Ke Aloha Aina, Volume I, Number 29, 7 December 1895 — Page 8

Page PDF (908.29 KB)

This text was transcribed by:  Arnold Hori
This work is dedicated to:  Hawaii Botanical Society

KE ALOHA AINA

 

8       KE  ALOHA  AINA,  POAONO,  DEKEMABA  7@  1905/

 

HE MOOLELO KAAO.

--NO NA--

HOAHANAU  ELUA.

--A I OLE KE--

Alahele Pohihihi.

--A O  NA--

Opuu Pua Elua

HELU 9.

  Ia laua i hoea aku ai mawaho o ka pa'lii o Liona Ulaula, ua noonoo iho la kahi Pueo no ka lana mea e hana aku ai i kumu no laua e komo aku ai ao ka halawai ana me Liona Ulaula ka pahuhopu o ka laua huakai o ka hiki ana mai o keia aina. I ka hope loa o ka noonoo ana o ua wahi Pueo Warita nei, ua hooholo like iho la laua, e kikeke aku i ka puka i na he kumu ia e wehe ia mai ai a me ka ole.

  Ioko o kela wa i ku ae ai o Hanora iluna a kikeke aku la i ka puka, aka, aole he wahi mea a wehe ia mai o ka puka. Pii koke ae la ka inaina iloko o Hanora no ka wehe ole ia mai o ka puka, uneune aku la oia me ka manao ana o ua Hanora nei oia ke kumu e loheia mai ai a wehe ia mai, he ole ka wehe ia mai o ka puka. No keia mau mea, ua hoopii loa ia ae la ka ukiuki a me ka piha huhu o ua Hanora la, a ua like oia i kela wa me kekahi o na liona pololi a e kali ana no kekahi mea e hoea mai ana no ka paio ana me ia i na manawa a pau.

  Nolaila, wehe ae la oia i kana pahikaua a paa ma kona lima, uhau aku la i ke pani puka me ka ikaika a pau loa i ua Honora la, aka, aole he wahi mea a mohole aku, he oia mau no ko iala ku mai me ka manuheu ole. No keia nele ana ona ma ia mea, ua puana ae la oia me ka leo nui, me ka noke ana i ka lelele me ka piha inaina, lapuwale maoli no, he ha la ka waiwai o keia pahi a keia wahi Pueo lapuwale o ka haawi ana mai ina aole a hiki iaia ke kokua mai ia'u ma ka wehe ana i keia puka, a wiliwili ae la oia a hoolei aku la, aka, o kahi mea apiki loa, kona wa i manao ai e hookuu aku, ua aiwa loa ka pipili ana i ka lima o ua Hanora la.

  Ua hooi pa-ha ia aku ka inaina o ua Hanora la, no ka pipili loa o ua pahi nei i kona lima me kona noke ana i ke kaka, e hou ana hoi i ka honua me ka hili ana, aole nae he hemo iki o ua oahi nei mai kona lima aku. Hou hou aku la oia i ke pani puka, a oia no hoi ka wai pahemo aku ai ua pahi nei me kona manao mua ole e hemo ana ma ia hili ana.;

  I ka haule ana aku o ua pahi nei i ka honua, ua haawi aku la oia i kekahi peku mahanahana ma ke kikala o kela puka, aia hoi, ua owa ae la kahi a Hanora i haawi aku ai i kekahi peku mahanahana, haawi hou aku la oia no ka lua o ka manawa i kekahi peku mahanahana i oi aku mamua o kela peku ana me ke kokua pu ia hoi e kona mau lima punahele, a o keia hoi ka mua loa o kona hoohana ana i kona mau lima.

  A i ka wa hoi a Hanora i haawi hou aku ai i ka lua o ke peku mahanahana me ke kikala o kela puka, aia hoi, waiho ana ua panipuka la i kahi e. I ka wa i alaapu ia aku ai ke panipuka, aole he hookahi wahi mea a Hanora i ike aku ai e maaloalo ae ana.

