana kamaiho olalau ana a noho iho la ilaio.
Ku mai hoi o S. H. Oni, he mau ole lo hooinoino pili kino kana ia'u, a me kekahi mau hoahanau aole hele pololei maluna o ka olelo hooholo.
Ku hou aku a pane, o ka mea imua o ka hale oia ka olela hooholo, amaiaila e kamailio ai, oia hoi keia, ko oukou hoole mai aole he aie o ka ekalesia oia pale no ka oukou kumu pale aole nae pane pololei.
I keia manawa, ku mai kekahi hoahanau a nonoi, e ninau ano, eia nae ke mea kupanaha, aole ninau iki ka Luna Hoomalu, oia keia kahunapule kumakaia i ka waiwai i hoolaaia no ke Akua Hemolele.
Palua, a pakolu ka nonoi ana a ka hale e ninau, aole ninau iki, he mau nana hoolalau a hoapaapa wale iho no keia a keia kahunapule a me keia mau loio ma ke ano pono ole, i ka pono o o ka waiwai o ka ekalesia i laa i ke Akua, a oia ka makou e minamina a makee nei.
Ku mai o Enoka, he loio keia a pane mai, o keia olelo hooholo, aole ka heluhelu ia aku, na mea a pau ma ka olelo hookolo, oia paha ka la, ka makahiki a me a'u ka mea nana ka olelo hooholo a me ka poe nana i koho aku ia'u e lawe mai i keia olelo hooholo.
Ku hou aku au, o ka olelo hooholo aia imua o ka hale, ian e makemake oi @ kekahi mau mea e pili ana i ka olelo hooholo e nonoi oe i ka hale. O keia he loio, aka, o ka naauao, aole, he poohakahaka, makehewa ka haawiia ana o ka palapala ae loio, ina penei ke ano kanaka.
A pau ia ku mai hoi o D. K. Kaiuahookano. O kana pane, e hoihoi i kuu olelo hooholo ia'u, aole nae he mea nana i kokua. Wahi a keia loio o keia hana a'u ikeia olelo hooholo, aole ka ia i kupono, no ka mea,na kekahi mau hoahanau kakaikahi i noho ma kahi o D. K. Kahuakai, a hookohu ia'u i luna hoomalu no keia hana.
1Kku hou au a pane, ua haawiia ka mana i kela hoaha nau keia hoahanau, a mau hoahanau paha ma ka pauku 4, o ka palapala hoohui e waiho akku i ka hoopii imua o ka elakesia, a na ka hapanui o na hoahanau kane hihia ole, e noho ana ma kekahi halawai e noonoo a hoopau i ka papa, a i kekahi mau lala paha, a hoolalau wale iho la no, aia ka a pau pono mai na hoahanau 200 a 300 paha ma kekahi halawai, alaila, hiki ke hoopau.
He keu no na loio naaupo nui wale me ka ike iho no i ka manao o ka pauku 4 o ka palapala hoohni, ina he umi a i wakalua paha na hoahanau kane hihia ole ma kekahi halawai hoopau papa kahu waiwai, ua hiki no, ua mana ka lakou olelo hooholo.
I keia manawa, ku mai la o D. K. Kahuakai, kekahi lalu no o ka papa i ae ole ma ke kuai ana i kela apana aina ma Hoiokahana, a kamailio ina mea a pau pili ana i na hana hewa a ka papa, ia manawa, ulu mai la ka kaunaele me ka hoopaapaa a hookuu wale ka halawai.
Ma keia hana, ua akaka loa ia makou na kkumu o ka hewa. O ka mua O ke kahu, Rev. J. Waiamau, o kona ninau olei ke noi a ka hale. E ninau ano, palua, a pakolu, e nana mai kakou heaha ke kumu, aole no kona naaupo, aole no hoi he pupule oia, aole ike rula o na aha naauao, aka, he manao kolohe i ulolohi ai, a hoouu mai i ka hoohaunaele, i mea a haule ai ka pono, aka. aole ae ke Akua i ka hana hewa a ke kanaka e lanakila maluna Ona.
E hiki mai ana no he manawa, e hau le ai ka hana hewa a hana kolohe a ka mea hana hewa a ko ke Akua mau kapua.