  Nolaila, komo loa aku la oia no loko mamua o kona komo loa aua aku, ua lalau mna iho la oia i kana pahikaua a hookomo iho la ma kona wahi. Ia Hanora no e hele nei, aole ona wahi mea a ike aku i kekahi mea, i hiki hoi iaia ke kamailio aku, aka, o kana mau mea wale no e ike nei oia ka halealii nani a maemae o Liona Ulaula. Hele loa ae oia ma kekahi aoao me ka manao o ua Hanora nei malaila aole he mau puka i loaa iaia, aka, he mau pukaaniani wale no ka i halawai mai me kona mau kiionohi, a kani iho la kana uhu. Kahaha! nani ke kupanaha o keia hale, aia la ka hoi mahea ka puka o keia hale.

  Oiai no oia e hoaa wale ana no, ua hoopuiwa loa ia oia, i kona ike ana aku i kona wahi hoa'loha Puco e kau mai ana iluna o kekahi pukaaniani me ka nana pono ana mai ia Hanora, aole i liuliu loa ma ia hope iho, ike aku la oia i ka hamama ana mai o kekahi puka ma kahi a kahi Pueo e kau ana a ike aku ia oia i ka nani lua ole o loko o ua halealii nei a ike pu aku la no hoi oia i na kiai e momoe mai ana, a e keke mai ana hoi ko lakou mau niho a he ku i ka makau ke lke aku i ko lakou mau niho e keke mai ana.

  Iloko pu no hoi o kela wa i lele mai ai kahi Pueo a hawanawana iho la ma na pepeiao o Hanora: E kuu haku Hanora, e aha ana ka hoi oe e ku nei maanei, eia no o ke komo aku, ua noa keia wahi nau hookahi e hele, mai makau oe i keia mau mea a pau au e ike aku nei, aole kela he mau mea oiaio, aka, e hoao mai ana kela no kou makau a me kou wiwo wale, a i na oe e komo aku ana, e kokolo mai no lakou imua ou me ka hoopoino ole mai ia oe e kuu haku.

  I ka wa i lohe ai o Hanora i keia mau kuhikuhi a kahi Puea Warita, ua hooko aku la oia e like me na kauoha a Warita.

  Iaia ikome aku ai iloko o ua hale nei, alaalawa ae la oia ma o a maanei ike aku la oia i na mea nani like ole, e owaowaka mai ana na opuu momi i huipuia me ke daimana, a na keia mau mea hoi i hoomalamalama ae a puni o loko o ua halealii nei o Liona Ulaula a i oi loa aku hoi ma kahi o Liona Ulaula, ua oi aku ka malamalama, mamuli o kekahi lei, e like me ka kaua i ike mua ae nei e na makamaka helahelu ma keia @olu helu i hala hope aku nei.

  Ia Hanora nae i hookokoke loa aku ai ma kahi o na kiai, ua kokolo mai la lakou a kukuli hoomaikai mai la o Hnnora a komo loa aku la no o Hanora a pii aku i ke anou ekahi a hiki i ka nohoalii o Liona Ulaula. I kona hiki ana malaila, aole he hookahi mea i halawai aku me kona mau kiionohi koe wale iho no o ka a o kekahi mau pohaku momi maluna pono iho ona, hopu ae la oia ao e nae he loaa ae no ke kiekie loa.

  Wehe ae la o Liona Ulaula i kona kapa pouli, a akahi no a ike aku o Hanora i kekahi liona nui a ka launa ole e nana iho ana, pii ae la kona okakala a lia mai ka kona ili, haalulu ae la kona kino no ka piha makau a me ka hopohopo no keia liona nui ana e ike nei.

  Aole nae i liuliu ma ia hope iho, ua helelei aku la ia mau manao makau mailoko aku o Hauora a o ka wiwo a me ka makau ole, ua hoi hou mai laua iloko o ka puuwai o Hanora. Iloko no hoi o kela wa i pa-e iho ai kekahi leo i ka aaa iho:

  E pii mai e ke kanaka opio a lawe aku i keia lei mai kuu a-i aku. I kela wa i pii aku ai o Hanora me na kapuai mama a hiki aku la ma kahi e noho ana o Liona Ulaula, hopu mai la oia i na lima o Hanora a hoonoho iho la ma kekahi aoao, lalau ae la oia i ka lei e kau ana ma kona a-i a hoolei iho la maluna o Honora me ka panai ana aku i kekahi man huaolelo:

  Ke hookau aku nei au i keia lei maluna ou e kuu keiki, e hoike aku ana i ko'u mau kiai o oe ko lakou haku ma keia mua aku, oiai hoi, ke hele mai nei au a palupalu, a ua pau hoi ka pono no ke alakai ana i ke aupuni, nolaila, e kuu keiki hookama hou, ua noa ia oe aa wahi a pau a he hookahi wale no au wahi e papa aku nei oia kela wahi e iho ana ilalo o ka honua, oiai, he alii okoa no ko ia wahi aole, hoi o kaua kuleana ma ia wahi, a o na wahi a pau o ko kaua pa nei nou wale no ia mai luna a lalo, a o keia wahi hookahi wale no au i papa aku nei ia oe e kuu keiki hookama, oia wale no kahi i kapu ia oe a mai no oe a hele ilaila he nui na poino.

  Iloko o kekahi mau la ma ia hope iho, ua kupu ae la ka manao iloko ona e hele aku e nana i kahi i papa ia mai ai e kona makuakane hanai, heaha la kona mea i papa loa ai ia wahi ia'u aole e hele malaila o poino.

  No keia mau noonoo e luaiele nei iloko o ua eueu nei, nolaila, ua noi aku la oia i kona makuakane hanai no ka hookuu ana mai iaia e hele holoholo maloko o ko laua pa, aka, ua hoole mai la kona makuakane hanai iaia, a ua oelo mai la nae oia, aole au e ae aku ana ia oe e hele hookahi, aka, e e ae no au i@ oe ke hele pu oe me kekahi o ko kaua mau kiai, a i ka lohe ana hoi o Hanora i keia mau olelo a Liona Ulaula.

  Ua hoole koke aku la oia me ka pane ana aku, imea aha ia e hele pu ai me au, aole o'u makemake iki i kela mea, no ka mea, aole o'u makemake i kino kanaka ko'u, a a i kino holoholoua ko kou poe kanaka. I ka lohe ana o Liona Ulaula i keia mau olelo kakana a kana hanai, ua kani iho la kana uhu no keia mau olelo a Hanora a nalu wale iho la no oia iloko iho ona me ke kulu ana iho o kona mau waimaka no keia mau olelo ehaeha a Hanora i nou aku ai:

  Kahana, heaha la hoi, e kala no au ike ai i kou mau ano i keia mau la aku nei me ka manao la hoi e ola ana keia mau iwi palupalu ia oe, eia ka hoi aole heaha la hui, na ke au o ka manawa e hoike mai i na mea e hiki mai ana ma keia mua aku, a hooki pu wale iho la no oia.

  Koi hou aku la no o Hanora me ka hoomano e ae mai iaia e hele no ka hoomana ana iloko o ko laua malapua aka, ua hoole hou mai la no o Liona Ulaula, me ka pane ana mai: E kuu keiki, aole keia he wa maikai, oiai, he nui ke anu o keia wa, a aole he maikai oa, aole i pau pono loa kana mea @ manao ai, pane e aku la no o hanora me ka leo ikaika:

  Ina aole oe e ae mai ana e hookuu ia'u, alaila, e make ana oe la'u a me kou mau kiai e momoe mai nei i keia wa. I ka wa o Liona Ulaula i lohe ai i keia mau olelo a Hanora, ua pane aku la oia: Ke ae aku nei au i kau noi e kuu keiki, aole nae no keia wa, aka, ma ke kakahiaka o ka ia apopo e hookuu aku ai au ia oe e hele e like me kau noi ia'u.

  I ka wa i lohe ai o Hanora no ka ae ana mai o kona makuakane e hele e like me kana noi, ua kani iki iho la kana wahi aka, a ua nui loa ia kona hauoli a me olioli no kona hookuula mai, oiai hoi, o ke kumu wale no nana i kono ikaika mai i kona manao e hele he makemake oia e ike pono heaha ia ke kumu a kona makuakane i papa loa ai i kekahi wahi e iho ana ilalok, a oia wale no ke kumu nui o kona makemake ana.