O keia na mea ano nui ma ka noho ana o na hoahanau kane hihia ole o Kaumakapili, ma ka po nei, ma ka hoo pau aaa i kona papa.
Me ka Mahalo,
J. ALAPAI,
Lunahoomalu o ke komite ma ka hoopii a kekahi mau hoahanau hihia ole o ka ekalesia o Kaumakapili Kapalama, Oct. 31, 1895.
E HOOLOHE I KEIA.
Ia oukou a pau, e ka poe i lawe i ka Nupepe KE ALOHA AINA malalo o ko'u noho LUna ana.
Aloha euoku a pau@loa.
I keia la ua hookohu a hooiaio aku ae ia Mr. Solomon Nakahuna i Hope Luna nui no'u uo ka Nupepa KE ALOHA AINA. Nolaila, e hele aku ana oia imua o oukou no ka ohi ana mai i ka oukou mau dala no ka hapa makahiki inua o ke ola ana o kakou miiimili KE ALOHA AINA.
E hoomaka ana ka hapa mua mai Iune 1 a Dekemaba 31, 1895, he hookahi dala, nolaila, e oluolu mai oukou e hookaa ae i ke ola o ka kakou milimili, e hoouna ia aku no ka bilahookaa ia oukou , ke loaa mai ka oukou mau dala i ke Keena o KE ALOHA AINA ma Honolulu nei.
WM. K. KALEIHUIA.
Honolulu, Oahu, Nov. 4, 1895.
Ina aole he mau kuia, e malama ia ana he heihei kaa hehihehi wawae i keia anina la Poa ono.
He Moolelo
NO
ANADAREA,
A ME
TIDORA,
A I OLEIA, NO
HIRALLA.
KA UI HOHEA.
NA I PO ELUA I KE ALO NA HOOKAHI
MOKUNA IX.
KA MAKE HOU ANA O KEKAHI ALAKAI.
He oiaio i na la i hala aku, ua nana aku o Likodia ia Tidora me na maka hoohie, aka, i keia kakahiaka ua ahe aku la ke akule i ko hohonu.
ho ke ano hopohopo o Likodia o noonoo ia oia kekahi i komo iloko o keia ohumu kipi, mamuli o kona hoopilipili ole aku ma ka aoao o Tidora, nolaila hele aku la oia ma kana wahi e noho ana.
I ko Todora wa i ike mai ai iaia minoaka iho la oia a pane mai la.
Ua hoea mai nei ka oe, no kekahi mau la i hala ae nei, aole au i ike ia oe maloko o ka hale alii nei.
Iloko no au o ka halealii nei iloko o ia mau la, i pane aku ai oia me ka hoo punipuni.
Aole nae au i ike ia oe maloko nei.
He oiaio, ia mau la aole oia maloko o ka halealii, aka, iloko oia o ke kulanakauhale kahi i ohumu kipi ai.
Hoolalau ae la o Todora i kana ka mailie ana iaia, a i kona ike ana mai i ka haalele ana iho o na mea a pau a me Agatona a me Nicefarona, huli mai la oia a pane me ka leo kakana:
No ke aha oe i hoao mai ai e kue mai ia'u? aole anei oe i ike owau kou moiwahine?
Heaha? Pehea, e ka mea kiekie? aole i hoomaopopo i kau e kamailio mai nei, wahi a Likodia me ka lele ana o kona hauli, ua ike ia paha oia.
Alaila, e i mai ana oe aohe oe i mao popo ike?
Ua kuhihewa loa oe e ka mea kiekie aole au i hoao e hana akku i kekahi hana kue ia oe.
Kaehi ino iho la o Tidora iluna o ka papahele, me ka nau ana iho o kona mau ku'i, a kamailio hou mai la oia me ka leo inaina:
E akahele, e Likodia, ua ike ia kau mau hana maalea e hei ai kekahi wahine i kau pane, aka, aole e hiki ia oe ke hana mai pela ia'u. Ina au he wahi ne manao palupalu, he moiwahine ikaika au ma ka hoopai ana.