  O kela wahi a Liona Ulaula i papa ai ia Hanora aole e hele, oia no kahi a kana kaikamahine hanai i noho ai me kona mau kiai, e like hoi me ka kaua e ka makamaka heluhelu i ike mua ai ma kela mau helu aku nei i hala kahi ko aku nei.

  Ma ka uhi ana mai o na eheu o ka po a pahola ae la i ka pouli maluna o ka aina, ua hoi aku la o Hanora a me kona wahi hoa'loha Pueo ma kekahi rumi i hookaawaleia no laua e moe, oia hoi ka rumi e huli pono ana i na ipuka o kahi a kona makuakane hanai i papa mai ai iaia aole e hele ma ia mau wahi

                        Aole i pau.

 

  Ua hoopai ia Alberts Lucas he $8,000 no ke apuka. Auwe he hene Pokeokeo no.

 

Ka Laauhoola a Kama lena.

  He nui na poe kalepa i ike pono, a ko la kou mau hoa kuai mai, oia ko lakou mau hoaloha maikai loa, a ua loaa ka oluolu ma ka hooiako ana ak ia lakou me na waiwai maikai e loaa aku ana. ma keia ke hoike aku nei makou ia Perry & Cameron, he mau mea hana laau akamai no Flushing Michigan. Ua olelo: Aole maua e mahaoi aku ana ma ka ho ke ana aku, i ka Laauhoola Kunu a Chamberlain i ko makou poe kuai mai, oia no ka Laau Kunu maikai loa a makou e kuai nei, a ua nui na poe i ola. Ke kuai ia nei ma kahi kuai laau o

   Benson Smith & Co.,

                                      Agema Nui.

                          Honolulu, H. I.

 

Ka Laauhoola a Kamalena.

  No ka eha ma ka umauma, e hoomau iho i apana lole me ka Chamberlain Pain Balm. a e kau iho malunao kahi e eha ana, a o kekahi e kau ma ke kua, ma waena o na poohiwi, oia ka mea e loaa ai ka oluolu ana. He nui loa ka waiwai o keia laau ma na mai i loaa k., eha mamuli o ke anu, a oia ke kunue loaa ai i ka pnuemonia. Kuaiia e

                      Benson Smith & Co.,

                            Agena Nui, Honolulu H. I.

 

Ka Laauhoola a Kamalena.

  Aole he kakaikahi na poe i heluhelu i ka mea a Robert Rowls o Hollan@d, Va., i olelo ai ma lalo iho nei, e hooman@o ae ana lakou i ko lakou ike maa ma ia ano no: He la grippe ko'u i ka Hooilo aku nei, a ua ano nawaliwali loa ko'u kulana ola. Ua hoano nui au i kekahi mau laau, aole he wahi pono iki i loaa mai ia lakou mai, aia wale no e onou ia mai au e hoao i ka omole Laau Kunu a Kamalena O ka omole mua; ua hoo kuu ia mai ia'u aole e hiki ia'u ke hana i ka'u hana, aka, i ka elua o na omole ua hoola mai oia ia'u. He 50 keneta o ka Omole e kuai ia nei ma kahi o

                      Benson Smith & Co.,

                            Agena Nui, Honolulu H. I.

Ka Laauhoola a Kamalena.

  He mea pahaohao like i na poe i loaa ia na mai lena ma ka naau, ka ike ana, he hiki pono loa ke hoolaia ma ka hoao ana i ka Chamberlain Colic, me na Laau hoala no ka Hi Kolera, (Cholera Diarrhoee Remedy) Ma na hoao pinepine ana, ua pau ka loaa ana ia mau pilikia, ma ka hoao ana i keia laau, i ka wa mua o'ka hookau ana iho o ka mai. He 25 a he 50 keneta no ka Omole e kuai ia nei e

                      Benson Smith & Co.,

                            Agena Nui, Honolulu H. I.

 

OLELO HOOLA@

 

  UA HIKI IA MAUA KEA@

Palapala Kuai, Hoolimalima, @

a me ha Paalapala@e ae o kela @

Mea Ohi a Koi aie, huli Mo@

Kakau Kope, a Agena o@ na @

ke Kuai a Moraki He ol@

ke Kuka olalo ana e ike ia @

o kipa hewa ke aloha ia hai@

   => Keena Hana: Aia m@

Huna o ka Hale o Lau Vin @

Waikiki iho o ke alan@ Kap@

lulu.      O maua iho ae

            WM. K KAZEIHCI@

                        dec-3 6m dly @

 

KUAI KUDALA A KA@

 

  MA keia ke hoolaliaia ak@

ua hoopaa a @oomalu k@

inoa malalo iho nei i na uk@

i halia malalo iho nei, oia @

ana, no ka uku hoolimalima @

ana i oleloia ia Kuakea i h@

loa ka manawa e hookaa ai i @

iwakaluakumamaha dala @

@ima no kekahi wahi ma @

hine e kokoke ana me Alan@

noluhi. Oia hoi keia; he 6 @

paipai, i pakaukau poepoe @

hume-ku waiho lole, 2 moe, @

a pahukoa, 2 pahulole liilii, @

liilii. Ke hoolaha hou ia a@

Kudala Akeaia aku ana na uk@

i haiia @e la i mea e kaa ai ka @

lima i aikia a hala loa ka m@

ai i haiia pe nei ma ka hale@

W. S. Luce e W. S. Luce, L@

ka POAONO, LA 14 o DEK@

ma ka hora ume (10) o ke kah@

        Ma o kona Loio W@

           Nov28---13sdly 2@

 

HOOLAHA PAI@

 

 Owa@ o ka mea nona @

nei, no Niolopa, Ho@

papa aku @ei au i na kapaka@

loa lakou e hoopaa, a e huna i @

e hoaie wale ma na ano a pa@

ni (w) ka'u waine mare po@

haalele kumu ole mai oia i@

pau e hoolohe ole ana i keia, m@

lakou ko lakou mae poho.

                Ow@

  Niolopa Honolulu, Nov. @

                       nov 20-- La dly@

 

HOOLAHA A KA LUNA@

KAUOHA.

 Mamuli o ka mana i lo@

ke kanawai, e like me @

mai e Lunakanawai W. Au@

Aha Hookolokolo Kaap@

ma ka Aha Hooko Ka@ol@

Novemaba, M. H. 1895.

  Nolaila, ke hoolaha ia ak@ @

i aie i ka waiwai o Poomaikel@

i ka moa nona ka inoa mal@lo

na poe hoi a pau a Poomaikeh@

oiai, kona manawa e ola ana, e @

lakou mau Bila Aie i hooiaioia @

hina mei keia manawa aku @

ole ia no.

                       KAPIO@

Luna Hooko Kauoha o Pooma@

  Honolulu, Nov. 18, 1895.

                       nov 18--4 ts w@

 

HOOLAHA A KA LUN@

NOPONO WAIW@

 

 Mamuli o ka mana i loaa @

nawai, e like me ko'a @

i Luna Ho ponopono no ka @

Kukona [k], i make o Hono@

wai W. Austin Whaing o ka A@

la Kaapuni Apana Ekahi o k@

ma ka Hooko Kaaoha, ma ka @

maba, M. H. 1895.

  Nolaila, ke hoolaha ia aku no@

a ka mea make i aie aku ai e @

lakou mau bila Ko@ i hoo@

@ mahina mai keia manawa @

la e hoole mau ia aki no @

aia mai i ka moa i make, e hoo@

a'u, a i ole pela, e h@p@

wai.

  E haawi mai i na Bila a me a@

ia'u, a i ole, e waiho ma ka @

hookano, ko'u Loio, ma kona @

ma Alanui Kaahuman@. Heiu @

  Hanaia, ma Honolulu, Novem@

                              LAHAPA @

Lunahooponopono o ka Waiwa@

    kona i make.

 

Huluhipa Maikai

Kapa Apana@

 UA MAKAUKAU ka mea @

malalo iho nei e hoolawa a@

hipa maikai Ka no ka hapa @

apana no na hon@e na mea @

Hawaii nei.

  He olaola ke kumuk@i he @

@ hole hookahi.  F hoop@

kou mau kapoha ia'u ma Wa@

a i ole ia e waiho ae paha i ke @

  eena o KE ALOHA AINA m@

@ookoia no ka hikiwawe loa@

                             Owau n@

  Waimea Hawaii, Augate 26 @