Ma o na lani la, ua hooili kuhihewa mai oe i na hoahewa ana maluna o'u, ma na ano a pau aole au i hoao iki e kue ia oe.
E Likodia, aole au he wahine wale no, aka, he moiwahine he mea i weli ia, e ninau aku ana au ia oe, ua aloha anei oe ia'u? E pane mai me ka oiaio.
E aloha ia oe? Ua hoomana aku ia oe me ka hauoli, mai kinohi mai o ko'u launa ana me oe.
Heaha ka'u e panai ai no kou aloha ana ia'u? i hawanawana aku ai o Todora.
Aia no i kau mea e haawi mai ai.
Alaila, e haalele mai ia'u ano. No ke mea, ua loihi loa kaua maloko nei, aka, e nana mai ia'u i ko'u wa e haalele ia i keia rumi, e hele ae maloko o ka mala pua, a malaila e halawai oe e kali ai a hiki i ka hoea ana aku o kekahi kauwa a pane aku ia oe, e hahai mai mahope ma ka inoa o Venusa.
Alaila, e hahai anei au iaia?
Ina ua aloha io oe ia'u e like me kau i olelo mai nei.
Kunou mai la oia ia Tidora a hele aku la no kahi ona i kuhikuhi ia mai ai i kona wa i ike mai i ka haalele ana iho e Tidora.
Iaia i hiki aku ai malaila ua kali iho ia oia, aole ao hoi i loihi kana kali ana malaila, ua hoea akku la he kauwa a pane aku ia:
E hahai mahope o'u ma ka inoa o Venusa.
Hahai aku la o LIkodia mahope o ke kauwa, mekona mahui mua ole o ke ala ana e hele la he alahele ia nona e poino ai.
Alakai ia aku la oia ma kekahi ala hana o ka halealii, a maloko o kekahi rumi mehameba i hoonoho ia iho ai oia.
Me ke ano pihoihoi no ka maopopo ole iaia o kona kumu i lawe ia mai ai maloko o ua rumi la, ua noho iho la oia me ke ano hookukule.
He mau minute keia kali ana, ua lohe aku la oia i ka nehe mai o kekahi mea, aole no hoi i loihi mahope iho ua komo mai la ka mea nona kela mau kapuai wawae ana i lohe ai, a o ua mea la o Tidora no ia.
Ua aahu ia o Tidora me kekahi aahu nani, a o kona mau mea gula a me na pohaku momi e anapanapa mai ana ia maluna o kona kino, he ui maoli no e Tidora ma ka nana aku, a ka aoao oolea, e hai malule ai.
I ko Likodia ike ana aku iaia, ua lele aku la oia me ka manao e muki akku i na papalina nohea o Tidora, aka na pale ia mai la oia mamua o ka hooko ia ana o kona makemake.
E ku, a e maopopo mua ia kaua ko kaua ano. Ua hai mai oe ia'u, ua aloha oeia'u, he oiaio anei ia mau olele ana au.
He olaio ka'u mea i olelo akku ai ia oe, ua aloha ia oe mai kinohi mai o ko kaua launa ana.
I ka lobe ana o Tidora i keia mau huaolelo, me ka maalea nui hoopili akku la o ia i kona poo ma ka umauma o Likodia, a pana aku la"
Pehea ina no hoi o oe ka moi e kuu Likodia/
He ano hoohenehene maoli kena mau olelo ia'u.
Aole keia he hoohenehene, ina he mana io ko'u e hooliko no au ia oe i Emepera.
E Likokia pehea la kou manao, ina he mana ko'u e hoolilo ai ia oe i moi, e ae anei oe e hoolilo aku au ia oe i moi, a e noho pu kaua iloko o ka hanohano o me ka waiwai? E pane mai e kuu Kikodia.
Heaha kau mea e kamailio mai nei e Tidora/
E Hoolohe mai, no ka mea, ua olelo ia he opio ui oe, a he wiwo ole.
E hai mai ae hoolohe no au.
I ka po mamua aku o ka po pei a ua lohe no paha oe ia mau mea, ua pakele ka nohoalii mai lilo i na poe kipi ina aole au i lohe mua a me ko'u hooikaika pu ana, ian ua lilo io no.